Hayot tarzi inflyatsiyasiPost boy va puldor orasidagi farq, inflyatsiya tushunchasi va hayot tarzi inflyatsiyasi haqida.
Puldor kim? Puli bor odam bu puldor odam. Odatda bu holat puli bor ekanligini ko’rsatish orqali namoyon bo’ladi.
Boy kim? Puli tugamaydigan odam. Boy odam keladigan daromadi, ketadigan harajatidan doim baland bo’ladi. Bu ko’rsatkich butun umr bo’ladi. Qo’pol qilib aytganda yeb tugata olmaydi pulini.
Qiziq jihati shuki haqiqiy boy odamlar oddiyroq yashash tarzini tanlashadi. Mehnat qilib topgan pulini ko’kka sovurmaydi. Shu sababli ham qattiq ishlashga majbur bo’lishmaydi. Vaqti ko’p bo’ladi. O’z vaqti ustida o’zi xo’jayin bo’ladi.
Hamma puldor ko’ringan odam ham boy degani emas. Bugun puldor, ertaga qarzdorlarni ko’p ko’ramiz.
Kuniga 1000$ topib, 1000$ sarflaydigan odam boy emas. Boy odam kuniga 1000$ topsa, sarfidan orttirib, ortganini foyda keltirish uchun investitsiya qiladi.
Boy odam uchun boshqalar nima deyishidan ko’ra uning o’z erkinligi muhim. O’z xohlaganidek hayot kechirishi muhim. Boshqalarga qaram bo’lishni xohlamaydi boy odam.
Inflyatsiya nima?
Iqtisodda inflyatsiya tushunchasi maxsulot yoki xizmatlar narhi oshishi hisobiga bir pul birligini qadrsizlanishiga aytiladi.
Misol uchun o’tgan yili go’sht, pishloq, shakar har biri kilosi 100 mingdan bo’lgan bo’lsa, yanagi yil shular biri kilosi 150 mingdan bo’lishi. Barcha turdagi transport chiptalari narhi ortishi. Agar go’sht narhi 100 dan 150 ga chiqib, pishloq narhi 100 dan 50 ga tushgan bo’lsa bu inflyatsiya emas. Shunchaki bozorda go’shtga bo’lgan talab ortdi, pishloqqa bo’lgan talab pasaydi degani.
Shaxsiy moliyasi ustidan nazorat o’rnatmoqchi bo’lgan inson uchun eng muhim tushunchalardan biri bu
”hayot tarzi inflyatsiyasi”. Hayot tarzi inflyatsiyasi - ko’proq pul topgan sari ko’proq pul sarflash. Buning asosiy sababi psixologik bo’lib ”bunga qurbim yetadi” deb mantiqiy asos (bahona) topish. Buni aslida yomon tarafi yo’qdek. Ammo ko’p pul topgan sari ko’proq pul sarflash insonni g’ildirak ichida yuguradigan kalamushga aylantirib qo’yadi.
Bugun mahalla boshidagi hojakani oshxonasida 3000 ga qiyma kabob yeb yoki sopol kosada yarimta lag’mon yeb maza qiladigan odam, ertaga ozgina pul topdi va shahar markaziga borib Turk oshxonasida 10000 ga döner yeyishni boshladi. Ertaga yana ko’proq pul topdi va 500 000 ga mangal go’sht yeyishni boshladi. Ko’p topgan sari ko’p sarflashni boshladi, yanada ko’proq topish uchun yanada ko’proq ishlashni boshladi, yanada kattaroq risk qilishni boshladi, ishiga ko’proq vaqt sarflagani uchun ko’chada ko’proq vaqt sarflashni boshladi va hok. Mayli, omadini bersin deymiz. Ammo har qanday harakat va maqsadimiz solig’i bor ekanligini tushunishimiz zarur. Ko’p sarflash solig’i ko’proq pul topish uchun ko’proq vaqt sarflash.
Nafsni boshqarish qiyin. Shuning uchun
qanoatni tushunib yetish juda muhim.
Bir nechta tanishlarim bor. Sifatli yashash uchun puli yetadi, ortadi ham. Hozirdan ishlamay qo’ysa ham butun umr puli kelib turadigan darajada. Ammo yana-yana-yana deyish sabab butun umrini ko’chada o’tkazadi.
Ammo har kuni 4-5 soat rulda o’tirib salomatligiga zarar yetkazayotganini tan olgisi kelmaydi.
Telefonda 2-3 so’m uchun tortishib asabiylashishi qanchalik arzimas ekanligini tushungisi kelmaydi.
(Bu post o’quvchilari aksar qismi post mazmunini hozir tushunmasligini bilaman. Bugun bir do’stim bilan bo’lgan suhbatdan keyin bo’lishgim keldi xolos.)
2008-yil. Bir yaqin insonimiz umri ohirgi soatlari. Yonida o’tiribman. Sochiqni xo’llab peshonasiga bosaman.
O’z davri uchun puldor odam bo’lgan. Umrini pul topish uchun sarflagan, topgan, ikkitalab Tiko mashinasini olgan.
Joni chiqishidan 20 minut oldin. Men nima xohlashini so’radim, muzdek suv beraymi dedim.
”Bek, qishlog’im olmasini sog’indim” dedi.
O’lim muqarrar va qachon kelishini bilmaymiz. Ammo bilishimiz kerak bo’lgan narsalardan biri bu hayot tarzi inflyatsiyasi.
Buni tushunmagan va nazorat qila olmagan odam butun umrini pul ortidan yugurib o’tkazishga mahkum.
Bek Olimjon06.05.24
Norvegiya
