#ИДЕАЛ_БОШҚАРУВ_АСОСЛАРИ №5
Ҳозирга келиб мусулмон мамлакатларда ҳукмронлар қарийб илоҳийлаштирилди. Улар энди умрбод ҳукмронлик қиладилар, фикр ва қарорлари танқид қилинмайди, мамлакатни ўз томорқаларидек кўрадилар, унда хоҳлаган ишларини қиладилар. Ваҳоланки рошид халифалар умматга ҳокимни танқид қилиш ҳурлигини тақдим этишганди. Умар розияллоҳу анҳунинг бу хусусда кўпгина ибратли ишлари бор.
Дарҳақиқат ҳукмдорлик муассасалари шаффоф бўлмасдан, ҳукмрон ва давлатнинг катта амалдорларнинг ишлари танқидий баҳоланмасдан туриб тўғри сиёсат юргизиши қийин масала.
Умар розияллоҳу анҳу одамлардан насиҳат ва давлат идорасини юрғизишдаги қусурларини кўрсатишни сўрар эдилар. "Менинг учун одамларнинг энг яхшиси, менга айбларимни олиб чиққанидир" дер эдилар.
Яна: "Мен хато қилишдан ва мендан қўрқиб уни сизлардан ҳеч ким қайтармаслигидан қўрқаман" дер эдилар. Кунларнинг бирида бир киши келиб жамоатчилик ичида: "
Эй Умар, Аллоҳдан қўрқинг!" деди.
Унинг бу сўзидан ўша ердаги айрим ҳозирлар ғазабга минишди ва уни гапиришдан ман этишди. Шунда Умар уларга бундай дедилар: "Агар бунингдек демасангиз, сизларда хайр йўқ. Агар буни эшитмасак, бизларда хайр йўқ".
Умар розияллоҳу анҳунинг очиқлик, шаффофлик ва бетарафлик сиёсатига эҳтимомлари баъзи одамларни майда ва шахсий масалаларни ҳам гапиришига йўл очган эди. Ривоят этилишича, бир кун Умар одамларга хутба қилиб турган эдилар.
Устиларига узун кийим кийган эдилар. "Эй одамлар, эшитинглар ва итоат қилинглар" деётганларида, одамлардан бири: "Эшитиш ҳам, итоат қилиш ҳам йўқ, эй Умар!", деди. Халифа унга, нега эй Аллоҳнинг бандаси, дедилар. У айтди: "Чунки бизнинг ҳар биримизга матодан бир кўйлаклик тегди. Бу миқдор авратни тўса олмайдиган даражада эди. (Яъни, сиз бўйи узун одамсиз. Бу узун кўйлакни қаердан олдингиз?).
Умар унга жойинга ўтир, дедилар ва ўғиллари Абдуллоҳни чақириб, бу хусусда сўзлашини буюрдилар.
Абдуллоҳ ибн Умар матодан ўзларига теккан ҳиссани оталарининг кўйлагига етиши учун берганини айтдилар. Уни эшитганлар гапидан қаноат ҳосил қилдилар. Шунда у одам камоли эҳтиром билан:
"Ана энди эй амирал-мўминийн, эшитамиз ва итоат қиламиз", деди.
@MubashshirAhmad