Amir Xudoyberdi she'riyati

Бир кишининг яккаю ягона ўғли бор экан. У балоғат ёшига етибди. Бир кун отасидан қандай касб танлаш ҳақида маслаҳат сўрабди:
- Бирор касбни танлашинг ўзингга боғлиқ, - дебди ота.
- Энг яхши касб ўғрилик бўлса керак,-дебди ўғил.
- Майли, кўшнимизнинг қўчқорини ўғирлаб кўр-чи, - дебди ота.

Ўғил қўшнисининг қўчқорини ўғирлаб келибди. Отаси ўзини хурсанд кўрсатиб:
- Яша, ўғлим, зўр иш қилдинг. Энди иккимиз маза қилиб уйдан чиқмай шу қўйни еймиз.

Ота-ўғил бир ҳафта маза қилишибди. Кўйни батамом еб бўлишгач, ўзларини тарозига тортишибди. Ота ўн кило семирибди, ўғил эса ўн килога озибди. Ўғил ҳайрон бўлиб отасига боқибди. Ота кулиб:
- Эй нодон, сен ўғирлаган қўйнинг пулини ўша куни кўшнига бериб кўйганман. Шунинг учун, хотиржам семирдим. Сен бўлса бир ҳафта азоб ичида яшадинг! Шу сабаб оздинг. Ўзингга ҳалол касб танла, шунда у дунёйинг хам, бу дунёйинг ҳам обод бўлади, - дебди.

("Hur fikr" ўзанидан олинди)

Турк улусининг энг улкан янглиш хатоси — араб одатини ДИН санашидир.

Азиз Санжар,
Турк биохимик-олими, Нобель мукофоти совриндори.
("Ҳур фикр" ўзанидан)

Ўлим буюк муаллим. Тирикликда тушунмаганларингни бир лаҳзада тушунтириб қўяди...

Амир ХУДОЙБЕРДИ

АЙ, ТУРКЛАРИМ

(Турклар тарихан ададсиз жангу жадалларда беаёв қирилиб парчаланди. Ёинки ўзга халқларнинг этник таркибига сингиб кетди. Акс ҳолда бу қавмнинг нуфуси бугунги кунда хитойликлар каби 1.5 миллиардни ташкил қилган бўлурди...)

Ай, туркларим, ботир алпларим!
Қирилдингиз жангу жадалда.
Арслон панжа, коҳий қалбларим,
Ҳаётингиз кечди хатарда.
Алп Эр Тўнга -- афсонавий шоҳ,
Айландими боши зафардан,
Бўлмай огоҳ макрдан, ногоҳ,
Жон берди ёв тутган заҳардан.
Туркийларим, бўликли бўла,
Гўл эмассиз, соддасиз фақат.
Оқ кўнгилсиз, қалбингиз тўла
Самимият, меҳр, офият.
Шон қучдингиз майдонда доим,
Қўрқмадингиз зинҳор ўлимдан.
Даҳшат баъзан ўлмоқ бир хоин
Ё иприсқи қўрқоқ қўлинда!
Ғаним маккор, шарафсиз, шонсиз,
Бисёр эрур макру ҳийласи.
Қолдик бугун мардсиз, майдонсиз,
Кўксимизда тийрнинг тийраси!
Йиғиб олинг эс-ҳуш, ақлни,
Бунча узоқ мизғиб нетдингиз?!
Куч бирликда деган нақлни
Унутдингиз -- тўзғиб кетдингиз!
Ҳамма жойда изғиб юрар ёв,
Билмагайсиз, ким дўст, ким ғаним.
Сўнди қалбда шижоат-олов,
Унутди эл асл тувғанин!
Қайлардасиз, баҳодирларим,
Гижинглаган тулпорлар қани?!
Ошаётир хавотирларим,
Энди қойим номардлар жанги!
Ёғдирарлар бомба беаёв,
Ёнар борлиқ, ёнар шаҳарлар.
Энди очиқ жангда эмас, ёв
Ортдан пичоқ урар -- заҳарлар.
Фарқлаёлмай душмандан дўстни
Кечар умр, нодон ўзимиз!
Тутманг ғаним узатган дастни,
Очилади қачон кўзингиз?!
Ай, туркларим, оғир кечди тун,
Ололмадим заррача ором.
Тонг отмоқда, юзин очди кун,
Шеърим ҳали бўлмади тамом!
Тингланг, сиз эй, ботирларим-да,
Давом этгай шеърим шукуҳи!
Шояд ушбу сатрларимда
Қанот ёзгай боболар руҳи!

