Quyichirchiq | Oqqorgonㅤ◡̈⃝ㅤ

​Ўзбекистонда нафақат бензин, метан ҳам қиммат [ва дефицит]

Autostrada йил охирида яна кайфиятимизни синовга қўйиб, Ўзбекистон ва қолган дунё билан ёқилғи нархларини солиштирган.

Демак, рақобат сунъий равишда ўлдирилган ва мақсадли равишда шимолга қарам қилинган Ўзбекистонда 92 ва 95 маркали бензин Россиядан 1,8 каррагача ва Қозоғистондагидан 2 каррадан кўпга қиммат.

Ўзбекистонда бензин дунёнинг энг бой мамлакати АҚШдан деярли 10 фоизга қиммат. Шонли энергетикларнинг каромати билан бу антиқа мақомга эришганимизга анча бўлганини кўпчилик ёдидан чиқармаган бўлса керак.

Яна бир жиҳат: Ўзбекистонликлик ойига ўртача иш ҳақисининг учдан бирини ёқилғига сарфласа, АҚШда бензинга маошининг 2 фоизини ишлатади.

Бу сафарги чоғиштирмага метан ҳам қўшилгани эътиборли. Ўзбекистонда ўзи йўқ ёки дефицит метан қўшни Қозоғистондан 1,5 карра қиммат, Россиядагидан 1,2 баробар. Лекин АҚШдагидан арзонроқ. Бу вақтинча, келаси йил апрелдаги ошишдан кейин метан АҚШдагидан ҳам қиммат бўлади. Лекин шундаям метан эркин бўлади, деб хомтама бўлманг.

​12 ноября. Пскентский район Ташкентской области. Неизвестные с дробовиками перестреляли всех домашних собак. Погибло множество животных.

У нас вот так днем открыто можно ходить по улице с огнестрельным оружием и стрелять направо и налево? А если эти ребята завтра не в собак стрелять начнут? Очевидцы сообщают, что вооружённые люди также избивали хозяев и ломали телефоны тех, кто пытался снимать убийство животных.

@makarenko_channel

Биздан 6 карра бой Қозоғистонда автомобиль олди-сотдисини расмийлаштириш 13 карра арзон!

Келинг, узоққа бормайлик. Қозоғистонда автомобиль олди-сотдисини расмийлаштириш қандай ва қанчага тушади?

Биринчидан, бунинг учун нотариус ва "ГАИ"га бориш ҳам шарт эмас. Уйдан туриб ёки банкларнинг мобил иловаси орқали (kaspi.kz билан масалан) ҳам хизматдан фойдаланиш мумкин.

Иккинчидан, автомобиль рақамингиз ва техпаспортни уйингизга келтириб беришади ёки давлат хизматлари марказидан (ЦОН) бориб олишингиз мумкин.

Учинчидан ва бу энг асосийси, хизматлар учун тўлов Ўзбекистонга нисбатан солиштирганда сув текин:

Давлат рақами 2,8 АЕК (БҲМ);
Техпаспорт 1,25 АЭК;
Рўйхатдан ўтказиш 0,25 АЭК.

Жами 4,3 АЭК, бу 15 876 тенге, сўмда 411 минг сўм.

Яъни, автомобиль олди сотди битимини расмийлаштириш учун қўшнисидан 6 карра бой қозоқ қардошлар ўзбеклардан 13 карра камроқ пул тўлайди. Яна нотариус, ГАИ қилиб овора бўлмайди, навбатда турмайди, вақтини йўқотмайди, асаби ва соғлиғини кетказмайди.

Нимага бизда бу имконсиз? Қайсидир тўда оч қоладими? Ўртамчилар кўчада қоладими?

Балки шунинг учун ҳам камбағалдирмиз?

Балки турли ўйлаб топилган предлоглар билан таланмаётган мамлакатларда халқ бойроқ яшар?

