Alifboda 4 ta harfni almaştiriş katta xarajatga tuşadimi?Lotin yozuviga asoslangan õzbek alifbosining yangi loyihasi eʼlon qilingandan sõng, kutilganidek, ijtimoiy tarmoqlarda iqtisodiy nuqtayi nazardan savollar paydo bõlmoqda. Respublika bõylab barca yozuvlar, hujjatlar, kitoblar, darsliklar vа hokazo vа hokazolarni almaştiriş, saytlarni yangilaş xarajatlari byudjetga ortiqca yuk bõlmasmikin, deyişmoqda.
Atigi 4 ta harf õzgarsa ham xarajat bõlişi tabiiy, ammo bu
kõpcilik tasavvur qilgan darajada katta xarajatlar emas.Keling, bir boşidan kõrib ciqamiz:
📚
Darsliklar — darsliklar şundoq ham reja bõyica har 2 yoki 3 yilda yangilanadi. Agar mabodo alifbodagi 4 ta harf şakli õzgarsa ham, darsliklarning hammasi birdaniga qayta cop etilişi şart bõlmaydi. Õzining vaqtida ciqaveradi. Cunki hozirgi õzgarişlar juzʼiy, õta kicik õzgariş bõlib, birdaniga odamlar harflarni tanimay qoladigan daraja savodsizlik yuz bermaydi va barca darslikni bir yilda qayta ciqarişga zarurat ham yõq.
✅
Demak, darsliklarda ortiqca xarajat yõq;🪪
Pasport, ID-karta va boşqa rasmiy hujjatlar — fuqarolarning hujjatlari ham õz kucida qolaveradi va faqatgina õz vaqti soati kelib, almaştirayotgan paytdagina yangi harflarda yozilganini olişadi.
✅
Demak, pasport almaştirişda ortiqca xarajat yõq;💵
Pul banknotalari — pullar ham õz kucida qolaveradi va qacon yangi kupyura yoki yangi partiya cop etilgandagina yangi harflardan foydalanişadi. Bunda yagona xarajat pul ciqaradigan maketlarni almaştirişda bõlişi mumkin. Lekin bu katta mablağ talab etmasa kerak.
✅
Demak, pul birliklarini qayta cop etişda ham deyarli xarajat yõq;📖
Kitoblar — badiiy yoki ilmiy kitoblarni cop etişda kutilmagan va majburiy qanday xarajat bõlişi mumkinligini ociği bilmadim. Faqat qilinadigan bitta iş, kitob matnidagi 4 ta harfni kompyuterda 4 ta buyruq bilan (Ctrl+H) yangisiga almaştirib ciqiladi. Bunga katta xarajat ketmasa kerak.
✅
Demak, kitoblarni cop etişda ham katta xarajat bõlmaydi;🚏
Yõl belgilari — yõl belgilarini ham õzining ekspluatatsion davri tugagunca almaştiriş şart emas, deb hisoblayman. Alifbo islohoti amalga oşsa, birdan ertasi kuni odamlar “Toshkent” degan yozuvni õqiy olmay qolarmidiki, ularni tezda “Toşkent”ga almaştiriş şart bõlsa? Turaversin, hec qisi yõq. 30 yil davomida yurtimizda butun boşli ikkita alifbo (lotin va kirill) bir paytda işlatilayotgan bir paytda, 2-3 yil davomida 4 tagina harfning 2 xil şakli işlatilsa, osmon uzilib yerga tuşib qolmaydi. Eng asosiysi byudjetdan katta xarajat bõlmaydi, hamma narsa õzining tabiiy almaşiş davriga kelgandagina õzgaradi. Tamom.
✅
Demak, yõl belgilarida ham deyarli ortiqca va kutilmagan xarajat bõlmaydi.📋
Peşlavha va blanklar — avvalgi 4 ta harfda yozilgan peşlavhalar va rasmiy blanklar ham 2 yil davomida õz kucida qolaveradi. Yangisi ciqayotganda yangi harflardan foydalaniladi. Agar taşkilotlar kõp miqdorda xat blanklari ciqarib qõygan bõlsa, hec qisi yõq, 1-2 yil õşa blanklarni işlataversin. Nima bõpti şunga? Baribir katta ehtimol bilan hozirgi blanklarda
“Õzbekiston” sõzi ham xato yozilgan (teskari vergul hisobiga) bõlib ciqadi, xõp deb rozi bõlib yuribmiz-ku bunga.
✅
Demak, hujjatlarda ham deyarli ortiqca va kutilmagan xarajat bõlmaydi.XULOSA: yuqorida aytganimdek, alifbodagi 4 ta harfni õzgartirişning albatta maʼlum bir xarajatlari bõlişi tabiiy. Işoning, lekin
aql bilan yondoşsak, bu xarajatlar õta minimal kõrinişda bõladi. Tasavvurimizdagi kabi trillionlar yoki hattoki milliardlar haqida ham gap ketmaydi. Buni õzingiz ham yana bir marta muşohada qilib kõring, fikrimga qõşilsangiz kerak.
P/S: savodxonlik tuşib ketadi, degan joyi bõyica sizlarga savol: yuqoridagi matnni õqişga qiynaldingizmi? Õqiy olmay qoldingizmi yoki harflarni taniy olmayapsizmi? Menimca, hamma bemalol matnni õqiy oldi. Savod tuşib ketadi, degan gaplar ham aldamci qõrquv, menimca.👉
@xushnudbek 👈
