SUDNEWS.UZ

Битта китоб ўқиган маҳбуснинг жазо муддати 3 кунга қисқартирилади

Жиноят кодексига китоб ўқишга жалб қилиш орқали маҳкумларни ахлоқан тузатиш бўйича янги 74-1-модда киритилмоқда. Унга кўра, фақат жазо муддатини тўлиқ ўташи лозим бўлган маҳкумларга нисбатан тасдиқланган рўйхат бўйича 1 та китоб ўқиган ва белгиланган тартибда имтиҳон топширган тақдирда жазосини 3 кунга қисқартириш назарда тутилмоқда.

Шунингдек, Жиноят кодексининг 73, 74-моддалари асосида эса жазони ўташдан муддатидан илгари шартли озод қилиш ёки енгилроғи билан алмаштириш масаласини ҳал этиш вақтида ҳам китоб ўқиганлик инобатга олиниши белгиланяпти.

Қонун лойиҳаси биринчи ўқишда қабул қилинди.

Жиноят ишлари бўйича Ургут туман судининг тергов судъяси Х.Исаев

Талончилик жинояти нима?

Талончилик, яъни ўзганинг мулкини очиқдан-очиқ талон-торож қилиш Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 166-моддаси билан жавобгарликка сабаб бўлади.
Айбдор, жабрланувчи ва бошқаларнинг кўз олдида ўзганинг мулкини эгаллаб олаётганлигини ва улар унинг ҳаракатларининг жиноий хусусиятини тушунганлигини англаганда, ўзганинг мулкини ошкора талон-торож қилиш талончилик ҳисобланади.
Жиноят кодексининг 166-моддаси 2-қисми «а» банди билан қилмишни тавсифлашда қуйидагиларни эътиборга олиш лозим:
зўрлик ишлатиб талончилик қилиш нафақат ҳаёт ёки соғлиқ учун хавфли бўлмаган аниқ зўрлик ишлатилганда, балки шундай зўрликни кўллаш билан қўрқитгганда ҳам, мавжуд бўлади;
зўрлик ёки уни қўллаш билан қўрқитиш мулк ихтиёрида, тасарруфида ёки қўриқловида бўлган шахсга нисбатан, шунингдек, ўзганинг мулкини очиқдан-очиқ эгалик қилишга қаршилик қилувчи шахсларга нисбатан ҳам қарши йўналтирилган бўлиши мумкин;
ҳаёти ёки соғлиқ учун хавфли бўлмаган зўрлик деганда, енгил тан жароҳати етказишни тушуниш лозим. Бундай зўрлик жабрланувчига жисмоний азоб берувчи ёки унинг эркинлигини чеклаб қўювчи ҳаракатларда ифодаланиши мумкин.
Ўзганинг мулкини яширин равишда талон-торож қилиш билан бошланган, лекин жабрланувчи ёки бошқа шахслар томонидан сезиб қолинганига қарамасдан айбдор томонидан мулкка эгалик қилиш мақсадида уларнинг ҳаёти ва соғлиғи учун хавфли бўлмаган зўрлик ишлатиб ёхуд шундай зўрлик ишлатиш билан қўрқитиб қилинган ҳаракатлар талончилик деб, ҳужум қилиб ҳаёти ёки соғлиғи учун хавфли бўлган зўрлик ишлатганда ёхуд шундай зўрлик ишлатиш билан қўрқитганда эса босқинчилик деб тавсифланади.
Ўзгалар мулкини талончилик ва ўғрилик билан эгаллаган ва айбдор бу мулкдан ўз хоҳишича фойдаланиш ёки уни тасарруф этиш имкониятига эга бўлган вақтдан бошлаб, босқинчилик эса жабрланувчининг ҳаёт ва соғлиғи учун хавфли бўлган зўрлик ишлатиш ёки шундай зўрлик ишлатиш билан қўрқитиб ҳужум бошланган вақтдан бошлаб, тугалланган ҳисобланади.

Жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар судининг судьяси Жамшид Ибрагимов

Ўзбекистонда китоб ўқиган маҳкумларнинг жазо муддати қисқариши мумкин

"Миллий тикланиш" ДП маҳкумларни тарбиялаш ва ахлоқ тузатиш самарадорлигини оширишга қаратилган қонун лойиҳасини муҳокама қилди.