Газ қазиб олиш тўхтовсиз қисқармоқда, пропан дефицит, метан заправкаларда лимит, газ экспорти эса потираб ошмоқда

Ўзбек иқтисодиётининг абсурди тобора чуқурлашмоқда. Сентябрда газ қазиб олиш 220,5 млн.кубга қисқариб кетган ва қисқаришда давом этмоқда. Газ йўқлиги учун бутун бошли заводлар ишламаяпти, пропан ё йўқ ёки отнинг калласидек нархда, метан заправкаларда лимит. Лекин қайсидир энерготўда гўёки Ўзбекистон реалликлари ва муаммолари уларга тааллуқли эмасдек, газ экспортини потиратиб оширишда давом этмоқда. Энди тушунгандирсиз, Коррупцияга қарши кураш агентлиги нима учун ёпиқ қарорларни очиқлаши, ноқонуний ва зарар келтираётганларини бекор қилиши қанчалар муҳим эканини? Улар ўз хоҳиши билан газ экспортини тўхтатмайди.

Шундай қилиб, сентябрь ойида 74,7 млн.долларлик газ экспорт қилинган. Бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 2,2 баравар кўп. Йил бошидан бери экспорт қилинган газ 480 млн.долларга етган. Бу ҳажмда камида 2,5 млрд.куб газ дегани.

2,5 млрд.куб газ экспорт қилиниши ўрнига GTL заводга, Шўртанга, Муборакка юборилганида пропан бунчалар дефицит бўлмасди, нархи 2 карра қимматламасди, газсиз қишлоқлардаги одамлар 2 ойлаб пропан келишини кутишмасди.

Пропан дефицит бўлиб, қимматламаса, 80 шиптир нархи ҳам осмон-у фалакка ўрламасди.

Совуқ тушмасидан туриб метан заправкалар лимити тугаб ёпилмасди.

Бу абсурднинг архитекторлари қиммат ёқилғи ўзи рақобатбардошликда етарлича муаммолари бор, барча бозорлардан минглаб километр узоқдаги товар ва хизматларимиз нархини қанчалар қимматлаштираётганини тасаввур ҳам қила олишмайди. Хос чўнтакларни тўлдирган 480 млн.долларлик газ экспорти жами экспортимизни қанча миллиард долларга қисқартирганини ҳисоблайдиган ва ўйлайдиган эмас улар (узоққа борманг, 3 йилда Ўзбекистон буюк помидор экспортчисидан помидор импортчисига айланди қолди, газнинг макони ва учта улкан заводи бор Қашқадарёга шармандаларча 3,5 минг километрдан қонли пропан ташилмоқда).

АҚШнинг 2026 йил учун грин карта лотереяси анкетасини тўлдириш жорий йил 2 октябрь соат 21:00да бошланиб, 5 ноябрь соат 21:00га қадар давом этади.

Ўзбекистонда бензин қиммат бўлади, товони жуда қиммат бўлади (охиригача ўқиманг)

Россиянинг Украинадаги босқинини фаол молиялаштираётган компания ўлароқ Европа Иттифоқи, Буюк Британия ва АҚШ санкцияларига киритилган Газпром нефть Ўзбекистондан АЁҚШлар тармоғини қурмоқчи.

Бу албатта, жуда ёмон хабар. Гап фақат санкциялар ва иккиламчи санкциялар рискида эмас, гап фақат буларнинг бензинини сотиб олиш орқали истеъмолчилар қонхўрлик ва зўравонликка шерик бўлишида ҳам эмас. Гарчи буларнинг барчаси миллий ва шахсий гигиенада жуда катта аҳамиятга эга. Бир кун келиб уруш барибир тугайди, босқинчилар мағлуб бўлади ва жазосини олади, босқинчилар қўлтиғига сув пуркаган елпатаклар шарманда бўлади.

Лекин бозоримизни потенциал агрессорга қўш-қўллаб топшириб қўйганимиз ва рақобат муҳитини ўз қўлимиз билан ўлдирганимиз қолади.

Қаранг, Ўзбекнефтегаз қўлидаги АЁҚШлар тармоғини кимга топширдик? Ўзбекнефтегаз пудрати, конлари ва активларини эгаллаб олиб, заправкалар тармоғини қураётган ким? Газпром нефть устида ким турипти? Шахсан Энергетика вазири заправкаларини очиб бераётган Лукойл ёрлиқни кимдан олган? Буларнинг ҳаммаси бутун ресурсларини, айниқса энергетика воситаларини империяни тиклашга сафарбар этган Кремлнинг прокси компаниялари-ку.

