Vizier | Biznes va Iqtisod

💴 FMO va Ipak Yo‘li Banki $100 millionlik kredit shartnomasini imzoladi

Ushbu mablag‘ kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlash, eko-loyihalar va yoshlar hamda ayollar tadbirkorligini rivojlantirishga yo‘naltiriladi.

Kelishuv doirasida tadbirkorlarga moliyaviy va ekspert yordami taqdim etilib, xalqaro standartlarga mos innovatsion loyihalarni amalga oshirish imkoniyati yaratiladi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🤝 Franchayzing: tayyor biznes formulasi

Tasavvur qiling, siz pitseriya ochmoqchisiz.
Buning uchun yillar davomida retseptlar yaratish, bino va yetkazib beruvchilarni izlash, marketingni yo‘lga qo‘yish va brendingizni tanitishingiz kerak.

... Yoki KFC franshizasini harid qilib, tayyor biznes modelidan foydalanishingiz mumkin.

Franchayzing — bu mashhur brend nomidan ishlab, uning usullarini qo‘llash huquqini harid qilish.

Farnchayzing tadbirkorga:
⚫️Mashhur brend ostida ishlash huquqi;
⚫️Tayyor biznes-model (strategiya, marketing, ish boshlashning barcha jarayonidagi qo‘llab-quvatlash);
⚫️Xavf va tavakkalchiliklardan holi biznes imkonini beradi.

Sizningcha, biznesni noldan boshlagan maʼqulmi yoki franchayzing?

Fikrlaringizni izohlarda qoldiring.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

😆 «Marketplace» cha xarid xitoycha qadam bosishga o‘rgatganda

Ko‘r-ko‘rona harid lotoreyadek gap: baʼzan shunchaki "boshqa mahsulotni" emas, "umuman boshqa mahsulotni" olish ehtimoli katta.

Platforma davlat ro‘yxatidan o‘tmagan bo‘lsa, dodimizni kim eshitadi?

(foto: "Aliexpress" dan olingan real buyurtma asosida)

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

👩‍🎓 Uolt Disney: muvaffaqiyatning siri taslim bo‘lmaslikda!

Bolaligida rasm chizish uchun darslardan qochib, ulg‘aygach yetarlicha kreativ emas deb 7 ta ish joyidan bo‘shatilgan, qarzga botib ochgan ilk studiyasi bir necha oyga bormay, bankrotga aylangan bu inson haqida nimalar bilasiz?

Uolt Disneyning yoshligi muvaffaqiyatsizliklarga to‘la edi. Mutlaq pulsizlik, boshpana bo‘lmagani uchun vokzallarda tunagan yigit rasm chizishni hech qachon tashlamadi.

1928-yilda u ishongan yaqin odamlari xiyonat qilib, rahbari Uolt yaratgan quyoncha Osvaldga bo‘lgan huquqini tortib olgach, jamoasi uni tark etadi.

Oqibatda Disney katta qarzga botib, hayotga qiziqishi so‘ndi.

Lekin aynan shu pallada «Villi paroxodchasi» va uning bosh qahramoni Mikki Maus g‘oyasi tug‘ildi. Va aynan shu qahramon Disney imperiyasiga asos soldi.

1937-yilda Uolt yana katta tavakkalga qo‘l urdi: animatsiya bir necha daqiqa davom etib, kinoseanslardan oldin tomoshobinlarni qizdirish uchungina namoyish etiladigan davrda Disney o‘z uyini garovga qo‘yadi va 1.2 mln $ kredit oladi va «Oppoqoy va yetti gnom» mult-asarini yaratadi.

Voqealar Buyuk Depressiya davrida sodir bo‘layotgani uchun Gollivuddagi hamkasblari bu loyihani "Disney folly" — «Disneyning ahmoqligi» deb atashdi.

