Tabiatshunos kundaligi


Гео и язык канала: Узбекистан, Узбекский
Категория: Блоги


Bu yerda tabiatga oid qaydlar va jarayonlarga nisbatan imkon qadar ilmiy yondashuv
Fayzullayeva Umida

Связанные каналы

Гео и язык канала
Узбекистан, Узбекский
Категория
Блоги
Статистика
Фильтр публикаций


O‘sha (5 yoshli) jiyanim:

"-Sizga ko‘p tanbeh bersam ham sizni yaxshi ko‘raman. Tug‘ilgan kuninggiz bilan" :)☘️🙃🙈

Menga shunday kichik, ammo mohiyati haqiqatdan ham iliq bo‘lgan narsalar yoqadi...
Ayniqsa so‘zlar. Samimiy aytilgan so‘zlar kim uchundir ahamiyatlilikni his ettiradi.
Biz kabi tabiatshunoslar uchun bundan yaxshirog‘i yo‘q.
Jiyanim donishmand) garchi bugungi bayramni tug‘ilgan kunim deya o‘ylagan bo‘lsa ham)

Lekin shu yerda ham tanbeh mohiyatli- u har doim sochlarimni qo‘ng‘iroq va shu boisidan to‘zg‘ib turishini aytaveradi))

Xullas, shunaqa xursand qildi)

Bu yerdagi ayol- qizlar va boshqalarning shunday tanishlarini tabriklayman.
Har doim shunday ajoyib:) bo‘lib yuraylik☘️


Biologiya, kimyo, fizika va ularning asosidagi hamda yondosh fan- ta‘limotlar mohiyatida esa aksincharoq.

Natija keng ko‘lamda va universal ta‘sirli ekanidan unga borish qo‘rqinchliroq.
Ya‘ni fundamentalizmga teskari bo‘lib qolmaslik yoki mavhum nimadir qilib qo‘yish qo‘rquvi- ijobiy o‘zgarish asoschisi sifatidagi zavqni ifodalovchi kechinmalardan ko‘ra kuchliroqdir.

Lekin men ularni o‘zaro tafovutlab, muvozanat biror tarafga og‘ishini nazarda tutmadim. Umuman har qaysi o‘ziga xos, ammo bog‘lansa inson uchun optimal yondashuv hosil etadigan intellektiv yondashuv va hosilalardir.
Shunchaki ta‘rifladim.

Dunyoni o‘zgartirgan tadqiqotchilar adabiyotning jiddiy ixlosmandlari ham bo‘lishgan)


Репост из: Fikriyat.
Siz dunyoni o‘zgartirish uchun yozasiz, aslida buni eplay olmasligingizni juda yaxshi bilgan, adabiyotning dunyo uchun nihoyatda zarurligini-da anglagan bir holda... Dunyo odamlarning uni qanday ko‘rishiga qarab o‘zgaradi. Agar siz biror kimning yoxud odamlarning voqelikka qarashini ozgina bo‘lsa-da o‘zgartirsangiz, dunyoni ham o‘zgartira olasiz.

(C) Jeyms Bolduin


Ba‘zilar uchun mustaqillik tushunchasi- hokimyat soyasidan bebahralik sababli- ehtimoliy xavflardan shakllanuvchi qo‘rquvga bo‘lgan qaramlikni anglatadi.


​​Ruhiyati o‘zaro o‘xshashlardan har qanday masalada ham yaxshi samimiy sheriklar chiqmaydi deyishadi. (Bir xil zaryadlar o‘zaro itarishadi:))
Bunga o‘zim ham bir necha bor amin bo‘lganman.

Ammo hozir universitetda bir ustoz menga ilmiy rahbarlik qilayaptilar.
Boshida mening ko‘nikishim qiyin bo‘ldi.

O‘zimning mentorimdan so‘ng hech kim bilan jiddiy ustoz- shogird bo‘lmagandim. Ayniqsa ayol kishi ustozlik qilishini tasavvur qilmasdim.

Qolaversa, shu ustoz bizga mikrobiologiyadan darsga kirib yurgan vaqtlari- ularning ruhiyati va jarayonlarga nisbatan yondashuvi menikiga juda- juda o‘xshashligi hayron qoldirgandi.