Биз 2016 йилгача шимолдаги босқинчиларга фақат меҳнат мигрантлари масаласида қарам эдик, тилимиз қисиқ эди, азобини ҳалигача тортмоқдамиз. Ўтган 8 йилда йўқ жойдан энергетикада яна бир, унданам қўрқинчли қарамликни яратмадикми? Газимизни ўз қўлимиз билан топширдик, ёқилғи импортида сунъий равишда қарам қилиндик, мана энди бензин бозориниям ўз қўлимиз билан ҳадя этмоқдамиз. Бунинг товонини қандай тўлаймиз? Қанийди, фақат қиммат бензин билан бўлса.

160 йил аввал Тошкент дарвозалари калитини босқинчиларга топширганлардан нима фарқинглар бор, шонли энергетиклар?

Тарихга ким бўлиб кирасизлар? Сизлар энергетик бўйунтуруқ илган авлодлар тавқи-лаънатига нима деб жавоб берасизлар? Худони олдида-чи?

Шимолда ҳам пропан нархи 300 долларгача тушди, Ўзбекистонда эса нарх ошишда давом этмоқда

1 декабрдан кейин Европа иттифоқининг босқинчи Россияга қарши санкциялари доирасида суюлтирилган газ импортига тақиқлар тўлиқ кучга киради (ҳозирча эски шартномалар ишлаб турипти). Яъни Россия ўзининг пропан-бутан қоришмаси бўйича энг катта бозорини йўқотади ва йиллик тахминан 1 млрд.долларлик суюлтирилган газни қаергадир сотиши керак.

Айнан санкциялар тўлиқ ишга тушиши кутилмалари туфайли Россияда биржа савдоларида суюлтирилган газ котировкалари охирги 2 ҳафта тинимсиз тушиб бормоқда. Масалан, Сургутдан юкланадиган суюлтирилган газнинг тоннасига 28 минг рублдан арзонроқ битимлар тузилмоқда (Газпромнинг Сургутдаги тузилмаларидаги нарх индекси 28 020 рублгача пасайган). Бу тоннасига тахминан 300 доллар дегани. Европага суюлтирилган газ экспорти тўлиқ тўхтагач, нархлар тез орада 15 000-18 000 рублгача қулаши кутилмоқда (160-200 доллар).

Афсуски, шимолдаги нарх ўзгаришлари Ўзбекистонда акс-садо бераётгани йўқ.

Пропан таклифи сунъий равишда камайтирилиб, нархни ошириш давом этмоқда. Кечаги савдоларда 1 тонна пропаннинг нархи тоннасига 9.1 млн.сўмдан ошган, максимал нархлар 11 млн.сўмдан қимматгача кўтарилган. Яъни, эркин танлов борасида илкини эшик қисган, шўрпешонасига маҳаллий олигархларга қўшилиб шимолликларга ҳам таланиш ёзилган ўзбекистонликлар пропаннинг тоннаси учун ўртача 2,5 карра қиммат, 715 доллардан 865 долларгача нархда товон тўламоқдалар.

Истеъмолчиларни ва рақобатни ҳимоя қилиши керак бўлган Антимонополия органи ғурур билан сукут сақлашда давом этмоқда.

Эркин дунёда нефть 69 доллардан пастга тушди, Ўзбекистонда бензин ва пропан ошишда давом этмоқда

Брент типидаги нефть котировкалари қарийб 3 йиллик минимумларгача, 69 доллардан пастроқ даражагача тушди. Охирги 5 ойда нефть нархи 25%га арзонлашди.

Ўзбекистонда эса нефть маҳсулотларининг нархи қимматлашишда давом этмоқда. Кечаги биржа савдоларида пропан  ўртача нархи қарийб 9,3 млн.сўмдан етган (Биржа техник хатоликка йўл қўйган, 9 сентябрдаги ўртача нарх 9 215,3 + 74,7). Айрим битимларда максимал нарх 11 млн.сўмга етган. Дефицитга қарамай, пропан таклифи 60 тоннага камайтирилган.

Шиптир лақабли 80 бензин ҳам 9,5 млн.сўмга яқинлашмоқда.

