#bola_tarbiyasi #aybdorlik #onalikmaktabi
Savol: Men salga lov etib yonib ketaman, o‘ylamay tez reaksiya qilib yuboradigan odamman. Men hissiyotga tez berilaman, o‘zimni bosib turolmayman va tez asabiylashaman. 4 farzandning onasi bo‘lganimdan keyin tushundimki, men ona bo‘lishga umuman loyiq emasman. Endi shu vaziyatda tiqilib qolgandekman, chiqish yo‘lini topolmay halakman.Bolalarim mendan yaxshiroq onaga loyiq deb o‘ylayman. Qanday qilib yaxshilanishim mumkin? Men yaxshiroq ona bo‘lishni xohlayman.
Javob:
Alloh ahvolingizni oson qilsin. Ko‘plab onalar xuddi siz kabi bir bosqichni boshlaridan kechirmoqda. Siz bunday vaziyatda yolg‘iz emasligingizni bilish loaqal taskin beradi. Umringizning bu fasli sizga nimalarnidir o‘rgatmoqchi bo‘lyapti, inshaalloh. Avvalgi postlarda va suhbatlarda jamlangan tavsiyalarimni batafsilroq va misollar bilan umumlashtiraman. Keyin sizga oxirgi xabarni qo‘shaman, inshaalloh.
Birinchidan, o‘z-o‘zini tarbiyalash va reaksiya bildirishga bo‘lgan kuchli istakni to‘xtata olish uchun ham sizda avvalo mehr-muhabbat zaxirasi bo‘lishi lozim. Hammamiz ham farzandlarimizdan biroz xoli qolib, o‘zimiz sevgan mashg‘ulot bilan vaqt o‘tkazishga muhtojmiz. Har bir onada bolalaridan boshqa qiziqish va sevimli mashg‘ulotlar, yaqin munosabatlar va do‘stlik rishtalari bo‘lishi kerak. Bular bizga ruhiy va hissiy ozuqa beradi. Ayniqsa, ko‘pchiligimiz yadroviy ( faqat ota-ona va boladan tashkil topgan) oila sifatida yashayotganimiz uchun aksariyat hollarda qarindosh-urug‘dan, katta oiladan uzoqdaligimiz sababli o‘zimizni yolg‘iz va tashlab qo‘yilgandek his qilamiz. Bu hissiyot ayniqsa musofirlikda katta shaharlarda yashayotganlarda ko‘proq kuzatiladi. Tan olishimiz kerakki, ko‘pchiligimiz yolg‘iz qolganmiz va bolalarni yolg‘iz tarbiyalaymiz (katta oilaning ya’ni bobo -buvi,amma-xolaning yordami yo‘q). Katta oila bag'rida bo'lsangiz ham atrofingizda samimiy munosabatlarning yetishmasligi sizni yolg'izlashtiradi. Demak bunday vaziyatda, ichki o‘zligimizni, ruhiy holatimizni tarbiyalash va muvozanatga solish juda qiyin bo‘ladi.
Yotoqxonangizda yolg'iz choy ichib biror nima haqida tafakkur qiling, kundalik kitob mutolaa qiling, yolg‘izlikda Qur’on o‘qing, ertalab/kechqurungi zikrlarni aytib yuring, yaqin dunonangizga telefon qilib gaplashing, aka-uka yoki opa-singillaringiz bilan yuzma-yuz koʻrishib yoki onlayn gaplashing, fikringizni kundalik tutib yozib yuring, atrofingizdan muhtoj insonni topib ko'mak bering. Mana shu narsalarni kerak bo‘lsa oldindan rejalashtiring. Demak, birinchi qoida - hissiy va ruhiy "idishingizni " to‘ldiradigan amallarni ko‘proq bajaring (hatto u uy ichida bo‘lsa ham, mabodo bolalarga qarab turadigan odam topilmasa ham) va buning uchun o‘zingizni aybdor his qilmang. Bo'sh choynakdan ming urinsangiz ham choy chiqmaganidek, sizning ichki ruhiy-hissiy "idish"ingiz bo'sh bo'lsa siz sabrli, rahm-shafqatli, mehribon bo'la olmaysiz.
2. Farzandlaringizdan kutadigan umidlaringizni qayta ko‘rib chiqing. Biz, albatta, farishtasimon itoatkor bolalar haqida qandaydir xayoliy fantaziyalar qilamiz va ayni paytda ko‘z oldimizdagi voqe’lik xayolimizdagi bu fantaziyalardan tobora uzoqlashib borayotganga o‘xshab, ko‘proq g‘azablanamiz. Yuqori standartlarga ega bo‘ling, lekin ayni paytda realistik ham bo‘ling. Farzandlaringizni bir biriga yoki boshqalarnikiga solishtirmang. Ularning farqlari bor chunki ular alohida shaxs. Bu farqlarni tushunish va qabul qilish kerak.
3. O‘zingizdagi "ichki bola "bilan aloqada bo‘ling - juda yosh, himoyasiz va ojiz bo‘lish nimani anglatishini eslang. Qanchalik ko‘p eslasangiz, bolangizga hamdardlik ko‘rsatish shunchalik oson bo‘ladi. Bolalar ikkita asosiy narsaga muhtoj: o‘zini xavfsiz his qilish va kattalar e’tirofini qozonish ya'ni ular tomonidan tasdiqlanish. Bolalar o‘zlarining sevimli ekanligini eshitishlari kerak.
