Aralash-Quralash

❗️“Доставщик” сифатида BMW X7 ва Mercedes каби премиум-класс автомашиналарга рухсат олишга ариза бераётган ҳамда виждони йўқ ва афсуски, тадбиркор шаънига катта доғ тушираётган “уддабурон, учар” тадбиркорларга

И Л Т И М О С Н О М А

Ҳар ерда рухсатномаларни “сотиш” ҳақида гапирилмоқда. Бунинг асосий сабаби нимада?

Карантин даврида озиқ-овқат савдоси ва умумий овқатланиш корхоналарининг етказиб бериш хизматлари учун (курьерлик ва “доставка”) автотранспортларга махсус рухсатномалар берилиши белгиланган. Бугунги кунда бундай тоифадаги аризалар сони 30.000 дан ортиқни ташкил этмоқда.

Эътиборлиси, айнан мазкур корхоналар томонидан “премиум-класс“ автотранспорт воситаларига, шу жумладан, BMW X7, Mercedes, Leksus, Hyundai, Captiva, Malibu-2, Tracker ва шунга ўхшаш машиналар учун ҳам “курьерлик”ни амалга ошириш учун аризалар юборилмоқда.

Ушбу аризаларга илова қилинган ҳужжатларда мазкур тоифадаги автомашиналарни ҳайдовчилари курьер сифатида расмийлаштирилган иш берувчининг буйруғини тақдим қилмоқда.

Мамлакатимизда ҳукм сураётган ушбу оғир кунларда бундай ишларни амалга оширишга “уддабурон” тадбиркорларимизнинг виждонлари қандай қилиб йўл қўймоқда экан?

Айнан ушбу “премиум-класс” машиналар эгалари вирус тарқатувчи бўлиб чиқса-чи? Майли, пул учун ҳамма нарсага тайёр экансиз, ҳеч бўлмаса, яқинларингиз соғлиги ҳақида ҳеч ўйлаб кўрдингизми? Ахир бу вирус “домино” эффекти орқали тарқалади-ку?

“Премиум-класс“ ҳайдовчилари, ушбу маблағни ҳозирги шароитда қийналиб қолган эҳтиёжманд оилаларга сарф этсангиз руҳиятингиз енгил тортармиди?

Махсус рухсатномаларни расмийлаштириш учун Давлат хизматлари марказлари ходимлари тинмай меҳнат қилмоқда. Бизда ҳар бир ҳужжатнинг ҳаққонийлигига алоҳида баҳо бериш катта қийинчиликлар туғдирмоқда.

Бунга асосий сабаблардан бири сиз бўлмоқдасиз !

Айнан Сиздек “ҳурматли”лар туфайли, ҳақиқатдан ҳам озиқ-овқат, дори-дармон, дон маҳсулотларини етказиб берувчилар тегишли рухсатномасини ўз вақтида ололмаяпти!

Балки Сизда уят, виждон каби ҳис-туйғулар камроқ, худбинлик эса кўпроқдир, лекин Сизни жиноят кодексидаги жавобгарликнинг муқаррарлиги принципи нормалари ҳам қўрқита олмайдими? Инсонийлик ҳис туйғулари ҳам шундай вазиятда уйғонмайдими?

Бироқ битта нарсани аниқ билишингизни ҳоҳлаймиз, ғаразли мақсадингиз йўлида ҳужжатларни сохталаштиришга жиноий жавобгарлик муқаррардир.

Қадрли фуқаролар! Инсонлигимизни унутмайлик. Ўзимиздан бошқаларни ҳам ўйлайлик.

Тўғри тушунганингиз учун миннатдорман.


Халилилло ТУРАХУЖАЕВ,
Давлат хизматлари агентлиги директори

"Карантин қачонгача давом этиши мумкин?"

Кўпчиликда “Карантин қачонгача давом этади?” “Қачон ҳаёт нормал тарзга қайтади?” - деган саволлар пайдо бўлиши аниқ.

Мен бу соҳани жуда яхши тушунган саудиялик мутахассис билан гаплашгандим, ундан олган маълумотларим хулосаси қуйидагилар.

Ушбу карантинни тушуниш учун касаллик ва эпидемия табиатини билишимиз керак. Бу касаллик томчилар орқали одамдан одамга юқади. 14 кунлик инкубация муддати бор (ёки кўпроқ, қуйида учрайдиган барча 14 кунлар шунга кўра ўзгартирилади.)

Демак, кеча Саудияда касалликка чалингани аниқланган янги 56 та одам илк симптомлари пайдо бўлгандан узоғи билан тахминан 14 кун олдин уни юқтириб олган бўлиши мумкин. Қолаверса, у мана шу 14 кун орасида бошқаларга ҳам юқтириб юрган бўлиши мумкин. Демак, биз касалликдан тахминан 14 кун орқадамиз. Карантиндан мақсад унга етиб олиш.