Охирги йилларда, айниқса Россиянинг Украинага босқини бошлангач, бутун дунёда нефть арзонлашганда, Ўзбекистонда нархларнинг тушмаслиги, қайтанга ошишда давом этиши, диверсификация ўрнига, фақат шимолга сунъий боғлиқлик яратилганлиги, шимолдагиларнинг йўқотишларини биз қиммат нефть, пропан ва бензин сотиб олиб қоплаб берилаётгандек тасаввур уйғотади.

8,8 минг сўмлик пропан бу Россияга сунъий қарамликнинг оқибати ҳам

Кечаги савдоларда пропаннинг тоннаси 8,8 млн.сўмга чиққан. Солиштириш учун, 3 ой аввал пропаннинг тоннаси 4,7 млн.сўм эди.

Абсурд шундаки, метан дефицитлигида арзон ва самарали ҳисобланган пропаннинг нархи 3 ой аввалги бензин нархига етиб олди. Бу энергосамарадорлик учун курашиши керак бўлган, аслида мамлакатни энергетик тубликка етаклаб кетаётган энергетикларнинг қиёфасини яна бир намоён этади.

Россиянинг Украинага босқини бошлангунча, Ўзбекистоннинг ёқилғи импорти анча диверсификацияланган, Туркманистон, Қозоғистон ва ҳатто Ироқдан бензин келарди. Уруш бошлангач, бензин ва хом нефть импорти бўйича Ўзбекистон Россияга тўлиқ қарам қилинди, бошқа муқобил импорт каналлари шимолликларнинг эмисссарлари бўлган бир қўлли чўнтак монополистлар фойдасига ёпилди ва энг ёмони, бу ишлар онгли ва мақсадли равишда амалга оширилди. 2024 йилдан бошлаб пропан ва дизель бўйича ҳам Ўзбекистон шимолликларнинг "игнасига" ўтказилди.

Бизга энергетик диверсификация керак эди, лекин амалда энергетик диверсияга рўпара қилиндик.

Ўтган ойларда Россиянинг жанубий ва ғарбий ҳудудларида жойлашган нефтни қайта ишлаш заводлари ҳарбий объектлар сифатида нишонга олинди ва уларнинг аксарияти ишдан чиқарилди. Охирги ҳафталарда энг йирик ёқилғи омборлари йўқ қилинди ва қилинмоқда. Бу жараён босқинчи агрессор ўз қўшинларини Украинадан олиб чиқмагунча тўхтамайди. Ҳозирда Россияда нафақат фронт бўйлаб, фронтдан узоқ ҳудудларда ҳам ёқилғи етишмовчилиги бошланган.

Шунинг учун, гарчи жаҳон бозорида нефть нархи арзонлашаётганига қарамай, Россияга сунъий равишда қарам қилинган Ўзбекистонда ёқилғи нархлари яна потираб ошиб ётипти. Бошқача айтган, қанақадир тўданинг тор мақсадлари деб бутун ўзбекистонликлар емаган сомсасига пул тўламоқда. Нархлар, агар зудлик билан дўст ва қардош мамлакатлар —Туркманистон, Озарбойжон ва Қозоғистондан муқобил каналлар йўлга қўйилмаса, яна ошади. Чунки олдинда талаб кескин кўпаядиган куз ва қиш ойлари бизни кутмоқда.

Янаям чуқурроқ: газ қазиб олиш минимуми янгиланди

Шонли энергетикларнинг антирекордлари токи энергетикани шимолдаги оғалари ва уларнинг эмиссарларига тўлиқ топшириб бўлгачгина, тўхтаса керак.

Май ойида 3 524,6 млн.куб (-76,4 млн.куб) газ қазиб олинган. Бу нафақат барча очиқ маълумотлар мавжуд май ойларининг, ўзи энг қуйи тубга етиб борган 2024 йилнинг янги антирекорди.

Нефть қазиб олиш ҳам янги антирекордларни урмоқда. Май ойида 63,7 минг тонна нефть қазиб олинган, бу ўтган йилнинг майига нисбатан 5.4 минг тонна кам.

Ўтган ойда электр энергияси генерацияси ҳам кескин қисқариб кетган. Ой давомида жами 3 192,1 млн.кВт.соат электр энергияси ишлаб чиқарилган, бу ўтган йилнинг майига нисбатан 2 302,3 млн.кВт.соатга кам.

