Advokat G’aniyev

Гаровга олувчи гаров мулкини энди 32,5%га арзон қийматда олиши мумкин

2025 йил 22 апрель кунги қонун билан киритилган ўзгартиришга кўра, давлат ижрочиси гаров мулки қарзни ундириш тўғрисидаги ижро ҳужжатлари бўйича реализация қилинмаган тақдирда ундирувчига ўша мол-мулкни такрорий аукцион савдоларидаги ёки савдо ташкилотлари томонидан қайта реализация қилиш чоғидаги бошланғич сотиш нархидан 10 % эмас, балки 25 % камроқ суммада баҳоланган ҳолда ўзида қолдиришни таклиф қилади.

Масалан, 100 млн. сўмлик мулк дастлабки аукционда сотилмаган тақдирда, такрорий аукционга 90 млн. сўмлик нархда чиқарилар, такрорий аукцион ҳам натижа бермаса, гаров мулкини 81 млн. сўм қийматда ундирувчининг ўзида қолдириш таклиф қилинар эди. Янги қонунга кўра, 100 млн. сўмлик гаров мулки такрорий аукционда ҳам сотилмаса, гаровга олувчи уни 67,5 млн. сўм нархда ўзида қолдириши мумкин.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Вазирлар Маҳкамаси қарори Президент қароридан устунми?

Ҳукуматнинг 2025 йил 19 апрель кунги 244-сонли қарори билан 2025 йил 1 майдан жисмоний шахслар томонидан шахсий эҳтиёжи учун нотижорат мақсадларида республикага товарларни божсиз олиб кириш нормалари тенг бараварга камайтирилганидан хабардорсиз.

Лекин, товарларни божсиз олиб киришнинг аввалги нормалари Вазирлар Маҳкамаси томонидан эмас, балки Президент томонидан белгиланганини кўпчилик эсдан чиқарди.

Яъни, 2018 йил 6 февраль кунги ПҚ-3512 сонли қарорнинг 1-банди “а” кичик хатбошисида, жисмоний шахс томонидан республикага олиб кириладиган, божхона тўловларига тортилмайдиган товарларнинг чегараланган нормалари бошқача миқдорларда ўрнатилган ва ушбу норматив-ҳуқуқий ҳужжат ҳали ҳам кучда.

“Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида”ги қонуннинг 18-моддаси 3-қисмига кўра, норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ўртасида тафовутлар бўлган тақдирда юқорироқ юридик кучга эга бўлган норматив-ҳуқуқий ҳужжат қўлланилади (Президент қарори юқорироқ юридик кучга эга).

Яна бир жиҳат: Божхона кодексининг 289-моддаси 4-қисмида, божхона божларининг ставкалари Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан белгиланиши ва 296-моддасида, ушбу Кодексга, бошқа қонунларга, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарорларига биноан юридик ва жисмоний шахсларга тариф имтиёзлари, қўшилган қиймат солиғини, акциз солиғини ва божхона йиғимларини тўлаш бўйича имтиёзлар, тариф преференциялари берилиши мумкинлиги кўрсатилган.

Демак, жисмоний шахслар томонидан шахсий эҳтиёжи учун нотижорат мақсадларида республикага товарларни божсиз олиб кириш нормаларининг Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланиши ёки ўзгартирилиши мумкин эмас, бизнингча.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Фарғона ва Сурхондарё прокуратураларидан “адвокатона” протестлар

Олий суд Пленумининг 2007 йил 27 июнь кунги 6-сонли қарори 22-бандида “агар жабрланувчи баданига оғир шикаст (ёки жабрланувчининг ўлими) айбдорнинг айби билан қамраб олинмаган ҳолатлар бўйича (масалан, зарбадан сўнг йиқилиш натижасида) келиб чиққан бўлса, ЖКнинг 111 (эҳтиётсизлик орқасида баданга оғир ёки ўртача оғир шикаст етказиш) ёки 102-моддалари (эҳтиётсизлик орқасида одам ўлдириш) билан квалификация қилинади” деб тушунтириш берилган.