Shogird bo‘lishga taklif etganlarida, bu o‘xshashlik- munosabatlarni ziddiyatli tus oldiradi deb o‘ylagandim.

Lekin qizig‘i, bunaqa bo‘lmadi (bo‘lmayapti):) Aksincha, ular o‘zlaridan kelib chiqqan holda menga nima kerakligi va qanday yondashish zarurligini juda yaxshi bilmoqdalar.☘️

Men odatda tolerant, kulib turuvchi va bosiq muvozanatli namoyon bo‘laman.

Ammo aslida juda injiqman va buni xos- yaqin odamlarimga ko'rsataman. Ko‘p holatlar menga yoqmaydi va buni ularga bemalol ifodalayman.

Ustozim bunga ko‘ra juda ehtiyotkor bo‘lmoqdalar.
Jajji qizini erkalaganday murojaat qilish davomida jiddiy reallikni ham uyg‘unlashtiradilar fikr bildirishda.

Xullas, men avvaliga mikrobiologiya laboratoriya ustozimni shunday yaxshi ko‘rib qolgan edim, endi ma‘ruza ustozim bilan shu darajada bog‘lanayapmizki, avvalgi mentorim bilan bo‘lgandagi kabi ishtiyoq shakllanmoqda yana...

Yana negadir menga juda ishonadilar.

Ko‘p ishlatadigan bir xil so‘zlarimiz ham ko‘p)

Qisqacha aytsam, ruhiyati o‘xshash va umumiy yondashuvli kishilardan ba‘zan yaxshi samimiy sherik ham chiqar ekan:)☘️


Mana shu kartinaning muallifi qandaydir nanizmga o‘xshash irsiy mutatsiya bilan tug‘ilgan.
Yoshi mendan katta bo‘lsada, bo‘yi 45 sm lar chiqadi.

Qo‘llari yo‘q. Oyoq kafti bilan chizgan.

Boshqa asarlari ham ajoyib edi.

Xullas...noodatiy bo‘lib ketdim...

Dastlab asarning o‘ziga xos sokinligi yoqqan edi. Keyin muallifini so‘rasam shunaqa ekan.
...☘️


Bugun meni universitetda tez- tez uchratib turadigan (o‘zi aytdi) bir qiz: " Siz hali shunaqa gapiradigan qizmisiz? Sizni sodda va dovdirab qoladigan deb o‘ylagandim. Ha, mayli. Umuman siz qanday bunday gapirasiz? Rasmiy tilda ham ishonchli ifodalar ekansiz, loyihangizga qaramasangiz ham adashmadingiz va tinglovchining ko‘ziga qarab gapirishdan hayajonlanmas ekansiz."- ma‘noli dedi:)²
Juda sezgir qiz ekan:)🙈😌))

O‘zimni Sitserondek his etib rosa maslahat berdim)
Gapirayotgan narsasiga odam o‘zi avval ishonsa va miyasida videotasvirdek gavdalantira olsa (ilmiy protsesslarni ham) to‘xtab qolmaydi. Samimiy gapirish kerak, nimanidir tushuntirishga harakat qilish emas.

Rasmiy tilda o‘zini majburlab gapirish ham noto‘g‘ri. Shunchaki men odamlar bilan real hayotda ko‘p gaplashmasligimdan, shevalashish uncha bo‘lmaydi. Kitob, maqola, tarmoq kabilar rasmiy uslubda yozilganidan tabiiy odatga aylangan.
Umuman bu majburiy omil emas.

Yana, tushuntirishgagina yondashish xato. Real, samimiy gapirilsa- tinglovchining o‘zi tushunishga harakat qila boshlaydi. Bu samaraliroq.

Keyin, aslida tinglovchining ko‘ziga qarab gapirish yaxshi variant. Nigohli aloqa- ishonch uyg‘otadi va ishoralar- ikki tarafning ham tushunayotgan hamda tushuntirilishi kerak bo‘lgan narsalarini anglatadi.

Masalan, men suhbatdoshlarimdan nigohimni tez- tez olib qochib gapirsamda (bu behos shunday, to‘g‘rilash kerak), bundan ko‘proq hayajonlanaman yoki nigohli aloqa bo‘lmaganidan nima deyishni topishga qiynalaman.
Ko‘zlarga qarab gapirgan muqobil.