Пулдан, техникадан ва умуман барча ресурслардан чекланмаган энергетикларга нима ҳалақит қилаётган бўлиши мумкин?

Энергетика вазири Мирзамаҳмудов май ойида электр энергияси ва газ истеъмоли ўтган йилнинг тегишли даврига нисбатан кескин камайгани ҳақида мақтаниб гапиргани эсингиздами?

Май статистикаси кўрсатмоқдаки, истеъмолнинг кескин қисқаргани сабабларини нафақат мўътадил келган ой ва кўпайган ўчиришлардан, энергетикада ишлаб чиқариш орқага кетиши чуқурлашгани ва тезлашганидан ҳам излаш керак.

Дарвоқе, ҳали ҳарорат пойтахтда 40 даражага етмаган бўлсада, кучайган аномал ўчиришларга энергетиклар нимадир тушунтириш берармикан?

Бизнесга оширувчи коэффициентлар энергетикларга жарималар билан мутаносиб бўлиши керак

Энергетика вазири Мирзамаҳмудовга кўра, юридик шахслар учун электр энергияси ва газнинг лимитдан 10%дан кўп ортиқча истеъмолига тарифларга икки карра оширувчи коэффициентлар қўлланилади. Бу дегани лимитдан ортиқча 1 кВт.соат электр энергияси истеъмоли учун камида 2 000 сўм, лимитдан ортиқ ҳар куба газ истеъмоли учун 3 000 сўм тўлов ундирилади.

Жаноб вазир юридик шахсларга электр энергияси ва газ турли баҳоналар билан етказиб берилмаганида энергетикларга қандай чоралар кўрилиши ҳақида лом-лим демаган. Охирги 3 йилда энергетик кризис ичида яшаётган Ўзбекистонда қишдаям, ёздаям свет ва газдан узишдан энг кўп жабр кўраётганлар бу бизнес субъектлардир. Иссиқхоналардан тортиб текстиль фабрикаларигача, савдо дўконларидан тортиб новвойхоналаргача субъектларнинг свет ва газ ўчирилишидан кўрган зиёнини ҳеч ким ҳисоблагани йўқ. Табиийки, улар ўз йўқотишларини таннархга уриб юборишдан бошқа чора кўра олишмайди.

Агарда Мирзамаҳмудов таклиф этаётган механизм бир тарафлама ишга тушса, бу бизнес учун навбатдаги қип қизил жарима бўлади. Гарки, шонли энергетиклар бизнесга нисбатан оширилган коэффициентларни қўлламоқчи экан, бизнесга лимит доирасида етказиб берилмаган свет ва газ учун ҳам улар 2 карра оширилган қийматда жарима тўлаши керак.

Бундан ташқари, шонли энергетикларнинг график асосида, авария ва таъмирлаш баҳонасида суткасига 1 соатдан, ойига 5 соатдан ортиқ ўчиришлари бўйича аҳолига ҳам, бизнесга ҳам компенсацияларни тўлаши масаласи кўриб чиқилиши керак.

Биз отнинг калласидек нархда пул тўлаяпмизми, энди марҳамат қилиб, газ ва электрни узлуксиз етказиб беринг, бўлмаса, узилишлар учун компенсация тўланг, жаноб Мирзамаҳмудов.

Адолат бир тарафлама эмас, икки тарафлама бўлади!

Ўзбекистонликлар энди хусусий конторага солиқ тўлашни бошлашадими?

UzIMEI тизимига хизмат кўрсатувчи Information Technology Center компаниясидаги давлат улушининг "хусусийлаштирилиши"га муносабат билдириб, Беҳзод Ҳошимов "Давлат сунъий монополия яратиб, энди уни хусусийлаштирмоқчими" деб савол қўймоқда. Беҳзодбекнинг саволига жавоб — "ҳа". Чунки бошқа жавобнинг ўзи йўқ. Чиябўри агар чиябўридек, аррилласа, ғажиса, қувса, чийиллаб чоптирса, нега уни чиябўри эканини тан олмаслик керак.