Лойиҳага кўра, ўзини ўзи тарбиялаш ва тузалишга ҳаракат қилган маҳкумларнинг жазо муддати қисқартирилиши мумкин.

Китоб ўқиганлар учун имтиёз
▪️ 1 та китоб ўқиб, имтиҳондан ўтган маҳкумнинг жазо муддати 3 кунга қисқариши мумкин.
▪️ Йилига энг кўпи 10 та китоб ўқиш мумкин.

Яхши ташаббус. Аксарият жиноятлар илмсизлик оқибатида содир этилади. Китоб ўқиган одамнинг жиноят қилиш эҳтимоли паст бўлади. Жазоларнинг асосий мақсади эса тарбиялаш. Шундоқ экан ушбу ташаббусни қўллаб-қувватлаймиз.

Бироқ, баъзи жиноят турларига буни татбиқ этмаслик керак. Масалан, ғайриинсоний ва терроризмга оид жиноятларга.

Жиноят ишлари бўйича Ургут туман судининг тергов судъяси Х.Исаев

Қамоққа олиш ҳақидаги суд ажрими устидан берилган апелляция шикояти (протести) эндиликда якка тартибда кўрилади

2025 йил 28 январь кунги қонун билан (ЎРҚ-1022) ЖПКнинг 241-моддаси 2-қисми учинчи жумласи янги таҳрирда баён қилинди ва қамоққа олиш ҳақидаги суд ажрими устидан берилган апелляция шикоятининг эндиликда якка тартибда кўрилиши белгиланди (бунгача апелляция инстанцияси суди томонидан 3 та судьядан иборат таркибда кўрилар эди).

Яъни, суриштирув ёки дастлабки тергов босқичида қамоққа олиш, уй қамоғи, гаров тарзидаги эҳтиёт чораларини қўллаш ҳақидаги ёки қамоқда сақлаш, уй қамоғи муддатини узайтириш тўғрисидаги ёхуд уй қамоғи бўйича қўшимча тақиқ (чеклов) белгилаш ҳақидаги масала юзасидан суднинг ажрими устидан мазкур ажрим чиқарилган кундан эътиборан 72 соат ичида апелляция тартибида шикоят берилиши, протест билдирилиши мумкин.
Шикоят, протест ажрим чиқарган суд орқали берилади, ушбу суд уларни 24 соат ичида материаллар билан бирга апелляция инстанцияси судига юбориши шарт.

Тергов судъяси Х.Исаев.

Аҳоли билан учрашув ўтказилди
 
Жорий йилнинг 30 январь куни жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар судининг тергов судьяси Акмал Алимов томонидан Транспорт вазирлиги ҳузуридаги транспорт назорати инспекциясининг автомобил ва сув транспортида назорат бошқармаси маъмурий биносида аҳоли билан учрашув ўтказилди.
Учрашувда жамиятда оилавий зўравонлик қарши курашиш, хотин қизларнинг тазйиқ ва зўравонликнинг барча шаклларидан ҳимоя қилишга қаратилган қонун ва қонун ости ҳужжатлари, жумладан Ўзбекистон Республикасининг 2019 йил 2 сентябрь куни қабул қилинган “Хотин қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисида”ги Қонуннинг мазмун моҳияти тушунтириб берилди.
Бундан ташқари, болаларга нисбатан зўравонлик, шу жумладан жинсий зўравонлик билан боғлиқ жиноятлар олдини олиш борасида тезкор ва зарур чора тадбирларни амалга ошириш лозимлиги таъкидланди, болаларга нисбатан зўравонликнинг барча ҳолатларида мажбурий ҳисобот бериш ва кўп идоравий аралашувини таъминлаш, рағбатлантириш учун механизмлар, тартиблар ва кўрсатмаларни, жумладан кўп агентлик ва болалар учун қулай инфратузилмани яратиш ва ўқитувчиларни, тиббиёт мутахассисларини, ижтимоий хизматчиларини ва маҳалла вакилларини зўравонликнинг турли шаклларини аниқлаш ва шунга кўра жабрланувчиларни йўналиштириш учун ўқитиш бўйича тегишли чора тадбирларни амалга ошириш зарурлиги таъкидланди.
Учрашувда фуқаролар томонидан ўзларини қизиқтирган масалалари юзасидан мурожаатлар келиб тушди, ушбу мурожаатлар жойида ўрганилиб, уларнинг қонуний ечими юзасидан тушунтиришлар берилди.
 