Xullas, shunaqalar.
Maslahat berib tashladim:)


Yo‘qotishlarning yagona yaxshi tarafi- yo‘qotish bu odatiy jarayon ekanini anglatib, uni tabiiy qabul qilishni o‘rgatib borishi bo‘lsa kerak.


Netflixning tabiat haqidagi hujjatli filmlarini ba‘zan- ba‘zan tomosha qilishni yana odatlantira boshladim.
Boshlovchining ravon nutqi, o‘ta sifatli tasvirlar, hayvonlarning etologiyasiga qaratilgan kuchli urg‘u, yashab qolish ko‘nikmalari, jarayonga xos musiqalar...va hokazolar...

Sayohat hissini ham uyg‘otmoqda. Biroq mikrobiologiyaga qadam qo‘yganimdan buyon dunyo menga juda murakkab va shiddatli ko‘rinadi. Shu bois tasvirlardagi joylarda bir kunning o‘zidayoq aqldan ozsam kerak)




01:30am Midnight.
Dark streets. No visible.
Slowed Reverb version.

I feel like fighting in the final battle.

Deus Vult


​​Shubhasiz, suv organizmning fiziologik faoliyati va plastik strukturasi uchun juda muhim modda.
Uning kamayishi o‘ta darajada salbiy va hatto halok qiladi.

Ammo uni keragidan ortiq va noto‘g‘ri holatda iste‘mol qilish ham jiddiy zararli.

Suvni keragidan ortiq miqdorda iste‘mol qilish- moddalar almashinuvi jarayonida cheksiz xil muammolarni keltirib chiqaradi. Bu to‘g‘rida keyinroq bir imkon qadar batafsil tushuntirilgan ilmiy- ommabop maqolaga o‘xshash post tayyorlashga harakat qilaman.

Quyida esa qay holatlarda suv iste‘mol qilmay turishga oid misollar va ularning qisqacha izohlari keltiriladi

Shirinlik iste‘mol qilgach tabiiyki chanqoqlik hissi paydo bo‘ladi. Bunda tezda suv ichmang. Suv hazm bo‘lishni boshlagan uglevodlarni muvozanatsiz tarzda qonga so‘rilishiga sabab bo‘ladi.
Uzluksiz bunday holat esa 2- turdagi qandli diabetni shakllantiradi. Qandli diabet esa o‘z navbatida boshqa jiddiy kasalliklarni. Shu boisidan, chanqash hissi paydo bo‘lsada eng kamida 15- 20 daqiqalar kutib, keyin iliqroq suvdan biroz ichgan ma‘qul. Bu o‘rinda ko‘k choy ham o‘zining kimyoviy tarkibi bilan juda muqobil.

Yong‘oq mevali mahsulotlar va yeryong‘oq iste‘mol qilgandan so‘ng ham tezda suvsizlanishni sezish mumkin. Ammo bu holatda ham yuqoridagidek yondashish kerak.
Masalan, yeryong‘oq og‘iz bo‘shlig‘ida ma‘lum darajada maydalangach tomoq tomon yo‘naladi. Uning tarkibidagi qattiq moddalar og‘iz bo‘shlig‘ining quyi tarafi hamda halqum devoriga yopishib qoladi. Suv ichganda esa uning tezligi yong‘oq zarrachalarini oqimga xos tarzda itaradi va devor shikastlanadi.
Shikastlangan joy mikroorganizmlar uchun juda qulay, ayniqsa ozuqa molekulalari tez- tez o‘tib turadigan, optimal harorat va namlikka ega qism bo‘lsa.
Bundan tashqari, yong‘oq mevalar va yeryong‘oq tarkibi asosan moydan iborat ekanidan, ularni hazm qilish uzoqroq davom etadigan va ko‘proq ferment konsentratsiyasi talab qiladigan jarayon. Agar ularni iste‘mol qilgach tezda suv ichilsa- hazm tizimidagi fermentlar suyuqligiga suv qo‘shiladi va konsentratsiya kamayadi.
Shuning uchun bunday mahsulotlarni uzoq vaqt chaynash hamda iste‘moldan eng kamida yarim soatlar o‘tgach oz miqdorda iliq suv ichish kerak.