Яъни, қасддан баданга оғир ёки ўртача шикаст етказиш учун жавобгарлик - жабрланувчининг баданига тан жароҳат етказишга қаратилган қасд мавжуд бўлгандагина келиб чиқади.

Масалан, А.Р. қўли билан М.М.ни юз соҳасига уриши натижасида М.М. боши билан ерга йиқилиб, “оғир” тан жароҳати олган, 1-босқич судининг 2023 йил 5 декабрь кунги ҳукми билан А.Р. ЖКнинг 104-моддаси 1-қисми (қасддан баданга оғир шикаст етказиш) билан айбли деб топилган ва тегишли жазо тайинланган (1-1501-2301/2148 сонли жиноят иши).

Фарғона вилоят прокуратурасининг протести қаноатлантирилиб, кассация инстанциясининг 2025 йил 20 март кунги ажрими билан А.Р.нинг қилмиши ЖК 104-моддаси 1-қисмидан ЖК 111-моддаси 2-қисмига квалификация қилинган, яъни енгилроқ жиноят деб ўзгартирилган.

Ёки, М.Н. қўллари билан М.А.ни итариб юборган ва натижада М.А. йиқилиб, “ўртача оғирликдаги” тан жароҳати олган. 1-босқич судининг 2024 йил 27 сентябрь кунги ҳукми билан М.Н. ЖКнинг 105-моддаси 1-қисми (қасддан баданга ўртача оғир шикаст етказиш) билан айбли деб топилган ва тегишли жазо тайинланган (1-1901-2403/394 сонли жиноят иши)

Сурхондарё вилоят прокуратурасининг протести қаноатлантирилиб, кассация инстанциясининг 2024 йил 3 декабрь кунги ажрими билан М.Н.нинг қилмиши ЖК 105-моддаси 1-қисмидан ЖК 111-моддаси 1-қисмига квалификация қилинган, яъни енгилроқ қонун қўлланилган.

Прокуратура органлари одатда енгилроқ эмас, балки оғирроқ қонунни қўллаш хусусида протест киритадилар. Масалан, палончига енгил жазо берилибди, пистончининг қилмиши енгилроқ модда билан малакаланибди каби эътирозлар билан. Юқоридаги 2 та ҳолатда эса енгилроқ қонунни қўллаш масаласида протест берилгани эътиборга молик.

Агар ушбу жиноят ишлари бўйича судланувчилар ва уларнинг ҳимоячилари ўзлари шикоят берганларида ҳам суд ҳукмлари шу тариқа ўзгарармиди (прокурор протест бермаса) ёки судда қатнашаётган прокурорлар бундай шикоятларни қувватлар эдиларми? Менимча йўқ!

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Қамоқдан чиқарилиши мумкин бўлган ва чет элга чиқиб кетиши олди олинаётган маҳкум ким?

2024 йил 7 август кунги қонун билан ЖКнинг 73-моддаси янги мазмундаги 5-қисм билан тўлдирилган эди. Унга кўра, жазони ўташдан муддатидан илгари шартли озод қилиш чоғида суд асослар мавжуд бўлган тақдирда, маҳкумнинг зиммасига бошқа мажбуриятлар қатори Ўзбекистон Республикасидан ташқарига чиқмаслик мажбуриятини ҳам юклатиши мумкин.

Давлат раҳбарининг 2025 йил 10 апрель кунги ПФ-65 сонли фармони билан “Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг хорижга чиқиш тартиби тўғрисида”ги низомга тегишли ўзгартиришлар киритилиб, жазони ўташдан муддатидан илгари шартли озод қилинган шахсларга хорижга чиқиш биометрик паспорти берилмаслиги, бор бўлса, ваколатли органлар томонидан олиб қўйилиши белгиланди.

Яқин даврда озодликдан маҳрум қилиш жазосини ўташдан шартли озод қилиниб, Ўзбекистон Республикасидан ташқарига чиқмаслик мажбурияти юклатилиши мумкин бўлган маҳкум ким бўлиши мумкин?

Балки мен адашаётгандирман, яъни қонун ҳужжатлари муайян маҳкумлар учун эмас, балки ижтимоий муносабатлар шуни тақозо қилганлиги учун ўзгартирилаётгандир...