Жиноят ишлари бўйича
Самарқанд шаҳар судининг раиси Ориф Пардаев
 

АҲОЛИ БИЛАН УЧРАШУВ ЎТКАЗИЛДИ

2025 йил 17 январь куни жиноят ишлари бўйича Самарқанд шаҳар судининг тергов судьяси Мизроб Бахриев томонидан Транспорт вазирлиги ҳузуридаги транспорт назорати инспекциясининг автомобиль ва сув транспортида назорат бошқармасининг Самарқанд вилоят бўлими биносида аҳоли билан учрашув ўтказилди.
Учрашувда аҳолининг ҳуқуқий онгини ва ҳуқуқий маданиятини юксалтириш мақсадида ҳуқуқий тарғибот қилиниб, коррупцияга қарши курашишга қаратилган қонунчилигимизга киритилган сўнгги ўзгартириш ва қўшимчалар ҳақида тушунчалар берилди.
Хусусан, Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 3 январда қабул қилинган “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонуннинг мазмун моҳияти тушунтириб берилди. Учрашув қизғин, баҳс ва мунозараларга ҳамда савол жавобларга бой тарзда ўтказилди, учрашув жараёнида мазкур масала юзасидан аҳоли вакилларининг қилган мурожаатлари жойида ўрганилиб, уларни қонуний ва ўз муддатида ҳал қилиниши юзасидан тушунчалар берилди.

Жиноят ишлари бўйича
Самарқанд шаҳар судининг раиси Ориф Пардаев

Жиноят ишлари бўйича Ургут туман судининг тергов судьяси Х.Исаев, туман ИИБ пробация бўлинмаси ходими Н.Алқаров, туман миллий гвардия ходими Э.Нажмиевлар 2025 йил 22 январь куни Ургут туман 85-умумтаълим мактаби биносида ўқитувчи ва ўқувчилар билан сайёр учрашув ўтказиб, туман суди тергов судьяси Х.Исаев “Ўзбекистон Республикасида давлат ҳокимиятининг тузилиши мавзуси тўғрисида, бундан ташқари “Инсон қадри ва манфаатлари учун” деган эзгу ғоя асосида демократия ва адолат тамойилларини мустаҳкамлашга қаратилган туб ислоҳотлар Ўзбекистон учун доим устувор” мавзусида, шунингдек, “Коррупция жинояти ва унинг салбий оқибатлари” “Коррупцияга қарши кураш, уни олдини олиш чоралари”, бундан ташқари, Оиладаги зўравонликнинг олдини олиш ва оиладаги зўравонликдан жабрланганларга амалий ёрдам кўрсатиш” давра сухбати ўтказди, шунингдек “Одам савдоси тушунчаси, унинг салбий оқибатлари ва мазкур жиноятларнинг олдини олиш чораси” мавзусида суҳбати ўтказди.

Жиноят ишлари бўйича Ургут туман судининг раиси Ғ.Негматов

Президент томонидан  имзоланган Қонун (ЎРҚ-1019-сон, 16.01.2025 й.) билан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга қўшимча ва ўзгартиришлар киритилди
Ярим эркин шароитларда, сунъий яратилган яшаш муҳитида ёки тутқунликда сақланиши тақиқланган ёввойи ҳайвонларни жисмоний шахслар томонидан сақлаш, ана шу ҳайвонларни мусодара қилиб, фуқароларга БҲМнинг 5 бараваридан 10 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлиши белгиланди. Худди шундай ҳуқуқбузарлик одамларнинг соғлиғига, юридик ва жисмоний шахсларнинг мол-мулкига зарар етишига олиб келса, башарти жиноят аломатлари мавжуд бўлмаса, ана шу ҳайвонларни мусодара қилиб, фуқароларга БҲМнинг 30 бараваридан 50 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлиши назарда тутилмоқда.

Жиноят ишлари бўйича Ургут туман судининг судьяси Х.Исаев