Achchiq yeguliklardan so‘ng ham birdaniga suv ichish salbiy. Bu og‘iz bo‘shlig‘ida achchiq ta‘mni juda darajada kuchaytirib yuboradi (agar achchiq yegulikni sizga yoqmaydigan darajada iste‘mol qilsangiz suv yoki suyuqlik ichib u ta‘mni yo‘qotishga yondashmang, bu aksincha achchiq hisni beruvchi molekulalarning og‘iz bo‘shlig‘ida ko‘proq yoyilishiga sabab bo‘lib, yanada kuchli achchiqlikni his etasiz. Buning o‘rniga biroz non yoki guruch iste‘mol qilish kerak).
Achchiq mahsulotlarning hazm bo‘lishida ham tez tarzda qabul qilingan suv salbiy ta‘sirli.

Har qanday yegulik bilan taomlanib bo‘lgandan so‘ng ham kamida 15 daqiqa oralig‘ida suyuqlik iste‘mol qilmang. Bu yong‘oqdagi kabi hazm fermentlari konsentratsiyasi tarkibini buzadi.

Eng muhimi- har doim iliq suv ite‘mol qiling. Bunda tana haroratiga yaqin daraja nazarda tutiladi.

Issiq ichimlik va yeguliklardan so‘ng sovuq suv iste‘mol qilinsa- hazm sistemasidagi kerakli muayyan harorat bilan nomuvofiq kesishuv vujudga keladi. Bu ko‘plab diskomfortliklarni namoyon qiladi, surunkali davom etishi hazm qilish tizimida ko‘plab xastaliklarni shakllantiradi.
Ovqatlanishdan so‘ng ayniqsa gazli ichimliklar iste‘mol qilish ham zararli. Chunki ular odatda sovuq bo‘ladi hamda tarkibidagi CO2 hazm qilish jarayoni normal kechishiga salbiy ta‘sirli.

Salqin darajadagi suv faqat issiq holatda tanani sovutishda foydali. Biroq bu ham juda sovuq emas, kuchli ta‘sirlantirmaydigan darajada salqin bo‘lishi zarur.


Bir buyruqqa o‘xshash iltimosim bor edi:

Biror izoh yozsangizu, men unga xos javob yozsam va keyin shu izohingizni- javobimni mantiqsiz qilib qo‘yadigan tarzda tahrirlab nimanidir amalga oshirishga urinmang.
Bir nechta xabarlar olayapman- noodatiy darajada xato fikr bildirganim borasida.

Albatta, bu qilinayotgan ekan, uning oldini buyruq bilan ham, iltimos bilan ham to‘xtatib bo‘lmaydi.

Ammo shunday qilmaslikka harakat qilishingizga ishonaman.

(Xos kishilarga nisbatan)


Organizmda to'planib boruvchi radioaktiv moddalar.pptx
15.2Мб
"Organizmda to'planib boruvchi radioaktiv izotoplar va ularni bartaraf etish yo'llari" haqida mustaqil ish mavzusi olgandim)
Nimadir haqida samimiy qiziqib o‘rganilayotgan bo‘lsa, uni izohlash odatiy ma‘lumotlarni izohlashdan murakkabroq bo‘ladi)
Ammo harakat qildim.

Juda katta, qiziq va ahamiyatli mavzu.
Kichik bir taqdimotchada esa umumiy tafsilotlarni keltirdim.
Bu taqdimot ekanidan, tushuntirish jarayonida ko‘plab qo‘shimcha fikrlar aytib o‘tiladi.

Men uchun ajoyib mavzu ekanidan bu yerga ham yubordim.
Hali batafsil izohlangan postlar ham tayyorlashga harakat qilaman


O‘zi tomonidan tashkil etilgan ruhiy izolyatsiya uzoq davom etsa- barcha ta‘sirlar o‘z mohiyatini ifodalashidan oldin jiddiy ishlangan "shubhali" eshigida tintuv qilina boshlaydi.
Jarayonda kerakli ahamiyatning ko‘p qismi yo‘qolib ketadi.

Izolyatsiya qancha ko‘p davom etgan bo‘lsa- "shubhali" eshigi shu darajada eshik holatidan to‘siqqa evriladi.


Shokolad to‘g‘risida qiziq tarixiy ma‘lumotlarga duch keldim.

​​Shokolad Theobroma kakao o‘simligining urug‘laridan tayyorlanadi.

