Forward from: Mubaşşir Ahmad
Jamshid Usmonov ёзмоқдалар
****
Биздан ҳам “Нобел”лар чиқади.
Ғарбда хайрия фаолияти билан шуғулланадиган узоқ йиллик (100 + йиллик) жамғармалар кўп.
Бу жамғармалар турли соҳаларда (илм, соғлиқни сақлаш, табиатни асраш ва ҳ.к.) хайрия фаолияти билан шуғулланади.
Бундай жамғармалар бойлар, капитал эгалари томонидан ташкил этилган бўлиб, жамғармалар ташкилотчисининг вафотидан 100 йиллар кейин ҳам жамиятга фойда келтиришда давом этмоқда.
Шулардан энг машҳури бўлган Нобел жамғармасини мисол сифатида келтираман.
Нобел жамғармаси Альфред Нобелнинг васияти асосида унинг маблағлари хисобига 1900 йилда ташкил этилган.
Ташкил этилган пайтдаги маблағ миқдори хозирги ҳисоб билан тахминан 150-200 млн. доллар бўлган.
100 йилдан ортиқ вақт давомида ҳар йили илм инсонларига мукофот ажратиб келади. Мукофот миқдори ташкил этилгандан буён ҳар хил миқдорда бўлган. Ҳар бир номзод учун 200 минг доллардан 1 млн долларгача.
Жамғарма иккита жаҳон урушини, бир неча иқтисодий кризисларни бошидан кечирган ва шунга қарамай ҳар йили мукофот тақдим этиб келади ва бугунги активи 500 млн доллардан ортиқ.
Энди ўзимизга қайтамиз...
Савол: Нега ғарбда шундай жамғармалар бор-у, бизда йўқ?
Қисқа жавоб: СССР, социалистик тизим, хусусий мулкка қарши кураш.
Хозирчи, хозир хусусий мулкчилик, тадбиркорликка эркинлик бор, нега жамғармалар йўқ?
Бизда бундай жамғармаларни ташкил қилиш учун шароит энди пишиб етилаяпди. Хатто зарурат пайдо бўлаяпди.
Нега?
Чунки, бундай жамғармаларнинг ташкил топишига туртки бўладиган асосий омиллардан бири - бу мулк эгасининг “мендан кейин бойлигим нима бўлади?” деган ширин ташвиши.
Бизда мана шундай яхши ташвишдаги мулкдор қатлам энди шаклланаяпди, назаримда.
Мустақиллик давридаги хусусийлаштириш, бизнес учун яратилган имкониятлар сабаб тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланган илк босқичдаги авлоднинг аксар қисми “мендан кейин бойлигим нима бўлади?” деб ўйлайдиган ёшга келди.
Бу сохада вазияти бизникига ўхшаш бўлган Россияда ҳам шу сабабдан мазкур масалага ечим топиш учун қонунчилар аллақачон ҳаракатни бошлаган. 2022 йилда
“Шахсий жамғармалар” (Личный фонд) тўғрисида қонун ҳам қабул қилинди ва бугунги кунга қадар 50 га яқин жамғармалар ташкил қилинган ҳам.
Биз нима қилишимиз керак?
Биз бошқачамиз. Бизнинг ўзимизга яраша миллий, тарихий, диний қадриятларимиз бор. Бу масалани ҳам ўзимизга хос йўл билан ҳал қилишимиз керак.
Рус босқинига қадар давлат ва жамият иқтисодий, ижтимоий ҳаётига жиддий ижобий таъсири бўлган вақф институтини тиклашимиз, қонунчиликни яратишимиз керак.
Вақф ташкил қилиш орқали ҳайрия фаолиятини йўлга қўйиш имкони яратилса, биздан ҳам юз йиллар давомида давлатга, жамиятга фойдаси тегадиган жамғармалар чиқади, иншааллоҳ.
Бу постни ёзишга илҳом берган, устоз Mubashshir Ahmadнинг таклифлари келтирилган видеога ҳавола: https://youtu.be/64NGJyrSxGg
@MubashshirAhmad
****
Биздан ҳам “Нобел”лар чиқади.