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

“Ҳудудгазтаъминот” АЖ собиқ раиси Б.Эшмуратовга оид жиноят иши судда кўрилмоқда

Интернет тармоғида 2024 йил 19 сентябрь куни пайдо бўлган хабар орқали “Ҳудудгазтаъминот” АЖ собиқ раиси Б.Эшмуратовга нисбатан Бош прокуратура томонидан жиноят иши қўзғатилганлиги маълум бўлган, бироқ бу ҳақда бирор маълумот эълон қилинмаган эди.

Суд мажлислари жадвалига кўра, Эшмуратов Баходир Бешимовични ЖКнинг 167-моддаси 3-қисми “а, “в”, “г” бандлари (Ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-торож қилиш), 205-моддаси 2-қисми “а”, “б” бандлари (Ҳокимият ёки мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш), 209-моддаси 2-қисми “а”, “б” бандлари (Мансаб сохтакорлиги), 243-моддаси (Жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштириш) билан айблаш ҳақидаги жиноят иши ЖИБ Олмазор туман судида кўриб чиқилмоқда (судья А.Ж.Саидов).

Ушбу жиноят иши бўйича Б.Эшмуратовдан ташқари яна 27 нафар шахслар турли жиноятларни содир этганликда айбланмоқдалар.

Б.Эшмуратов оғир жиноятларни содир этганликда айбланаётганлиги сабабли катта эҳтимол билан унга нисбатан қамоққа олиш эҳтиёт чораси қўлланилган (бизнингча).

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

52 та радарни пневматик милтиқ билан ишдан чиқарган ҳайдовчи нега қамоққа олинмади?

Маълумотларга кўра, ушбу андижонлик “Радар овловчи” ҳамюртимизга нисбатан Андижон шаҳар ИИБ Тергов бўлими томонидан ЖКнинг 173-моддаси 2-қисми “в” банди билан (“Кўп миқдордаги мулкни қасддан нобуд қилганлик ёки унга зарар етказганлик”) жиноят иши қўзғатилган.

Мазкур жиноят учун БҲМнинг 75 бараваридан 100 бараваригача жарима ёки 300 соатдан 360 соатгача мажбурий жамоат ишлари ёки 2 йилдан 3 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёхуд 1 йилдан 3 йилгача озодликни чеклаш ёки 3 йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазолари назарда тутилган.

“Радар овловчи”нинг қилмиши ҳозирча ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноят сифатида баҳоланмоқда, агар ЖКнинг бошқа моддалари қўйилмаса, уни эҳтиёт чораси сифатида қамоққа олиш мумкин бўлмайди.

Чунки, эҳтиёт чораси сифатида қамоққа олиш ЖКда 3 йилдан ортиқ муддатга озодликдан маҳрум қилиш тариқасидаги жазо назарда тутилган қасддан содир этилган жиноятларга доир ишлар бўйича қўлланилади.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Хорижга чиқиш биометрик паспортини бериш бўйича давлат хизматини кўрсатишни рад этиш учун асослар

- агар шахс ўзи тўғрисида била туриб сохта ёки нотўғри маълумотларни тақдим этган бўлса;
- қўл бармоқларининг изларини олиш тартиб-таомилидан бош тортилган ва кўзойнак тақиб ёки бош кийим, ташқи кўринишга таъсир қилувчи ашёлар билан суратга тушиш истаги қатъий билдирилган бўлса;
- агар шахсга нисбатан хорижга чиқишига тўсқинлик қиладиган шартнома, контракт мажбуриятлари амал қилаётган бўлса;
- агар шахсга нисбатан жиноят иши қўзғатилган бўлса — иш юзасидан узил-кесил суд қарори ёки бошқа қарор қабул қилингунга қадар (суриштирувчи, терговчи, прокурор ёки судьянинг ёзма хати асосида);
- агар шахс ички ишлар органларининг маъмурий назоратида бўлса — назорат тўхтатилгунгача;
- агар шахсга нисбатан озодликдан маҳрум қилиш билан боғлиқ бўлмаган жазо ва шартли ҳукм қўлланилган бўлса — жазони ўтаб бўлгунигача ёки жазодан ва шартли ҳукмдан озод қилингунга қадар;
- агар шахсда суд томонидан юкланган ижро этилмаган мажбуриятлар бўлса — мажбуриятлар ижро этилгунга қадар;
- агар шахсга нисбатан ваколатли органларнинг мазкур шахс хорижга чиқиши мақсадга мувофиқ эмаслигини кўрсатувчи ахбороти мавжуд бўлса;
- агар жазони ўташдан муддатидан илгари шартли озод қилинган шахсларга суд томонидан Ўзбекистондан ташқарига чиқмаслик мажбурияти юклатилган бўлса (охирги хатбоши 2025 йил 10 апрель кунги ПФ-65 билан киритилди).

