«YURIST VA KADR» NTM

"Қичимаган жойни қашлама".

Ҳозирги вақтда иш берувчилар ходимларни МК 157-моддаси билан, яъни тарафларнинг келишувига асосан бўшатар экан, бир қарашда арзимасдек туюлсада, судда муаммо туғдириши мумкин бўлган жиддий бир хатога йўл қўймоқда.

Улар буйруқда меҳнат шартномасини бекор қилиш ҳақидаги қўшимча келишувни ҳам, ходимдан олинган ишдан бўшаш ҳақидаги аризани ҳам асос сифатида кўрсатмоқда.

Ваҳоланки, МК 157-моддасида бу модда билан ишдан бўшатиш учун қўшимча келишув тузилган бўлиши белгиланган. Бироқ, бу моддада ходимдан ариза олиниши кераклиги, ёки буйруқда ходимнинг аризаси асос сифатида кўрсатилиши назарда тутилмаган. Аслида, тарафлар ўртасида икки тарафлама имзоланган қўшимча келишув бўлса ва буйруқда ҳам шу келишув кўрсатилган бўлса бўлди.

Гап шундаки, агар буйруқнинг асос қисмида кўрсатилган ариза аслида ходимга босим ва тазйиқ ўтказиш натижасида олинган бўлиб чиқса ва судда бу тасдиқланса, ўртадаги қўшимча келишув ҳам ғайриқонуний деб топилиши мумкин. Яъни, аризадаги хатолик ундан ўтиб, қўшимча келишувга ҳам таъсир ўтказиши мумкин. Ва натижада, суд ходимни ишга тиклаб қўйиши мумкин.

Айтмоқчи бўлганим, қонунчиликда белгиланмаганми, демак меҳнат шартномасини тарафларнинг келишувига кўра бекор қилиш ҳақидаги буйруқда ходимнинг аризасини кўрсатишнинг кераги йўқ.

Ҳалиги, “қичимаган жойни қашлама” дейишадику, тўғрими?

👉@yuristkadr

#dolzarb_mavzu

600 та коллеж ва техникумларнинг раҳбарлари бўшатиладими?

Хабарингиз бор, Президентнинг 2024 йил 16 октябрдаги ПФ-158-сон Фармонига асосан “Негизида техникумлар ташкил этиладиган касбий таълим ташкилотлари” рўйҳати тасдиқланди.

Бунга кўра, 600 та ўрта-махсус таълим муассасалари (уларнинг ичида коллежлар, техникумлар ва касб-хунар мактаблари мавжуд), техникумлар сифатида қайта ташкил этилмоқда.

Шунингдек, Фармоннинг 11-иловаси билан тасдиқланган Чора-тадбирларнинг 1-позициясига кўра ушбу коллеж ва техникумларнинг барчаси бошқа вазирлик, идора ва ташкилотлардан Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги тасарруфига ўтказиш белгиланган.

Ушбу 600 та ўрта-махсус таълим муассасалари фаолиятида шубхасиз, қайта ташкил этиш ва бошқа идора бўйсинувига ўтказиш жараёни кетмоқда. Бу дегани, айни пайтда ушбу ўқув муассасаларидаги ходимларнинг меҳнат муносабатлари уларнинг розилиги билан МК 156-моддасига мувофиқ давом этаверади. Мазкур гаплар ушбу коллеж, техникум ва касб-хунар мактабларининг амалда ишлаб турган директор ва директор ўринбосарларига ҳам тегишли.

Яъни, ушбу 600 та таълим муассасасининг амалда ишлаб турган директор ва директор ўринбосарларини ишдан бўшатишга ҳам асос мавжуд эмас. Улар ҳам қайта ташкил этилган ва бўйсинуви ўзгарган янги техникумларда ўз лавозимларида ишлайверишади. Агар ўзлари қарши бўлмаса албатта.

Кўпчиликни чалкаштираётгани, Фармоннинг 10-банди г-кичик бандида “2025 йил 1 январдан бошлаб техникумларнинг директор ва директор ўринбосари лавозимларига талабгорларни очиқ танлов асосида танлаш тартиби жорий қилинсин” дейилган. Шуни айримлар ишлаб турган директорлар ва директор ўринбосарлари 1 январдан ишдан бўшатилади ва улар ҳам қайтадан танловда қатнашади деб ўйлаяпти.

Йўқ, ундай эмас. Фармоннинг 10-банди г-кичик бандидаги бу талаблар амалда ишлаб турган раҳбарлар эмас, балки вакант ҳолатида бўлган директор ва директор ўринбосари лавозимларига талабгор бўлган (ташқаридаги) шахсларга тегишли.

