#bola_tarbiyasi
Ta'lim va Tarbiya (2 qism)
Angliyalik Ustoz Abu Isa g'arbda musulmon bolalarning ta'lim va tarbiyasi to'g'risida tez-tez seminarlar o'tkazib turar edi. U bir fikrni juda ko'p ta'kidlaydi va bu mening bolalarimni o'qitishga bo'lgan yondashuvimda keskin o'zgarishlarga olib kelgan.
Ustozning bir darsida undan maktab yoshidagi bolalar uchun tavsiya etilgan Islomiy o'quv dasturi bor-yo'qligini so'radik. U ta'lim bo'yicha mutaxassis emasligini va bunday dasturni ishlab chiqishni musulmonlarning tajribali o'qituvchilari o'z zimmasiga olishi kerakligini aytdi. Va bizni ota-ona sifatida tarbiyaga qattiq e'tibor berishimiz, farzandlarimiz bilan kuchli va sog'lom munosabatlarni o'rnatishga qaratishimizni buyurdi.
"Tarbiya bu jismoniy emas, balki hissiyotlar bilan mashq qilinadigan jarayon". Ya'ni bolalarni urish, burchakka qo'yish, tik turg'azib qo'yish, honasiga qamash bilan tarbiya berib bo'lmaydi. Ularning hissiyotlari bilan ishlash orqali tarbiya beriladi.
Qur’onda ota-ona haqqiga duo o‘rgatilgan: Al-Isra' 17:24
وَٱخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ ٱلذُّلِّ مِنَ ٱلرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ٱرْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِى صَغِيرًا
Olovuddin Mansour tarjimasi:
Улар учун, меҳрибонлик билан, хорлик қанотини паст тут — хокисор бўл ва: «Парвардигорим, мени (улар) гўдаклик чоғимдан тарбиялаб-ўстирганларидек, сен ҳам уларга раҳм-шафқат қилгин», деб (ҳақларига дуо қил)!
E'tibor qilsangiz, Alloh taolo bizlarga ota-ona haqqiga duo qilishni buyuryapdi va duoda ularga (ota-onamga) rahm qil, chunki ular menga yoshligimda tarbiya berganlar degan so'zlar kelyabdi. Ustoz bu oyatni tushuntirib unda “Ular menga rahm qilganlaridek, Allohim sen ham ularga rahm qil” emas, balki “ular menga tarbiya bergani uchun ularga rahm qil” deyiladi. Ya'ni tarbiya ham aslida rahm-shafqat ko'rsata olish va ota-onaning farzandi uchun qilgan ana shu tarbiyasi ularga Allohning rahmatini keltiradi, dedilar.
Biz bugun bolalarga aqlli bo'lishi uchun raqamlar, ma'lumotlar va faktlar yodlatish bilan ovoramiz. Vaholanki bolaning kelgusida muvaffaqiyatli inson bo'lishi uchun ota-onasining quchoqlagani, hikoyalar o'qib bergani, dasturxon atrofida kulishib o'tirgani va kattalarning e'tibori, mehr-muhabbati muhimroq ekani ilmiy tadqiqot va hayotiy kuzatuvlar natijasida isbotini topdi.
Bolalar iliq xotiralarni eslab qoladi va bu insonni ruhiy va hissiy rivojlanishiga yordam beradi. Ruhiy va hissiy rivojlanish hayotda to'g'ri tanlov qilish va munosabatlar o'rnatishda muhim rol o'ynaydi.
Bu biz faktlar va dunyoviy bilimlarni o'rgatmasak ham bo'laveradi degani emas! Ta'lim va zamonaviy bilimlarni egallash ham muhim, albatta. Faqat ta'lim va tarbiya mavzusida ular o'rtasidagi farqni tushunishimiz kerak, shunda har biriga etarli vaqt ajratamiz.
Eng muhimi, siz, aziz ota-onalar bolaning ta'lim-tarbiyasida, muvaffaqiyatli bo'lishida ajralmas bo'lak ekanligingizni tushunishingiz kerak. Siz tarbiyani 'outsourcing' ya'ni tashqaridan biriga topshirolmaysiz. Farzandingizni ta'limi uchun qimmat maktablarga, qo'shimcha darslar va maxsus o'quv dasturlariga yuborishingiz mumkin, ammo bularning hech biri hech qachon uydagi tarbiya o'rnini bosa olmaydi.
Farzandingiz bilan kunda quchoqlashish, peshonasidan o'pib qo'yish, stol atrofida qizg'in suhbatlar, yotishdan oldin yakkama-yakka suhbatlar, birga namoz o'qish va duo qilish - bu faqat ota-ona qila olishi mumkin bo'lgan ishlar va tarbiyaning asosi hisoblanadi.
Iroda Ahmed
@YaqinOzbek