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Тротуар, велосипед йўлакларида ва яшил майдонда ҳаракатланганлик учун жавобгарлик белгиланди

МЖтКнинг 128-моддасида ҳайдовчиларнинг транспорт воситаларини пиёдалар йўлкаларидан юргизганлик учун БҲМнинг 1 баравари миқдорида жарима назарда тутилган.

2025 йил 10 апрель кунги қонун билан ушбу модда мазмуни (диспозицияси) кенгайтирилиб, ҳайдовчиларнинг транспорт воситаларини тротуарлардан, пиёдалар ва велосипед йўлкаларидан ҳамда уларга туташ ҳудудларда барпо этилган яшил майдонлардан юргизганлиги учун маъмурий жавобгарликка тортилиши белгиланди.

Жарима эса БҲМнинг 1 баравари миқдорида қолдирилди.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Автобус йўлагида ҳаракатланган ҳайдовчилар учун алоҳида жавобгарлик белгиланди

Хабарингиз бор, "А" ҳарфи чизилган, алоҳида ажратилган тасмада ҳаракатланган ёки тўхтаб туриб, автобус ва бошқа йўналишли транспорт воситаларининг ҳаракатига халақит берган ҳайдовчиларга нисбатан тегишли жавобгарлик чоралари кўрилмоқда.

Яъни, МЖтКнинг 128-моддасига (ҳайдовчиларнинг йўл белгилари ёки йўлнинг қатнов қисмидаги чизиқлар билан белгилаб қўйилган талабларга риоя этмаслиги) кўра, ҳеч қандай сабабсиз мазкур тасмага ўтиб ҳаракатланган ҳайдовчилар БҲМнинг 1 баравари (375.000 сўм), ажратилган тасмада сабабсиз тўхтаб турган ҳайдовчилар эса 128-6(прим6)-моддасига (транспорт воситалари ҳайдовчиларининг тўхташ ёки тўхтаб туриш қоидаларини бузиши) кўра БҲМнинг 2 баравари миқдорида жаримага тортилмоқдалар.

МЖтКга 2025 йил 10 апрель кунги қонун билан янги киритилган 128-7(прим)-модда 1-қисмида, йўналишли транспорт воситалари учун алоҳида ажратилган тасмаси бор йўлдан траснпорт воситаларининг ҳаракатланганлиги учун БҲМнинг 1 баравари миқдорида (375.000 сўм) жарима назарда тутилди.

Ушбу ҳуқуқбузарлик маъмурий жазо қўлланилганидан кейин 1 йил ичида такроран содир этилганда эса, БҲМнинг 3 баравари (1.125.000 сўм) миқдорида жарима қўлланилади.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Оилавий зўравонликдан жабрланган шахс талабига кўра никоҳдан ажрашаётганда муҳлат тайинланмайди

2025 йил 9 апрель кунги қонун билан айрим қонун ҳужжатларига қўшимча ва ўзгартиришлар киритилди.

Оила кодексига киритилган қўшимчага кўра, никоҳдан ажратиш тўғрисидаги ишлар кўриб чиқилаётганда суд оилавий (маиший) зўравонликдан жабрланган шахснинг талабига кўра ярашиш учун муҳлат тайинламайди.