Демак, Фармоннинг 1-иловасида кўрсатилган 600 та ўрта-махсус таълим муассасалари (коллежлар, техникумлар ва касб-хунар мактаблари)нинг амалда ишлаб турган директор ва директор ўринбосарлари ортиқча муаммога ва узилишларга йўл қўймасдан, ўз ишларини давом эттиришлари керак.

Тўғри, ПФ-158-сонли Фармоннинг 11-иловаси билан тасдиқланган Чора-тадбирлар дастурига кўра, техникумларнинг рахбар ходимлари шу йил июнигача Олий таълим ва инновациялар вазирлиги томонидан аттестациядан ўтказилиши белгиланган. Табиийки, лавозимига нолойиқ деб топилганлари ўз лавозимларидан озод этилади.

Лекин бу кейинги ярим йилликда юз берадиган жараён.

👉@yuristkadr

Учта ташкилот қўшилганда, ходимларнинг таътили “ноль”дан бошланадими?

“А”, “Б” ва “В” ташкилот ўзаро қўшилиб, улар ўрнида “Г” ташкилот қайта ташкил этилди.

Бу Меҳнат кодексининг 156-моддаси биринчи қисмидаги қавс ичида кўрсатилган “қўшиб юбориш” орқали қайта ташкил этиш ҳисобланади.

Ташкилот ёки ташкилотлар қайта ташкил этилганда, уларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари улар ўрнида қайта ташкил этилган ташкилотга ворислик тартибида ўтади.

Бу борада Фуқаролик кодексининг 50-моддаси биринчи қисмида “юридик шахслар қўшиб юборилганида улардан ҳар бирининг ҳуқуқ ва бурчлари топшириш ҳужжатига мувофиқ янгидан вужудга келган юридик шахсга ўтади” дейилган.

МК 156-моддаси биринчи қисмида эса ташкилотлар қайта ташкил этилганда, ходимларнинг меҳнат муносабатлари уларнинг розилиги билан давом этавериши кўрсатилган.

Яъни, бизнинг вазиятда бир-бирига қўшиб юборилган “А”, “Б” ва “В” ташкилотларнинг барча ҳуқуқлари ва мажбуриятлари қайта ташкил этиш орқали янгитдан вужудга келган “Г” ташкилотга ўтади. Ва уч ташкилот ходимларининг меҳнат муносабатлари розиликлари билан “Г” ташкилотда давом этаверади.

Бунда эътибор беринг, “А”, “Б” ва “В” ташкилотларда фаолият юритиб келган ходимларга оид ҳуқуқ ва мажбуриятлар ҳам “Г” ташкилотга ворислик тартибида ўтади. Ходимларнинг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари “Г” ташкилотга ўтаётганда ўртада ҳеч қандай узилиш-пузилиш бўлмайди.

Ходимларнинг ташкилот олдида зиммасига олган мажбуриятлари, вазифалари ва функциялари, берилган топшириқлар, интизомга риоя қилиш кабилар мажбуриятлар бўлса, иш ҳақи олиш, дам олиш ва меҳнат таътилидан фойдаланиш кабилар уларнинг ҳуқуқлари ҳисобланади. Шундан келиб чиқадиган бўлсак, ходимларнинг барча ҳуқуқлари, жумладан, меҳнат таътилларидан фойдаланиш ҳуқуқлари ҳам ворислик тартибида “Г” ташкилотга қандай келган бўлса, худди шундай тартибда ўтади.

Масалан, “Б” ташкилот ходими Санжар ўша “Б” ташкилотда 2023 йил 30 декабрда тасдиқланган таътил жадвали бўйича 2023 йил 10 октябрдан 2024 йил 9 октябргача даври учун 2024 йил июль ойида таътилга чиқиши кўрсатилган. “Б” ташкилот 2024 йил май ойида “А” ва “В” билан бирга қўшилиб, улар ўрнида “Г” ташкилот пайдо бўлган ва Санжар шу “Г” ташкилотга ўз лавозими бўйича ўтган. Демак, “Г” ташкилот Санжарга 2024 йил июль ойида навбатдаги меҳнат таътилини бериши керак.

Ҳулоса шуки, учта ташкилот қўшилиб, улар ўрнида янги ташкилот қайта ташкил этилганида, олдинги учта ташкилот ходимларининг меҳнат таътиллари “ноль”дан бошланмайди. Аксинча, қандай келган бўлса, худди шундай давомийлик асосида янги ташкилотга ўтади.

👉@yuristkadr