Ammo film haqiqiy sensatsiyaga aylanib, kinoakademiya tomonidan maxsus 8 ta (1 ta katta va 7 ta gnomlarning ramzi bo‘lmish kichik) Oskar haykalchalariga sazovor bo‘ladi.

Mashhur multiplikator 1966-yilda o‘pka saratoni tufayli vafot etdi.

Ammo u o‘zidan so‘ng shunchaki kompaniya emas, balki butun dunyo bolalariga mo‘jizalarga boy ertaklar olamini meros qilib qoldirdi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

⭐️ O‘zbekistonda biznes boshlash nega qiyin?

Ko‘pchilik tadbirkorlikni boshlashni juda istaydi, lekin bir qator muammoga duch keladi:

🟢 Murakkab soliq tizimi: soliq qonunlarining chalkashligi va ortiqcha byurokratiya tadbirkorlar uchun qo‘shimcha to‘siqlar yaratadi.

🟢 Litsenziya olishdagi qiyinchiliklar: ayrim sohalarda ruxsatnomalar olish jarayoni oylab cho‘zilishi mumkin, bu esa biznes startini kechiktiradi.

🟢Moliyalashtirishdagi murakkabliklar: kredit olish qiyin, foiz stavkalari yuqori, investitsiyalar esa cheklangan.

🟢Korrupsiya: "Transparency International" ning 2024-yilgi ma’lumotlariga ko‘ra, O‘zbekiston korrupsiya darajasi bo‘yicha 180 mamlakat orasida 126-o‘rinda turadi.

Bu muammolarni yengish uchun soliq va litsenziyalash jarayonlarini soddalashtirish, moliyaviy imkoniyatlarni kengaytirish va korrupsiyaga qarshi kurashni kuchaytirish zarur.

Bisnes yuritishdagi siz duch kelayotgan eng katta muammo nimada?

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🔅 Firibgarlar bolalarni aldash sxemasining tavsilotlari

Moskvalik maktab o‘quvchisi Misha aldovga uchib, ota-onasining seyfini buzdi va firibgarlarga 200 million rubl (2 220 000$) ni topshirdi.

Bunday katta summani olish uchun firibgarlarga atigi uchta qo‘ng‘iroq kifoya bo‘ldi:

1-qo‘ng‘iroq "yetkazib berish xizmati" dan bo‘lib, berilgan buyurtmani bekor qilinmasligi uchun SMS-kodni aytishni so‘raydi.

2-qo‘ng‘iroq egasi o‘zini "Roskomnadzor"dan, deb tanishtirib, Mishalarga tegishli "Gosuslugi" akkaunti buzilib, oilaning pullari o‘g‘irlanganini aytadi.

3-qo‘ng‘iroqda o‘zini "maxsus xizmat podpolkovnigi" deb atagan shaxs Mishaning ota-onasi terrorizmda gumon qilingani uchun ularning xonadoni "OMON" tomonidan tintuv qilinishini aytadi va ular kelguncha bolakayga uyni mustaqil tekshirib, shubhali adabiyot, qimmatbaho buyumlar va yirik miqdordagi pullarni kvartiradan tashqariga yashirish kerakligi uqtiriladi.

Qo‘rquvga berilgan Mixail firibgarlarning barcha ko‘rsatmalariga amal qilib, uydagi seyfni bolgarka bilan buzib, 130 mln. rubl, 400.000$ va barcha qimmatbaho taqinchoqlarni firibgarlarga topshiradi.

Xulosa: Bu ayanchli voqea barchamizga begonalarga ishonmaslik, har doim ma’lumotni tekshirish va yaqinlaringiz bilan mustahkam muloqot o‘rnatish zaruriyati haqida yana bir bor eslatdi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

💥 Toriy: Yer qaʼriga yashirilgan energiya
davomi

Toriy ulkan potensialga ega element bo‘lib, u orqali dunyo toza, xavfsiz va chin ma'noda tugallamas energiya manbai bilan ta'minlanishi mumkin.