Шунга биноан, ушбу касалликка қарши карантин 3 босқичдан иборат бўлади:

1. Тозалаш

2. Ишонч хосил қилиш.

3. Фильтрлаш.

1. Тозалаш. Бу босқичдан мақсад давлатимиз ҳудудидаги барча касалларни аниқлаб, изолация қилиш.

Бунинг учун давлат турли тақиқлар ўрнатади. Масалан, тўйлар, ошхоналар, турли тадбирлар уйлари, ресторанлар, масжидларни вақтинча ёпиш билан тўпланишни тақиқлаш. Жамоат транспортларини тўхтатиш.

Бу каби тақиқлар натижасида касаллик юқиши пасайиб, янги юқиш ҳолатлари 0 га етиши керак.
Инкубация даврини инобатга олиб, бу тақиқлар 14 кун ёки ундан кўпроқ давом этади. Агар шу давр мобайнида янги ҳолатлар сони ўсаверса, ўзгармай турса ёки жуда секинлик билан камайса, тақиқлар кучайтирилади. Масалан, Иордания ва Тунис 24 соатли фавқулодда ҳолат (curfew) эълон қилди, ҳеч ким сабабсиз уйдан чиқолмайди. Саудия ҳозирча 19:00 дан 6:00 гача фавқулодда ҳолат эълон қилди. Барчасининг мақсади мана шу 0 (ноль) янги ҳолатлар даражасига эришиш.

Агар шу натижага эришсак, 2- босқич бошланади.

2. Ишонч хосил қилиш.

Бу босқичдан мақсад янги ҳолатларни 14 кун ёки кўпроқ 0 ҳолатда ушлаб туриш. Агар 14 кун (бу 30 кунгача бўлиши мумкин) янги ҳолатлар 0 бўлса, энди аниқ биламизки, шаҳар - жамиятимиз касалликдан қутулди. Энди янги ҳолатлар ичкаридан пайдо бўлмайди.

Шу билан давлат коронавирусдан тозаланган деб эълон қилинади ва 3- босқич бошланади.

3. Фильтрлаш босқичи. Бу босқичдан мақсад ташқаридан вирус келмаслигини кафолатлаш. Бу учун дунё давлатлар икки турга ажратилади: вирусдан тозаланган ва вирусдан тозаланмаган.

А. Вирусдан тозаланган давлатлар. Бу давлатлар резидентлари (фуқаролари эмас, унда яшовчилар) учун мамлакатимизга кириш осонлаштирилади. Агар улардан кириб келмоқчи бўлганлар бўлса, тест топшириб, негативлиги аниқланса, муайян вақт ўтгач, кириб келаверади. Ягона шарти улар тўғри рейс билан ёки вирусдан тозаланган давлатлар орқали кириб келадилар.

Б. Вирусдан тозалангани аниқ бўлмаган давлатлар. Буларнинг резидентлари зарурат бўлмаса, кириб келмайдилар. Зарурат бўлса, келгудек бўлсалар, изолация қилиниб, карантинда сақланадилар.

Шундай қилиб вирусга қарши кураш то унга қарши вакцина топилиб, барча учун етарли миқдорда ишлаб чиқарилмагунча, шундай тартибда давом этади.

Хулоса шуки, Тозалаш босқичида тақиқлар қанчалик кучли бўлса ва одамлар қоидаларга амал қилсалар, 0 га эришиш шунча осон бўлади ва карантин тезроқ тугайди.

Идеал ҳолатда биринчи ва иккинчи босқич 3 ҳафтадан 6 ҳафтада муваффақиятли ўтилади ва май ойи ўрталаригача ички карантин бекор қилинади. Фақат фильтрлаш қолади.
Шу ерда унинг гаплари мазмунининг баёни тугади.

Суҳбат мен учун фойдали бўлди, шунга сиз билан ҳам баҳам кўрай дедим. Ўзбекистонда ҳам ҳолат шунга жуда яқин. Барчамиз бу ишда биргаликда ҳаракат қилсак, тез орада масжидларга ва умуман олдинги кундалик ҳаётимизга қайтсак бўларкан. Қолаверса, юртимиз бундан тезроқ тозаланса, Саудия ва бошқа давлатларга ҳам саёҳат тез орада олдинги ҳолатга қайтиши мумкин.

Аллоҳ осон қилсин!

Манба: Mahmud Usmon ҳафизаҳуллоҳ фейсбук аккаунти

Врачи Узбекистана

Соғлиқни сақлаш вазирлиги кеча, 25 март куни коронавирусга чалинган дастлабки 55 ўзбекистонликнинг икки нафари Фарғонада, вилоят юқумли касалликлар шифохонасида даволанаётгани ҳақида хабар берди. Қолгани, агар хабарда бошқа тафсилотлар берилмаганидан хулоса қилинса, Тошкентдаги Вирусология институти клиникасида бўлган. Шу куни вазирликнинг коронавирусга чалинганлар сони 60 нафарга етгани ҳақидаги хабарида касаллик Истанбулдан қайтган фуқарода аниқлангани ва Наманган вилояти юқумли касалликлар шифохонасига ётқизилгани маълум қилинди.