Амир ХУДОЙБЕРДИ,
04.10.2019

Яхшиликни ҳайвон билур, гоҳо инсон билмайди,
Жўмардликни ҳайвон қилур, гоҳо инсон қилмайди.
Онг бермишдир Тангри унга, бермиш ақл-заковат,
Кези келса, гоҳо онгсиз ҳайвончалик бўлмайди.

Умидсиз бўлма, азизам. Тун энг қоронғу бўлганда тонгга яқин бўлади...

НАСИБА

Дераза ортидан лип этиб шарпа ўтди.
- Ашраф ота, - деди Ойжамол. – Нима қилдик?
Эр-хотин жигар қовуриб, энди емоқчи бўлиб туришган эди. Эгамқул афтини кескин буриштириб:
- Ошга пашша тушди. Яшир, - деди.
- Кўзимиз учиб турувди-я! Қоронғудаям тинмайди бу чол. Ойжамол қовурдоқни яширди. Эшик очилди, рўмолга товоқ тугиб олган чол кўринди.
- Кампир ош қилувди, - деди чол. – Сизларгаям илиндик...

("Ҳур фикр" ўзанидан)

ИККИ МАКТУБ

Ота ўғлига икки мактуб қолдирди:
«Бирини вафот этган куним оч, иккинчисини дафн этганингдан кейин», деб васият қилди.
Вафот этгач, ўғил илк мактубни очди.
Хатда: «Ўғлим, сендан бир истагим бор: мени пайпоқларим билан кўм» - деб ёзилган эди.
Имом унинг  ялиниб-ёлворишига қарамай, бу талабни қабул қилмади. Марҳумни истар-истамас пайпоқсиз кўмишди.
Дафн маросими тугагач, ўғли қўлига иккинчи хатни олди ва ўқий бошлади:
«Кўрдингми, ўғлим, мен бу дунёдан ҳатто пайпоқни ҳам олиб кетолмадим. Сен ҳам бу дунёдан ҳеч нарса олиб кетолмайсан. Бу дунёдаги нарса бу дунёда қолади! Сен билан фақатгина қилган яхши амалларинг кетиши мумкин...»
(Донолар бисотидан)

* * *

Бахтли қилолмасман сени ҳеч қачон,
Синграниб суягим сирқирар сим-сим.
Дур янглиғ ўзини қилмас намоён,
Сирларинг садафда очилмас тилсим.

Бахтли қилолмасман сени ҳеч қачон,
Ойдинда сочингни майда ўрмоқни
Истаган оймомо гувоҳдир, инон,
Истайман мен сени бахтли кўрмоқни.

Бахтли қилолмасман сени ҳеч қачон,
Билмам, на қолишни ва на ўлишни.
Оёғинг остида типирчилар жон,
Ўзинг истамайсан бахтли бўлишни!

Бахтли қилолмасман сени ҳеч қачон...

11.08.2020

1915-йилнинг ёзида Британия Галлиполи учун жангларда Усмонийларнинг қақшатқич қаршилигига учраб, кейинги ҳаракатларни давом эттиришга қодир бўлмай қолди.  Шунда уруш стратегиясини ўзгартиришга қарор қилинди.  Ўша йили Британиянинг Мисрдаги вакили Генри Макмагон Макка шарифи Шариф Ҳусейн билан алоқа боғлади. Ўзаро келишувга кўра Сурия, Месопотамия, Синай ярим ороли, замонавий Саудия ҳудуди Шариф Ҳусейнга бериладиган бўлди.  Шартномага кўра 1916-йилнинг 5-июнида Шариф Ҳусейн Усмонийлар салтанатига қарши ялпи араб қўзғолонини кўтарди.  Табаррук хонадон вакили бўлган бу инсон аввалгилар каби Ислом байроғини эмас, араб байроғини кўтарди.

Биритания мусулмонлар билан ниҳоятда эҳтиёткорлик ва маҳорат билан сиёсат олиб борди, улар энди мусулмонлар эмас, араблар, турклар, форслар.... ва бошқа миллатларга бўлиниб кетдилар... бўлиниб-бўлиниб, нураб кетдилар...
Афсуски 100 йил аввалги хатолар бадалини Ғаззо тўлаяпти.