Лекин Беҳзодбекнинг саволи бизни кутаётган қайғули истиқбол моҳиятини ифодалаш учун етарли эмас. Чунки UzIMEI воситасида ўзбекистонликлар энди хусусий конторага солиқ тўлашни бошлашади. Чунки UzIMEI тизимида рўйхатдан ўтиш учун тўлов аслида солиқ, бу мажбурий балони ҳатто вазир Шерматов ҳам солиқ деб атаган.

Шундай қилиб, UzIMEI "хусусийлашса", ўзбекистонликлар худди ўрта асрларда бечора крепостнойлар феодалларга солиқ тўлагани сингари, хусусий конторага солиқ тўлашни бошлашади.

Бу атавизмни нима деб атасак бўлади? Феодал олигархия ёки Олигархик феодализм?

​Бензин арзонлашишда давом этган

Албатта, монополист ва олигархлар исканжасида қолган Ўзбекистонда эмас. Худди Ўзбекистон каби нефть ва нефть маҳсулотлари импортига боғлиқ бўлган Қирғизистонда.

Негадир қирғиз қардошлар "Россия нархни оширгани учун бизда ҳам нарх қимматлади” деган баҳона билан бензин нархини оширишмаган, қайтанга нархлар тушган. Негадир февралнинг 16-чисидан бошланган ярим аномал совуқ нархларни ошириш ёки дефицит учун баҳона бўлмаган.

Балки қўшниларда бозор борлиги учундир?Рақобат борлиги учундир? Балки ҳукумат олигархларни эмас, тенг имкониятларни қўллаб-қувватлар?

Демак, февраль ойида Қирғизистонда 95 бензиннинг ўртача нархлари бизнинг пулга 9 765 сўмдан 9 660 сўмгача арзонлаган.

92 маркали бензин нархлари эса 8 720 сўмдан 8 676 сўмгача пасайган. Бошқача айтганда қўшниларда 92 бензин нархи бизда ҳудудлардаги 80 шиптирдан (8 500 сўмдан 9 500 сўмгача) арзонроқ ҳам бўлган.

Умидимиз бобо қуёшдан: Газ заправкаларга газ етказиш 20 февраль минимумларигача пасайган

Кеча, 3 март куни 280та газ заправкаси орқали 2 571 минг куб газ тарқатилган. Газ шохобчаларига бунданда камроқ газ 20 февраль куни етказилганди (2 530 минг куб).

Вазирлик газ етишмовчилигига ҳалигача 17 февралда рўй берган аварияни (мутлақо тасодифга кўра ўша куни ҳаво совушни бошлаганди) баҳона қилиб кўрсатишда давом этмоқда. Яна шунча сўровларга қарамай, жамоатчиликка очиқланмаган ва аслида мавжудлиги шубҳа остида бўлган режа-графикка ҳавола қилиш тўхтагани йўқ.

Электр энергиясидаги қувватлар етишмовчилиги янги рекорд 960 МВтга етган.

Арзимаган совуқ кириб келиши билан бошланган энергетик кризисдан чиқишга ягона омил ўзбек энергетиклари эмас, Қуёш эканини ҳамма тушуниб бўлди.

Монополист бугун нарх оширишдан аввал кеча бензин етказиб беришни 4 карра камайтирган

Суткасига 24 соат ишлаётган Энергетика вазирлиги 2 кунлик сукутдан кейин яна тубга қулаётган энергетикадаги кунлик вазият ҳақида ахборот беришни бошлади.

Қайд этилишича, кеча 25 февраль куни 609та газзаправка 3 899 минг куб газ сотган. Бу битта заправкага 6,4 минг кубдан тўғри келади дегани. 22 февраль кунига тааллуқли маълумотга кўра битта заправка 6,7 минг кубдан газ тарқатганди.

Ўзбекнефтегаз кеча АЁҚШларга 4 баробар кам 1 073 тонна бензин етказиб берган. 22 февраль куни АЁҚШларга етказилган бензин 4 332 тоннани ташкил этган эди.

Кеча куни бўйи ва бугун эрталабдан километрлик навбатларнинг сабабини шу рақамлардан ҳам кўриш мумкин. Ўзбек монополистларининг ёқимли методичкасига кўра нарх оширилишдан аввал кескин дефицит яратилади. Бу сафар ҳам худди шундай бўлган.