26 март куни Соғлиқни сақлаш вазирлиги касалланганлар сони 65 нафарга етгани, янги беморларнинг тўрт нафари аввалроқ Фарғона вилояти юқумли касалликлар шифохонасига ётқизилгани айтилган икки кишидан бирининг қариндошлари экани, бу тўрт кишининг бари Фарғона вилоят юқумли касалликлар шифохонасига ётқизилганини хабар қилди. Шунда, қўлбола ҳисоб-китобдан маълум бўляптики, коронавирусга чалинган 65 нафар ўзбекистонликнинг олти нафари Фарғонада, яна бири Наманганда, қолган ҳаммаси (65 – 7 = 58) Тошкентда даволанмоқда.

Ҳозир яқинда эса Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Вазирлар маҳкамаси ҳузуридаги Санитария-эпидемиология назорати давлат инспекцияси бошлиғи Нурмат Отабеков жонли эфирда Наманганнинг Чортоқ туманида ҳам коронавирусга чалинган фуқаро аниқлангани ҳақидаги саволга жавоб бера туриб, шундай дебди: «Ўзбекистонда коронавирус инфекцияси билан рўйхатга олинганлар сони 65 нафарни ташкил этди. Беморларнинг барчаси Тошкент шаҳридаги Вирусология илмий-текшириш институтида даволаш муолажаларини оляпти. Вилоятда мазкур инфекция билан даволанаётган шахслар йўқ».

Нурмат Отабеков аввалроқ: «Коронавирус аниқланган беморлар аҳоли орасида бўлмаган» деган мазмунда тутуриқсиз гап ҳам гапирганди. Коронавирусга чалинганлар аҳоли орасида бўлмаган, юрмаган бўлса, у ҳолда биринчи бемор ўз ҳамкасбига қандай қилиб юқтирган, чет элга чиқмаган, касалланганлар билан мулоқотда бўлмаган ҳалиги 20 яшар талаба қиз қаердан юқтирган — бу саволлар жавоб берилмади, бундан кейин ҳам, катта эҳтимол билан, жавоб берилмайди. Энг қизиғи, касалланган ҳамкасб, 20 ёшли бемор талаба ҳақидаги гаплар кўчада тарқалмади, буни давлат одамлари айтди.

«Қовунчилик»да Отабековнинг ҳамкасби, Ўзбекистондаги иккинчи (ёки биринчи — ўзи нега иккита?) санитария-эпидемиология ташкилоти раҳбари Баҳром Алматов ҳам қолишмайди. Тунов куни биринчи бемор касалликни қандай қилиб бошқаларга тарқатгани ҳақида гапира туриб, «У Ўзбекистонга 250 киши билан бирга учиб келган», деганди. У ҳолда бош вазир айтган «45 йўловчи», Алматов раҳбарлик қилаётган агентлик берган биринчи кундаги ахборотда кўрсатилган «48 йўловчи» ҳақидаги гаплар қаердан олинган? У билан бирга самолётда қанча йўловчи бўлган ўзи — 45, 48 ёки 250?

Биринчидан, расмийларимиз ахборотни бермасликдан кўра бериш яхшироқ эканлигини тушуниб етишлари керак. Мен, масалан, касалланган шахслар ҳақидаги ҳамма ахборотни сўраётганим йўқ. Ана, корейслар бераётганичалик базавий ахборот етади — битта жадвалда ҳар қандай тушунмовчиликнинг олдини олиш мумкин. Бу, аввало, Отабеков ёки Алматов каби масъуллар жонли эфирга чиққанида довдирамаслиги учун ҳам керак — қўлига битта жадвал бериб қўйсанг, у қайси вилоятда қанча бемор борлигини ҳам, уларнинг ёшини ҳам, тахминан кимдан, қандай юқтирганини осон айтиб бераверади. Алдамайди.

Иккинчидан, ёлғончилар жазоланиши керак. Айниқса, оғзига келганини гапириб кетаверадиган ёлғончи амалдорлар ёлғон учун оддий одамлардан кўра икки ҳисса кўпроқ жазога лойиқ — чунки бир амалдорнинг ёлғони ёки ўйламай гапирган гапи нафақат амалдорнинг обрўсини туширади, балки давлатга бўлган ишончни ҳам пасайтириши мумкин. Шунинг учун ҳам ёлғончи амалдорлар жазоланиши керак. Очиқчасига. Токи бу уларнинг бошқа ҳамкасбларига ҳам ўрнак бўлсин.