🇺🇿🇨🇳 Davron Nizomov Blogi/xitoy tili

Assalomu alaykum sizga savolim bor! Bizda Oʻzbekistonda Xitoy tilini oʻrgatishda "r" pinyinini "zh" deb oʻrgatiladi, bu qanchalik toʻgʻri va Xitoyliklar "r "ni ayta oladimi oʻzi yoki ular ham "zh" deb talaffuz qiladimi?

Oʻzbekistonda xitoy tilidagi “r” tovushini “zh” ga yaqinroq oʻrgatilishi metodik masala boʻlib, xitoy tilini oʻqitish uslubiga bogʻliq. Aslida, xitoy tilidagi “r” pinyin tovushi oʻziga xos va u na toʻliq inglizchadagi “r”, na toʻliq “zh”. U Xitoyliklar tomonidan maxsus orqa til (post-alveolar) joylashuvi bilan talaffuz qilinadi va yumshoq, unli tovushlar bilan aralashadi.

Xitoyliklar “r” tovushini talaffuz qilishda hech qanday qiyinchilik sezmaydi, chunki bu tovush ularning ona tilining tabiiy qismi hisoblanadi. Ammo bu tovush oʻzbek tilidagi tovushlar tizimida yoʻq boʻlgani uchun oʻrganuvchilar uni “zh” tovushiga yaqinroq qabul qilishadi. Masalan:

Rén (人) – odam. Zhen deb emas❌

Rìběn (日本) – Yaponiya. Zhiben deb emas ❌


Bu soʻzlarning “r” tovushi “zh” emas, balki maxsus bir oʻrin bilan aytiladi. Uni oʻzlashtirish uchun talaffuz mashqlari, jumladan, audio yoki xitoylik oʻqituvchilar bilan ishlash samarali boʻlishi mumkin.

Agar xitoy tilini oʻqitishda toʻgʻri talaffuzni shakllantirish maqsad qilingan boʻlsa, o’quvchilarga “r” ning o‘ziga xosligini alohida mashqlar orqali oʻrgatish tavsiya etiladi. "Zh" deb oʻrgatish osonroq koʻrinsa ham, talaffuzni noto‘g‘ri shakllantirishi mumkin.

Buni "r" ni "zh" deydiganlarga yuborib qoʻyamiz

Hurmat ila Davron Nizomov

"不仅仅" va "仅仅" ikkisi ham xitoy tilida tez-tez ishlatiladigan so‘zlardir, ammo ularning ma'nosi va ishlatilishi biroz farq qiladi. Keling, har birini alohida tushuntirib chiqaylik:

1. 仅仅 (jǐnjǐn)

Ma'nosi: "Faqatgina", "faqat", "shunchaki".

Bu so‘z cheklov yoki ta’kidni ifodalashda ishlatiladi. U biror narsaning faqat muayyan chegarasini ko‘rsatadi.

Qo‘llanilishi:

仅仅 + [narsa/harakat]

仅仅是 + [narsa]



Misollar:

他仅仅是个学生。(Tā jǐnjǐn shì gè xuéshēng.)
U shunchaki o‘quvchi, xolos.

这不仅仅是一个工作，而是一种责任。(Zhè bù jǐnjǐn shì yīgè gōngzuò, ér shì yī zhǒng zérèn.)
Bu faqat ish emas, balki mas’uliyatdir.



---

2. 不仅仅 (bù jǐnjǐn)

Ma'nosi: "Na faqat...", "faqatgina emas...", "balki...".

Bu so‘z kengroq doirani yoki ko‘proq ma’lumotni ifodalash uchun ishlatiladi. Ko‘pincha boshqa bir gap yoki ma’no bilan bog‘lanadi.

Qo‘llanilishi:

不仅仅 + [narsa/harakat]

不仅仅是 + [narsa]，而且/而是 + [narsa]



Misollar:

他不仅仅是个学生。(Tā bù jǐnjǐn shì gè xuéshēng.)
U faqat o‘quvchi emas.

我们不仅仅要学习，还要实践。(Wǒmen bù jǐnjǐn yào xuéxí, hái yào shíjiàn.)
Biz nafaqat o‘rganishimiz, balki amalda qo‘llashimiz ham kerak.



---

Farqi:

仅仅 cheklov ifodalaydi (faqat, shunchaki).

不仅仅 esa kengroq doirani ifodalaydi (faqatgina emas, balki qo‘shimcha narsalar ham).


Esda tutish: Agar biror narsa yetarli emasligi yoki kengroq ma’no haqida gapirayotgan bo‘lsangiz, 不仅仅 ishlatiladi. Faqat bir narsani cheklash yoki ta’kidlash uchun 仅仅 ishlatiladi.