Бундан ташқари, Уй-жой кодексига киритилган қўшимчага кўра, турар-жойдан фойдаланиш ҳақидаги низолар кўриб чиқилаётганда суд тарафларнинг келишувига асосан турар-жой мулкдорининг ташаббусига кўра турар-жойга мажбурий тартибда киритилаётган тарафни турар-жой мулкорига тегишли мутаносиб шароитларга эга бўлган бошқа турар жойга киритиш ёки ижарага олинган турар-жой учун ижара ҳақини тўлаш мажбуриятини мулкдорнинг зиммасига юклатиши мумкинлиги белгиланди.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Метан ўрнига пропан ўрнатган ҳайдовчи янги қонун билан жаримага тортилди

Хабарингиз бор, 2025 йил 20 февраль кунги қонун билан МЖтКга янги 125-3(прим3)-модда киритилди.

Унга кўра, сиқилган табиий газда, суюлтирилган нефть газида ёки дизель ва газсимон ёқилғи аралашмасида ишлайдиган транспорт воситаларидан фойдаланишда хавфсизлик қоидаларини бузганлик учун фуқароларга БҲМнинг 5 баравари (1.875.000 сўм) миқдорида, мансабдор шахсларга эса 10 баравари (3.750.000 сўм) миқдорида жарима назарда тутилган.

Янги қонун ишлашни бошлади, масалан ЖИБ Тўрақўрғон судининг 2025 йил 20 март кунги қарори билан “Дамас” ҳайдовчиси Ф.Т. ўз автомашинасидаги метан газ балонини ечиб олиб, ўрнига ҳеч қандай рухсати бўлмаган ҳолда пропан газ балони ўрнатиб, ҳаракатлангани аниқланган.

Суд Ф.Т.ни МЖтКнинг 125-3(прим3)-моддасида кўрсатилган ҳуқуқбузарликни содир этган деб топиб, БҲМнинг 3 баравари (1.125.000 сўм) миқдорда жарима жазосига тортган.

Интернет тармоғига жойланган суд қарорларига кўра, қонун кучга киргандан бошлаб МЖтКнинг 125-3(прим3)-моддаси билан 7 та маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги иш кўриб чиқилган.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Судлар қонунга “ошнами” ёки бюджетга?

Жиноят ишлари бўйича Зарафшон шаҳар судининг 2025 йил 23 январь кунги ажрими (1-1703-2303/15 сонли жиноят иши, суд қарори интернет тармоғига юкланган) бугунги кунда судлар бюджетга етказилган моддий зарар ва уни ундириш билан боғлиқ вазиятларда қонунчиликка кўз юмаётганларига яққол далилдир.

Ушбу суд ажрими билан маҳкум А.А.Ю.нинг жазони ўташ учун манзил-колониясига ўтказиш ҳақидаги илтимосномаси қаноатлантиришдан рад этилган.

Жиноят-ижроия кодексининг 113-моддаси 2-қисмида, манзил-колонияларга тузалиш йўлига ўтган ва ўта оғир жинояти учун, шунингдек жазодан муддатидан илгари шартли равишда озод қилиш ёки жазони енгилроғи билан алмаштириш қўлланилган ва жазонинг ўталмаган қисми мобайнида қасддан содир этган янги жинояти учун суд тайинлаган жазо муддатининг камида ярмини ўтаган маҳкумлар ўтказилади деб белгиланган.

Маҳкум А.А.Ю. тайинланган 4 йил 2 ой ОМҚ жазосининг ярмидан кўпини ўтаган.

Лекин суд илтимосномани қаноатлантиришдан рад этишни - ЖИК 113-моддаси 2-қисмининг бирор талаби бажарилмаганлиги билан эмас, балки етказилган моддий зарар қисман бўлса-да қопланмаганлиги ва моддий зарар миқдорининг кўплиги билан асослантирган...

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

“Multiradar”да аниқланган жаримадан қутулиш учун зўр ҳуқуқий асос

Тошкент шаҳар судлари “Multiradar”да аниқланган жарима қарорларини бекор қилишда суд амалиётида аввал қўлланилмаган қонуний асослардан бирини татбиқ этмоқдалар.

Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 21 апрель кунги 232-сонли қарори билан тасдиқланган “Тадбиркорлик субъектлари томонидан автомобиль йўлларида йўл ҳаракати қоидалари бузилганлигини махсус автоматлаштирилган фото ва видео қайд этиш тизими дастурий-техник воситаларига доир техник талаблар”нинг 18-бандида, тизим орқали аниқланган қоидабузарликлар тўғрисидаги ҳолат акс этган 6-10 сониядан иборат видеолавҳа ва унинг ҳаволаси “Маъмурий амалиёт” КААТга тақдим этилиши шартлиги белгиланган.

Суд қарорларидан кўринадики, мобиль комплекслар (автомобилга ўрнатилган радарлар) қоидабузарликлар тўғрисидаги ҳолат акс этган 6-10 сониядан иборат видеолавҳани олиш ва узатиш имкониятига эга эмас.

Келгусида Сиз ҳам “Multiradar”да аниқланган жаримани бекор қилиш хусусида шикоят бермоқчи бўлсангиз, ушбу ҳуқуқий асосдан фойдаланишни тавсия қиламиз.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Олий суд раиси 1-ўринбосарининг “ваъдаси”...

“Фатзорб” оздирувчи воситасини сотганлиги учун ЖКнинг 251-1(прим1)-моддаси 3-қисми билан айбланиб, қамалган мижозимизга оид жиноят иши бўйича тафтиш шикояти билан 2024 йил 2 октябрь куни Олий суд раиси 1-ўринбосари И.Т.Муслимовнинг қабулига кирган эдим.

Қабул давомида “Фатзорб” сотганлиги учун озодликдан маҳрум қилиш билан боғлиқ бўлмаган енгилроқ жазолар қўлланилган 30дан ортиқ жиноят ишлари борлигини, ушбу жиноят ишлари бўйича суд ҳужжатлари интернет тармоғига (my.sud.uz) жойланганини, фақатгина Фарғона ва Навоий вилоятларидагина жазо амалиёти бир мунча оғир эканлигини, қолган ҳудудларда очиқда жазолар тайинланаётганини айтиб, мижозимизга нисбатан тайинланган 3 йил ОМҚ жазосини енгиллаштиришни сўраган эдим.

И.Муслимов шикоятдаги важларимизни эшитиб бўлгач, суд қарорларининг интернет тармоғига жойланаётганлиги “бош оғриқ” бўлаётганини ва (электрон базани) ёпиб юборишини айтди.

Олий суд раиси 1-ўринбосарининг “ваъдаси” қисман бажарилди: интернет тармоғига жойланаётган суд қарорлари бўлими тўлиқ ёпиб юборилмадию, аммо ЖКнинг 251-1(прим1)-моддаси (кучли таъсир қилувчи моддаларни қонунга хилоф равишда муомалага киритиш) билан чиқарилаётган суд ҳужжатлари 2024 йил октябрь ойидан бошлаб кўринмай қолди.

Шунда ҳам яхши гумонда бўлдим: чунки 2024 йил 5 октябрь кунги ЎРҚ-971 сонли қонун билан ЖКнинг 251-1(прим1)-моддаси янги таҳрирда баён қилинди ва суд қарорлари базаси ҳам балки ушбу модданинг янги таҳририга мослаштирилаётгандир...

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Жиноят қонуни ва Олий суд Пленуми қарорининг туризмга салбий таъсири

Президентнинг 2018 йил 6 февраль кунги ПҚ-3512-сонли қарори 1-бандида, Ўзбекистоннинг халқаро аэропортлари божхона чегаралари орқали жисмоний шахс томонидан республикага олиб кириладиган, божхона тўловларига тортилмайдиган товарларнинг олиб ўтишда чегараланган нормалари — 2000 АҚШ доллари этиб белгиланган.

Агар Ўзбекистонга келувчи норезидентлар томонидан ўзи билан олиб келган товарлар (шахсий эҳтиёж учун ёки совға тариқасида бўлишидан қатъий назар) БҲМнинг 500 бараваридан кам миқдорда баҳоланса, маъмурий жавобгарлик қўлланилади. Лекин, ҳуқуқбузарлик биринчи маротаба содир этилган бўлса, 30 кунлик муддатда божхона тўловларини тўлашга имконият берилади ва ҳуқуқбузар жазодан озод этилади.

