Uyga vazifalar kerakmi?Biz, odatda uyga vazifalarni qanday beramiz? Dars soʻngida (koʻpincha qoʻngʻiroq chalib turgan vaqtda) darslikning beti, mashqning raqamini aytib, qisqacha bajarilish sharti bilan tanishtiramiz:
“54-bet, 14-mashq, nuqtalar oʻrnini toʻldirib kelasizlar”. Yoki vaqtdan yutish maqsadida sinf doskasiga yozib qoʻya qolamiz.
Boz ustiga ba'zan uyga vazifalar darsda oʻzini yaxshi tutmagan oʻquvchilar uchun jazo sifatida ham qoʻllaniladi.
Bunday yondashuv oʻquvchilarning uydagi mustaqil faoliyatini tashkil etish uchun yetarlicha motivasiya bermasligini sezib turgandirsiz. Koʻpincha oʻquvchilar dangasalik qilganlaridan emas, vazifani yaxshi tushunmaganliklari va ishni nimadan boshlashni bilmaganliklari uchun ham bajarmay keladilar. Topshiriqlarni oʻz vaqtida bajarib kelmaslik odati oʻquvchilarning fanni oʻrganishga boʻlgan qiziqishi va mas'uliyati pasayishiga olib keladi.
Nahot shu jarayonni qiziqarli va yoqimli shaklda tashkil qilib boʻlmasa?Uyga vazifalar berishning oʻzlashtirish darajasiga ta'sirini aniqlash borasida oʻtkazilgan koʻplab tadqiqotlar muallifi
professor Dyuk Kuper uyga vazifalarni dori vositalariga qiyoslaydi:
“Agar siz ularni juda kam ichsangiz, ular hech qanday samara bermaydi. Agar juda koʻp iste'mol qilib yuborsangiz, zarari tegishi mumkin. Lekin agar yetarli miqdorda qabul qilsangiz, sogʻayib ketasiz!”.
Keling, endi birgalikda
variativ shaklda uyga vazifa berish usulini koʻrib chiqamiz.
Variativ vazifalarIloji boʻlsa bugundan boshlab variativ uyga vazifalar bering.
Bu nima degani? Bu oʻtilgan mavzu yuzasidan 5, 8, 10 xil topshiriqlar bering degani.
Oʻquvchilaringiz esa berilgan topshiriqlar ichidan oʻziga ma'qul boʻlgani, mustaqil bajara oladigani, zavq beradiganini tanlab oladilar.
Goʻyo ular siz topshiriq qilib berganingiz uchun emas, oʻzlari tanlaganlari uchun ham bajarib keladilar.
Qanchalar hayron qolmang
mas'uliyat erkinlik bilan bogʻliq!Deylik, siz bugun Muhammad Yusuf ijodiy merosiga bagʻishlangan darsni oʻtdingiz.
Uyga vazifa qilib sinf doskasiga
-
she'rni yod olish;
- she'r mazmuni asosida rasm chizish;
- she'rda tilga olingan maskanlar haqida ma'lumot topib kelish;
- she'r mazmuni asosida krosvord tuzish,
- she'rning nasriy bayonini yozib kelish;
- she'rdagi sifat (yoki fe'l) soʻz turkumiga kiruvchi soʻzlarni yozib kelish;
- she'r tahliliga oid 10 ta savol va topshiriq tuzish;
- lirik qahramonga maktub yozish;
- she'rni qoʻshiq qilib aytib berish;
- sinkveyn usulida she'r yozib kelish ... kabi oʻquvchilaringizning yoshi, oʻzlashtirish darajasiga mos boʻlgan bir necha xil vazifalarni yozib qoʻyasiz.
Oʻquvchilar bitta emas, bir necha vazifalarni bajarib kelishni tanlashlari ham mumkin.
E'tibor bersangiz, berilgan har bir topshiriq she'r matnini sinchiklab oʻqishga, magʻzini chaqishga, shoirning qalb kechinmalari, oniy holatini tushunishga undaydi, ularni bajarish chogʻida oʻquvchi she'r matniga qayta va qayta murojaat qilishiga toʻgʻri keladi.
Shu ma'noda
she'rga mos surat chizish yo krosvord tuzish uni yod olishdan kam mehnat talab qilmaydi. Oʻquvchilarning mustaqil tarzda bajaradigan topshiriqlarini oʻzlari tanlashlari uyga vazifani bajarib kelishlari ehtimolini yanada oshiradi va shu orqali ulardagi koʻplab ijodiy qirralarni kashf etishingizga yordam beradi.