Savol: Men salga lov etib yonib ketaman, o‘ylamay tez reaksiya qilib yuboradigan odamman. Men hissiyotga tez berilaman, o‘zimni bosib turolmayman va tez asabiylashaman. 4 farzandning onasi bo‘lganimdan keyin tushundimki, men ona bo‘lishga umuman loyiq emasman. Endi shu vaziyatda tiqilib qolgandekman, chiqish yo‘lini topolmay halakman.Bolalarim mendan yaxshiroq onaga loyiq deb o‘ylayman. Qanday qilib yaxshilanishim mumkin? Men yaxshiroq ona bo‘lishni xohlayman.
Javob:
Alloh ahvolingizni oson qilsin. Ko‘plab onalar xuddi siz kabi bir bosqichni boshlaridan kechirmoqda. Siz bunday vaziyatda yolg‘iz emasligingizni bilish loaqal taskin beradi. Umringizning bu fasli sizga nimalarnidir o‘rgatmoqchi bo‘lyapti, inshaalloh. Avvalgi postlarda va suhbatlarda jamlangan tavsiyalarimni batafsilroq va misollar bilan umumlashtiraman. Keyin sizga oxirgi xabarni qo‘shaman, inshaalloh.
Birinchidan, o‘z-o‘zini tarbiyalash va reaksiya bildirishga bo‘lgan kuchli istakni to‘xtata olish uchun ham sizda avvalo mehr-muhabbat zaxirasi bo‘lishi lozim. Hammamiz ham farzandlarimizdan biroz xoli qolib, o‘zimiz sevgan mashg‘ulot bilan vaqt o‘tkazishga muhtojmiz. Har bir onada bolalaridan boshqa qiziqish va sevimli mashg‘ulotlar, yaqin munosabatlar va do‘stlik rishtalari bo‘lishi kerak. Bular bizga ruhiy va hissiy ozuqa beradi. Ayniqsa, ko‘pchiligimiz yadroviy ( faqat ota-ona va boladan tashkil topgan) oila sifatida yashayotganimiz uchun aksariyat hollarda qarindosh-urug‘dan, katta oiladan uzoqdaligimiz sababli o‘zimizni yolg‘iz va tashlab qo‘yilgandek his qilamiz. Bu hissiyot ayniqsa musofirlikda katta shaharlarda yashayotganlarda ko‘proq kuzatiladi. Tan olishimiz kerakki, ko‘pchiligimiz yolg‘iz qolganmiz va bolalarni yolg‘iz tarbiyalaymiz (katta oilaning ya’ni bobo -buvi,amma-xolaning yordami yo‘q). Katta oila bag'rida bo'lsangiz ham atrofingizda samimiy munosabatlarning yetishmasligi sizni yolg'izlashtiradi. Demak bunday vaziyatda, ichki o‘zligimizni, ruhiy holatimizni tarbiyalash va muvozanatga solish juda qiyin bo‘ladi.
Yotoqxonangizda yolg'iz choy ichib biror nima haqida tafakkur qiling, kundalik kitob mutolaa qiling, yolg‘izlikda Qur’on o‘qing, ertalab/kechqurungi zikrlarni aytib yuring, yaqin dunonangizga telefon qilib gaplashing, aka-uka yoki opa-singillaringiz bilan yuzma-yuz koʻrishib yoki onlayn gaplashing, fikringizni kundalik tutib yozib yuring, atrofingizdan muhtoj insonni topib ko'mak bering. Mana shu narsalarni kerak bo‘lsa oldindan rejalashtiring. Demak, birinchi qoida - hissiy va ruhiy "idishingizni " to‘ldiradigan amallarni ko‘proq bajaring (hatto u uy ichida bo‘lsa ham, mabodo bolalarga qarab turadigan odam topilmasa ham) va buning uchun o‘zingizni aybdor his qilmang. Bo'sh choynakdan ming urinsangiz ham choy chiqmaganidek, sizning ichki ruhiy-hissiy "idish"ingiz bo'sh bo'lsa siz sabrli, rahm-shafqatli, mehribon bo'la olmaysiz.
2. Farzandlaringizdan kutadigan umidlaringizni qayta ko‘rib chiqing. Biz, albatta, farishtasimon itoatkor bolalar haqida qandaydir xayoliy fantaziyalar qilamiz va ayni paytda ko‘z oldimizdagi voqe’lik xayolimizdagi bu fantaziyalardan tobora uzoqlashib borayotganga o‘xshab, ko‘proq g‘azablanamiz. Yuqori standartlarga ega bo‘ling, lekin ayni paytda realistik ham bo‘ling. Farzandlaringizni bir biriga yoki boshqalarnikiga solishtirmang. Ularning farqlari bor chunki ular alohida shaxs. Bu farqlarni tushunish va qabul qilish kerak.
3. O‘zingizdagi "ichki bola "bilan aloqada bo‘ling - juda yosh, himoyasiz va ojiz bo‘lish nimani anglatishini eslang. Qanchalik ko‘p eslasangiz, bolangizga hamdardlik ko‘rsatish shunchalik oson bo‘ladi. Bolalar ikkita asosiy narsaga muhtoj: o‘zini xavfsiz his qilish va kattalar e’tirofini qozonish ya'ni ular tomonidan tasdiqlanish. Bolalar o‘zlarining sevimli ekanligini eshitishlari kerak.