Toriyning xususiyat va afzalliklari:
Urandan farqli ravishda toriy yadroviy qurol ishlab chiqarishda qo‘llanilmaydi va uning reaktorlari xavfsiz.

Minimal chiqindilar: Toriy urandek radioaktiv chiqindilar chiqarmaydi va sanoatda qo'llanilganda xavflar o'ta minimal.

Maksimum energiya manbai: 1 tonna toriy 200 tonna uran yoki 3 million tonna ko‘mir beradigan energiyaga teng energiya beradi.

Ishlab chiqarishdagi farq: Toriyni uranga o‘xshab boyitishga hojat yo'q.

Kelajak rejalari: Hindiston 2050-yilga borib, o‘z energiyasining 30% ini toriy reaktorlaridan olishni, Amerika esa 2030-yilda benzindan to‘liq voz kechib, bosqichma-bosqich toriy yoqilg‘isiga butunlay o‘tishi haqida aytmiqda.

Toriy neft o‘rnini to‘liq bosa oladigan va avtomobil hamda kosmik kemalar uchun yoqilg‘i o‘rnida ishlatish mumkin bo‘lgan istiqbolli element.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

📶 Temu mahsulotlari: TOP-5 xavfli fakt

ILMA va Soliq qo‘mitasi TEMU faoliyati 20-martdan boshlab cheklanishi haqida xabari aslida vahimaga sabab emas.

Marketplase mamkakatimiz qonunlaridagi talablarga bo‘ysinsa, cheklovlar olib tashlanadi.


Bu platformaga oid xavotirli faktlar haqida bilasizmi?

1️⃣Qo‘rg‘oshin. U yurak-asab tizimiga salbiy taʼsir ko‘rsatib, aqliy rivojni ortga suradi.
❗️TEMU platformasida sotilayotgan bolalar kurtkasida qo‘rg‘oshin miqdori meʼyordagi normadan 36 baravar, kombinezonlarda esa ftalet miqdori 294 baravar ortiq!

2️⃣  Sifatsiz kosmetika va parfyumeriya. TEMU taklif qilayitgan ba’zi tirnoq laklari teri kuyishiga olib kelgan, boshqa kosmetik vositalar tarkibida esa xavfli zaharli moddalar borligi aniqlangan.

3️⃣Poyafzallardagi bepushtlikka sabab bo‘luvchi moddalar. Ayrim sandal va kiyimlarda ftalet miqdori 200 barobar ortiq. Bu modda nafaqat bepushtlik, balki gormonal tizim buzilishlariga ham sabab bo‘ladi.

4️⃣ Hayot uchun xavfli elektr anjomlari. Yevropada TEMU mahsulotlariga oid shikoyatlarning 75% elektr toki urishi va yong‘in xavfi bilan bog‘liq.

5️⃣TEMU taqinchoqlaridagi real xavf.
Buyuk Britaniyada tillo va kumush taqinchoqlarda qo‘rg‘oshin miqdori 10 baravar ortiq ekanligi aniqlangan. Bu esa jigar va asab tizimiga zarar yetkazib, besabab homila tushishiga olib keladi.

Ogohlik — davr talabi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🇨🇳 Xitoyda topilgan ulkan toriy zahirasining kelajagimizga taʼsiri

Xitoyda yadro energetikasida uranning o‘rnini to‘liq bosishga qodir, ammo undan xavfsiz, arzon va radioaktiv chiqindilarni kam hosil qiluvchi toriy metallining ulkan koni topildi.

Avval bu davlatda 300.000 tonna toriy bor deb hisoblangan bo‘lsa, endi bu ko‘rsatkich 1 million tonnaga yetdi.

Dunyo bo‘ylab jami zaxiralar 2 — 6 million tonna deb baholanayotgan paytda bu topilma Xitoyni mutlaq yetakchiga aylantirdi.

