O’zbeklar uchun bir marotaba maqtov so’zi topgandan ko’ra 100 xil tanqid so’zi topish ancha osonroq… 💔
Bilasizmi, bu narsa bizga ota-bobolarimizdan o’tib, qon-qonimizga singib ketgan. Ota-bobolarimizda biror kimni maqtash mumkin emas, aks holda u “boshga chiqib oladi”, bolalarni erkalash mumkin emas, aks holda taltayib ketadi yoki biror kimga maqtov so’zi aytish kerak emas, aks holda ko’z tegadi kabi tushunchalar chuqur singib ketgan. 🥀
Onam aytishlari bo’yicha ular buvilarining oldida o’z farzandlarini “bolam” deb chaqira olmagan ekanlar. Aks holda darrov “ha bolalik to’kis, bola faqat sizda bormi” kabi so’zlarni eshitgan ekanlar. 🤯
Aynan shuning uchun ham har birimiz ota-onamizdan maqtov so’zi eshitishga och bo’lganmiz. Hozir otangizdan umringiz davomida necha marotaba “men seni yaxshi ko’raman” yoki “men sen bilan faxrlanaman” so’zini eshitgansiz deb so’rasam katta qismingiz bu holatni barmoq bilan sanab bera olasiz.
Biz butun umr qandaydir cho’qqilarni zabt etib, ota-onamizga bir narsalarni isbotlashga harakat qilganmiz. Maktabda biror yutuqqa erishib, faxriy yorlig’imizni ko’tarib xursand bo’lib ota-onamiz oldiga kelsak “barakalla qizim, sen juda ham tirishqoqsan” so’zlari o’rniga “uy ishlarida ham qachon faxriy o’rin egallar ekansiz a?” kabi “maqtov” eshitganmiz. 🌾
Aslida, bunda hech kim aybdor emas, bu zanjir ancha avval boshlangan. Ammo biz ushbu zanjirni uzadigan avlod bo’la olamiz. ⛓
Endi farzandlik bo’lganimda deyarli har kuni onamga qizimning rasmlarini yuborardim va har kuni qandaydir yangi tanqid yoki dakki eshitardim. “Nega mening qizimning ko’zlari hafa?”, “yana o’ng tarafga qarab yotibdimi, to’g’irlab qo’y” “nega bolaning usti ochiq?” “paypoq qani?” “yuzlarida sut qotib qolibdi, artib qo’ysang bo’lmaydimi” va hokazo. Ohiri, bir kuni men yorildim.
“Ona, qizimning rasmini sizga yuborganimda buvisi ko’rib mazza qilsinlar, ko’ngillari yorishsin va ko’zlari quvonsin deb yuboraman. Har bir rasmga biror izoh berishingiz yoki nimadir deyishingiz shart emas. Erkalash yoki maqtash so’zlarini aytish siz uchun erish tuyilsa shunchaki 😍 emoji yuborsangiz ham bo’ladi. Hech narsa demasangiz men hafa bo’lmayman, ammo tanqid qilaversangiz men bir kun kelib butunlay sizga rasm yuborishni to’xtataman” degandim.
Shu gapimdan keyin onam haqiqattan ham faqat dakki bergan yoki tanqid so’zlarini yozganlarini tushunganlar. Ular bu ishlarni aslida o’zlari sezmay, shunchaki odatiy holdek bajarayotgandilar. Sababi bu ularning tabiatlariga singib ketgan, ular shunday tarbiya olganlar.
Doimiy tanqid ostida o’sgan odam boshqalarga iltifot ko’rsata bilishi yoki boshqalarni maqtay olishi juda qiyin. Men onamni juda yaxshi tushunaman va hech ham ayblamayman. Ammo men farzandimga bunday muomala qilishni xohlamayman.
Farzandim uchun “men seni yaxshi ko’raman” iborasi - bu katta yutuq emas, balki doimiy izhor bo’lishini xohlayman. Uning talant va qobiliyatlarini so’z bilan ta’kidlab, o’ziga bildirishdan to’xtamayman. ❤️🩹
Boshqalarga farzandimni “sassiqcha” “yomoncha” yoki “mahmadona” kabi so’zlar bilan “erkalash”ga ruxsat bermayman. Chunki maqtov so’zlari o’rniga hunuk so’zlarni tanlash ko’z tegishidan himoya bo’la olmaydi. Ammo bunday so’zlar farzand o’z-o’zini baholashida oz bo’lsa ham ta’sir o’tkaza oladi.
Hech qachon biror kishi farzandimni 2 daqiqa kuzatish natijasida qandaydir analiz yoki xulosalar chiqarishiga yo’l qo’ymayman. Ayniqsa farzandim oldida. “Qizingiz biram qo’rqoq ekan-a” “Farzandingiz hech bir joyda o’tira olmas ekan-a” “Boshqa bolalarga qo’shilishi qiyin ekan-a” vahokazo “ekspertlik xulosalari”ga tik qarab “Hech ham unday emas, siz qizimni endi 5 daqiqa ko’rdingiz, unda hali ko’nikish jarayoni ketyapti” deb aytaman. 🗣
Farzandimiz o’ziga ishonchi baland, maqsadi sari olg’a qadam bosadigan va tirishqoq bo’lishi uchun biz avvalo uning o’zi haqidagi tushunchasini to’g’ri berishimiz kerak. Farzandimizni o’ziga o’zini tanishtiradigan odam bizmiz.
@onaqorgoni
