Тўрт йилдан буён мавжуд бўлмиш Янги Ўзбекистон аввал-бошидан зиддиятли ҳаракатлари билан кузатувчиларда, экспертларда тушунмовчилик келтириб чиқарди: бир томондан ижобий ўзгаришлар қилинди, бошқа томондан тинимсиз орқага қадам ташланди; катта ваъдалар берилди-ю, кўп қоғозда қолиб кетди. Буни аксарият янги сиёсий элита аниқ йўлини қидираётгани билан тушунтирди. Лекин охирги кунларда у йўлини аниқлаб олди шекилли. Бугун оммавий муҳокамалар ва фуқаролик жамиятини қуриш йўлидаги озроқ (жуда оз) эришимлар йўққа чиққан кун бўлди, менимча.
Ҳар доимгидай, бошқа мавзулар трендга чиқиб, талотўп бўлиб ётган пайт баъзи муҳим ҳужжатлар қабул қилиб олинди. Хусусан, сайтлар, ижтимоий тармоқлар фаоллари ва блогерлар фаолиятига жиддий чекловлар
қўйилди.
Майли ҳақорат, туҳмат, оммавий чақириқлар, порно ва этник низолар тарғиботи учун жавобгарлик. Кўнгли нозик ҳукуматимиз шунчалик хафа бўлибдики ҳар хил гап-сўзлардан, ҳатто киноя, истеҳзо билан ёзишни ҳам тақиқлаб қўйди. Мана буни ўқиб кўринг:
распространения информации, в том числе выраженной в неприличной форме, демонстрирующей неуважение к обществу, государству, государственным символам;
Бу дегани, энди “неприличный”, яъни ножоиз оҳангда гапириш ҳам мумкин эмас. Масалан, “қачон халқ бўласан, эй оломон?” деб ёзсанг, оммага нисбатан ҳурматсизлик қилган бўласан; “кўнгли нозик амалдорларимиз” деб киноя қилсанг, амалдорларга ҳурматсизлик қилган бўласан. Хуллас, энди жазолашга, чеклашга, овоз ўчиришга, қатағон қилишга баҳона кўп топилади.
Энди нима бўлади? Тахминимча, энди қулоқ кўрсата бошлаган баҳслар, фикрлар хилма-хиллиги тўхтайди, яна хавфсиз, стерил мавзуларда ёзиш ва гапиришга қайтилади, отарчилар ва спортчилар трендга қайтади (тушишмагандиям шекилли), бир хил фикрлайдиган жамияти шаклланади, бироз бошқача фикрлайдиганлар жамиятдан қувиб чиқарилади, ўзларини хавфсиз ҳис эта олмайди, нормал яшай олмайди. Сиёсатга қизиқмайдиган, қизиқса, танқид қилмайдиган, ҳар бир қарорни маъқуллайдиган, маънавиятни, сиёсий турғунликни асраш учун ғажиб ташлашга тайёр авлод тарбияланади. Гапираётганлардан беш-олтитасининг овози ўчирилади, қолгани ўзи жим бўлади. Балки бу менинг ижтимоий-сиёсий мавзудаги охирги постимдир.
Лекин бу кунлар ҳам ўтади-кетади. Ҳаракатлар терс натижа беради. Ҳали бугун майда-чуйда мақсадларига эришиб, хурсанд бўлаётган тор фикрли кимсаларнинг бошида синади бу калтак: бир овоз ўчирилган жамиятда эртага бошқа овоз ҳам муқаррар ўчирилади. Бундай тоифадаги одамларга Робеспьернинг тақдирини бир ўқиб чиқишни тавсия қиламан.
Яна кимлардир “ишонгандик, алдандик, билмай қолдик” деб ўзини оқлайди. Кимдир “нега ўша пайти гапирмай, энди постфактум гапиряпсан?” деб яна гапирувчиларнинг овозини ўчирмоқ бўлади. Ўша пайти бутун бу тоифаларга мана шу постни кўрсатаман. У кунлар эса келади. Фақат бизнинг авлод умрининг фаол қисмини, биздан кейинги авлод эса ёшлигини йўқотган бўлади. Ўшанда яна кимлардир Янгидан Янги Ўзбекистонни қуришга киришиб кетади.