Faqatgina Bayan-Obo koni nazariy jihatdan Xitoyni 60.000 yil davomida yadro energiyasi bilan ta’minlashga qodir!

Uzoq vaqtdan beri muqobil energiya manbalariga sarmoya kiritib, turli tadqiqotlar o‘tkazayotgan Chin mamlakatida yangi avlod yadro reaktorlarini yaratish imkoniyati paydo bo‘ldi.

Bu insoniyatga qanchalar kerak?

Mavzu haqida ertaga batafsil suhbatlashamiz.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🌐 Telegramning yangi versiyasi soxta akkauntlarning oldini oladi

Telegram android beta-versiyasida foydalanuvchilar haqida ko‘proq ma’lumot ko‘rsatadigan yangi funksiya paydo bo‘ldi.

Endi suhbatdoshingiz haqida darhol quyidagilarni bilish mumkin:
🔵 U kontaktlaringiz orasida bormi?
🔵 Telefon raqami qaysi mamlakatda ro‘yxatdan o‘tgan?
🔵 Akkaunt qachon yaratilgan?
🔵 Sizda nechta umumiy guruh bor?
🔵  Akkaunt verifikatsiya qilinganmi?

Bu nima uchun kerak?
🤔 Soxta akkauntlar va firibgarlikdan himoya;
🤔 Foydalanuvchining Telegram’ga qachon qo‘shilganini va qaysi mamlakatdan ekanini bilish imkoni;
🤔 Muhim ma’lumot almashishdan oldin akkauntni tekshirsa bo‘ladi.

Apdeyt yaqin haftalarda barcha uchun foydalanishga taqdim etiladi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

❗️❗️❗️📣📣📣

🔴 20-martdan Temu faoliyati O‘zbekistonda cheklanadi!

NAQP (Milliy istiqbolli loyihalar agentligi) rasmiy xabariga ko‘ra, 20-mart, 2025 yildan boshlab Temu marketpleysi O‘zbekistonda to‘liq faoliyat yurita olmaydi.

Foydalanuvchilarga yangi buyurtmalar bermaslik va zarurat tug‘ilganda mablag‘ni qaytarish uchun ariza topshirish tavsiya etiladi.

Asosiy raqamlar:
❗️O‘zbekistonda har kuni TEMU orqali taxminan 45 ming dona buyurtma amalga oshiriladi;
❗️ 5 oy ichida platforma o‘rtacha $50 million mablag‘ni mamlakatdan chiqargan bo‘lsada, u yuridik shaxs sifatida ro‘yxatdan o‘tmagan va soliq to‘lamagan.

📌 Temu bilan bog‘liq vaziyat barcha xalqaro marketpleyslar uchun muhim signal bo‘lib, O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan har bir xorijiy platforma ushbu talablarni bajarishi shart.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🤑 Naqd pulsiz dunyo: kelajak trendi

So‘nggi yillarda dunyo davlatlari naqd puldan asta-sekin voz kechishmoqda.

Masalan, Shvetsiya barcha to‘lovlarning 90% raqamli shaklda amalga oshirilsa, Xitoy qog‘oz pullarni allaqachon Alipay va WeChat Pay kabi mobil to‘lov tizimlariga almashtirgan. Yevropa va AQShda esa markaziy banklarning raqamli valyutalari (CBDC) joriy etilib, biometrik autentifikatsiya rivojlanmoqda.

O‘zbekistonda ham naqd pulsiz to‘lovlar tez sur’atda ommalashyapti.

2024-yilning dastlabki 10 oyida amalga oshirilgan tranzaksiya soni 2,3 milliard donadan oshib, umumiy hajmi 269 trillion so‘mga yetdi.
Shuningdek, yurtimizda to‘lov tashkilotlari soni ko‘payib, QR-to‘lovlar joriy etilmoqda.

Naqd pulsiz to‘lov — bu qulaylik, shaffoflik va tezlik.