"Theobroma" so‘zining ma‘nosi ko‘p tushunchalarni anglatadi. Qisqacha esa- yunon tilidan olingan bo‘lib "Xudolarning taomi" iborasini ifodalaydi.

Dastlab, kakaodan foydalanish- Olmeklar qabilasida bo‘lgan. Ular eng birinchi bo‘lib kakao daraxtlarini madaniylashtira boshlagan- taxminan 4000 yillar oldin.

Keyin ular kakao yetishtirish madaniyatini Mayyalarga, Mayyalar Azteklarga topshirgan.

Azteklar kakao urug‘ini qovurib, maydalash, keyin unga turli quritilgan gullar, vanil, chili qalampiri hamda asal solib o‘ziga xos yoqimli ichimlikni o‘ylab topishgan.

Ularda kakao donlari juda qimmatli hisoblangan bo‘lib, ayirboshlash jarayonlarida yuqori qiymatli pul o‘rnida ham foydalanilgan.

1502- yilda Kolumb safarlari orqali bunday donlar Ispaniyaga, u yerdan esa bir qancha qiziqarli voqealar sabab asta- sekin Angliya, Fransiya va umuman Yevropaga yoyilgan.

O‘sha vaqtlarda bu ichimlik hali ommalashmagandi.
Lekin uning o‘ziga xos lazzatli, tinchlantiruvchi va xushbo‘y iforli ta‘siri muayyan davralarda mashhur bo‘lib, uni iste‘mol qilish alohida madaniyatga aylangan.

Suyuq shokolad ichimligi bizning tasavvurimizdagi shokoladga oradan ancha vaqt o‘tib keltirilgan.
Bu dastlab Amsterdamda- eritma tarkibidagi yog‘larni kamaytirish jarayonida yuzaga kelgan (kakao urug‘larida juda ko‘p miqdorda moy bo‘ladi).

Hosil bo‘lgan qattiqroq aralashma undan foydalanishda ancha qulay, juda mazali va tinchlantirish xususiyatiga egaligidan keyinchalik u suyuq shokolad ichimligidan ham ko'proq ommalashib ketgan.

Yevropa mamlakatlarida ko'plab alohida "Shokolad uylari" qurilgan va faoliyat yuritgan.

Shunday qilib butun dunyoga tarqalgan.
Hozirgi kunda qahva va shokolad turlari- ozuqalar doirasida xalqaro eng shiddatli aylanmaga ega mahsulotlar hisoblanadi

P.S: Yunon madaniyatida qandaydir mabuda bo‘lsama🤫:))


Mana shu musiqani tingladimu noodatiy ruhiyat shakllandi.

Bu ham yoqimli, ham uzoq o‘ylantirib qo‘yuvchi- mulohazalar barpo etib.

Kishining ovozi ham, musiqa ohangi ham o‘zgacha yoqimli

Ma‘nosi ham juda falsafiy ekan.
Yana ham Chat GPT tarjima qildi gruzin tilidan.


"Ko‘k kit" o‘yinchilaridan biri bilan real suhbatlashdim.

Anchadan buyon bu qadar qo‘rquvni his etmagandim.


Qiziq ma‘lumotga duch keldim:

Baliqlarni tuzlab turli usullarda saqlash mil.avv 7500- 7000 yil oldin Shvetsiyada boshlangan ekan.

Miloddan avvalgi 7000-5000-yillarda esa Xitoyda guruch, asal va uzumdan tayyorlangan kui (asal ichimligi, o‘tkir ichimlik) va Iroqda pishloq tayyorlana boshlangan.

Mil.avv. 5000- 3000- yillar oldin Gruziyada vino, Bobilda pivo kashf etilgan.

Mil.avv. 3000- 1000- yillar oldin Koreada kimchi (karamli salat turlari), Yaqin Sharqda tuzlangan bodring hamda Meksikada shokolad tayyorlash o‘ylab topilgan.

Milodiy 1000- 1300- yillarda Osiyoda soya sousi hamda Irlandiyada viski ichimligi tayyorlana boshlagan.

Biotexnologiya zamonaviy soha emas)


"Har bir mavjudot muayyan o‘ringa ega va tabiat o‘z qonunlariga binoan ishlaydi. Koinotning tartibi- eng buyuk hikmatning namunasidir."


Abu Rayhon Beruniy

Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar

Показано 20 последних публикаций.