Ғарбда хайрия фаолияти билан шуғулланадиган узоқ йиллик (100 + йиллик) жамғармалар кўп.
Бу жамғармалар турли соҳаларда (илм, соғлиқни сақлаш, табиатни асраш ва ҳ.к.) хайрия фаолияти билан шуғулланади.
Бундай жамғармалар бойлар, капитал эгалари томонидан ташкил этилган бўлиб, жамғармалар ташкилотчисининг вафотидан 100 йиллар кейин ҳам жамиятга фойда келтиришда давом этмоқда.
Шулардан энг машҳури бўлган Нобел жамғармасини мисол сифатида келтираман.
Нобел жамғармаси Альфред Нобелнинг васияти асосида унинг маблағлари хисобига 1900 йилда ташкил этилган.
Ташкил этилган пайтдаги маблағ миқдори хозирги ҳисоб билан тахминан 150-200 млн. доллар бўлган.
100 йилдан ортиқ вақт давомида ҳар йили илм инсонларига мукофот ажратиб келади. Мукофот миқдори ташкил этилгандан буён ҳар хил миқдорда бўлган. Ҳар бир номзод учун 200 минг доллардан 1 млн долларгача.
Жамғарма иккита жаҳон урушини, бир неча иқтисодий кризисларни бошидан кечирган ва шунга қарамай ҳар йили мукофот тақдим этиб келади ва бугунги активи 500 млн доллардан ортиқ.
Энди ўзимизга қайтамиз...
Савол: Нега ғарбда шундай жамғармалар бор-у, бизда йўқ?
Қисқа жавоб: СССР, социалистик тизим, хусусий мулкка қарши кураш.
Хозирчи, хозир хусусий мулкчилик, тадбиркорликка эркинлик бор, нега жамғармалар йўқ?
Бизда бундай жамғармаларни ташкил қилиш учун шароит энди пишиб етилаяпди. Хатто зарурат пайдо бўлаяпди.
Нега?
Чунки, бундай жамғармаларнинг ташкил топишига туртки бўладиган асосий омиллардан бири - бу мулк эгасининг “мендан кейин бойлигим нима бўлади?” деган ширин ташвиши.
Бизда мана шундай яхши ташвишдаги мулкдор қатлам энди шаклланаяпди, назаримда.
Мустақиллик давридаги хусусийлаштириш, бизнес учун яратилган имкониятлар сабаб тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланган илк босқичдаги авлоднинг аксар қисми “мендан кейин бойлигим нима бўлади?” деб ўйлайдиган ёшга келди.
Бу сохада вазияти бизникига ўхшаш бўлган Россияда ҳам шу сабабдан мазкур масалага ечим топиш учун қонунчилар аллақачон ҳаракатни бошлаган. 2022 йилда
“Шахсий жамғармалар” (Личный фонд) тўғрисида қонун ҳам қабул қилинди ва бугунги кунга қадар 50 га яқин жамғармалар ташкил қилинган ҳам.
Биз нима қилишимиз керак?
Биз бошқачамиз. Бизнинг ўзимизга яраша миллий, тарихий, диний қадриятларимиз бор. Бу масалани ҳам ўзимизга хос йўл билан ҳал қилишимиз керак.
Рус босқинига қадар давлат ва жамият иқтисодий, ижтимоий ҳаётига жиддий ижобий таъсири бўлган вақф институтини тиклашимиз, қонунчиликни яратишимиз керак.
Вақф ташкил қилиш орқали ҳайрия фаолиятини йўлга қўйиш имкони яратилса, биздан ҳам юз йиллар давомида давлатга, жамиятга фойдаси тегадиган жамғармалар чиқади, иншааллоҳ.
Бу постни ёзишга илҳом берган, устоз Mubashshir Ahmadнинг таклифлари келтирилган видеога ҳавола: https://youtu.be/64NGJyrSxGg
@MubashshirAhmad