Ammo o‘ziga yarasha xavflar ham yo‘q emas.

Fikringizcha, biz naqd pulsiz jamiyatga tayyormizmi?

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

🤩🤩Dunyoning eng yirik avtomobil ishlab chiqaruvchilari

🇨🇳 Xitoy — dunyodagi hamma  avtolarning 32,3% ishlab chiqaradi.

🇺🇸 AQSh – 11,3%

🇯🇵 Yaponiya – 9,6%

🇮🇳 Hindiston – 6,3%

🇰🇷  Janubiy Koreya – 4,5%

🇺🇿  O‘zbekiston dunyo miqyosidagi mashinalarining 0,4% ishlab chiqarib, 35-o‘rinni egallasa-da, MDH davlatlari ichida Rossiyadan keyingi 2-o‘rinda turadi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram

❓ Startap nima?
davomi

"Startap" ingliz tilidan "start bermoq", "ishga tushirmoq", degani.

Har bir muvaffaqiyatli biznes qachonlardir oddiy g‘oya bo‘lib, eksperiment qilingan, yaʼni noldan start berilgan.

Bir paytlar hech kim platforma orqali tunash uchun notanish odamlarnikiga tashrif buyurishni (Airbnb) yoki talabalarni bog‘lash uchungina yaralgan Facebook dunyoni zabt etishini tassavur ham qilmagan.

Startap baʼzan yillab foyda keltirmaydi. Lekin to‘g‘ri model topilsa, ulkan kompaniyaga aylanadi.
Amazon ilk 5 yil davomida zarariga ishlagan.

Startapning yana bir belgisi — u investorlar mablag‘i hisobiga ishga tushirilib, innovatsion texnologiyalar qo‘llaniladi.

Shu yerda tabiiy savol tug‘iladi: startapning anʼanaviy kompaniyalardan farqi nima?

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

📽 Reklama uchun jarimaga tortilgan kinoteatr

Hindistonning Bangalor shahri fuqarosi kinoteatrni sudga berib, 55.000 rupiy (± 650$) miqdorida tovon puli undirib oldi.

Buning sababi, film boshlanishidan oldin 25 daqiqa davom etgan reklama namoyishi bo'lib, da'vogar shu sabab muhim uchrashuvga kechikkanini ta'kidlagan.

❗️Sud kinoteatrni aybdor deb topib, jarimaga tortgani, bu sohada ish olib boruvchilar uchun ogohlantirish signali: reklama mijoz/isteʼmolchining huquqlariga putur yetkazishi mumkin.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter

⛓️‍💥AQSh & BMT: vaziyat tahlili

Inauguratsiyadan keyingi dastlabki kunlardayoq Donald Tramp AQShning Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST), BMT Inson huquqlari himoya qilish jamiyati va Parij iqlim kelishuvidan chiqishi to‘g‘risidagi farmonni imzolagan edi.

Endilikda respublikachilar guruhi Senatga AQShning BMTdan chiqishi to‘g‘risidagi qonun loyihasini kiritdi, deb xabar beradi Forbes.

Hujjatga binoan:
• AQShning 1945 yilda BMT tarkibiga qo‘shilishi haqidagi qonunni bekor qilinadi;
• Tashkilot bilan bog‘liq barcha kelishuv va aloqalarni uziladi;
• BMT Nyu-Yorkdagi shtab-kvartirasidan mahrum qilinadi.

Bugungi kunda Qo‘shma Shtatlarning BMTga yillik badali o‘rtacha 18 milliard dollarni tashkil etadi.

Qonun loyihasi qabul qilinsa, bu AQShning ichki iqtisodiy va siyosiy barqarorligiga xizmat qiladimi yoki xalqaro maydondagi ta’sirini zaiflashtiradimi — buni vaqt ko‘rsatadi.

Instagram | YouTube | Veb-sahifa | Telegram | Twitter