Олиб келинган товарлар БҲМнинг 500 бараваридан ошган тақдирда эса жиноий жавобгарлик келиб чиқади, яъни ЖКнинг 182-моддаси 2-қисми “а” банди “божхона тўғрисидаги қонунчиликни жуда кўп миқдорда бузганлик” учун жиноий жавобгарликни белгилайди (БҲМнинг 500 баравари ва ундан кўп миқдор) ва айбдорга божхона тўловларини тўлаш имконияти берилмайди (жиноят қонунчилигида шундай норма йўқ).

Шунингдек, Олий суд Пленумининг 2023 йил 20 февраль кунги 2-сонли қарори 21-бандида ҳам, “Божхона тўғрисидаги қонунчиликни бузиш билан боғлиқ жиноятлар бўйича товар-моддий бойликлар давлат эгалигига ўтказилади, агар товар-моддий бойликлар учун божхона тўлови амалга оширилган бўлса, ушбу тўловларни қайтариш масаласи ҳал қилиниши лозим.” деб тушунтириш берилган.

Охирги вақтларда Ўзбекистон божхона қонунчилигини билмаган норезидентлар ўзлари билан бирга жуда қиммат қўл соатлари ва турли хил совға-саломларни олиб келишда шу муаммога дуч келишмоқда.

Оқибатда уларга нисбатан жиноят иши қўзғатилиб, ҳам жиноятчига айланиб, ҳам шахсий буюмларидан айрилмоқдалар, ҳам жиноят учун камида жиноий жарима тўламоқдалар.

Ҳатто, Вазирлар Маҳкамасининг 1996 йил 21 ноябрь кунги 408-сонли қарори 22-бандига асосан камида 10 йилга Ўзбекистонга кириш ҳуқуқини йўқотмоқдалар (депортация).

Юқоридаги ҳолатлар эса ўз навбатида Ўзбекистоннинг туризм салоҳиятига салбий таъсир кўрсатмоқда.

Шу сабабли божхона қонунчилигини жуда кўп миқдорда бўлса ҳам биринчи маротаба бузган чет эллик шахсларга нисбатан муайян муддат ичида божхона тўловларини тўлашга имкон берилиши ва етказилган зарар қопланган тақдирда, уларни жиноий жавобгарликдан озод этиш бўйича ЖКнинг 182-моддасига ва Пленумнинг юқоридаги қарорига ўзгартиришлар киритилиши мақсадга мувофиқ бўлади.

Адвокат Холиқов Хуршид

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Бир хил мазмундаги экспертиза хулосасининг судлар томонидан турлича талқин қилиниши...

Мана бу постимизда Рафиқ Камолов муаллифлигидаги “8 март ҳижоблар ечилган кун” номли маъруза бўйича судланганлар оқланаётганлиги ҳақида ёзган эдик.

Ушбу диний материал бўйича Дин ишлари бўйича қўмита томонидан берилаётган экспертиза хулосаларида, “8 март билан аёлларни табриклайдиган аҳолини кофирликда айблаш тўғрисидаги қарашлар жамоат хавфсизлигига таҳдид солиб, аҳоли орасида туҳматона уйдирмалар тарқатиш, жамиятда қарор топган хулқ-атвор қоидаларига қарши қаратилган қилмишларни содир этиш мақсадида диндан фойдаланиш, диний эътиқодига қараб фуқароларнинг ҳис-туйғуларини ҳақоратлашга қаратилган қасддан қилинган ҳаракатларни келтириб чиқарувчи оқибатлар пайдо қилиши, мазкур маърузада Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экстремизм, ақидапарастлик, сепаратизм ғояларини тарғиб қилувчи материаллар мавжуд эмаслиги” кўрсатилмоқда (2024 йил 14 ноябрь кунги SG-002-сонли ва 13 декабрь кунги IT-3850-сонли хулосалар).

Худди шу мазмундаги экспертиза хулосалари асосида 1-1507-2350/43 сонли жиноят иши бўйича Т.М. Фарғона вилоят суди жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати кассация инстанциясининг 2024 йил 12 декабрь кунги ҳукми билан ЖПКнинг 83-моддаси 2-банди (қилмишида жиноят таркиби мавжуд бўлмаганлиги сабабли) билан оқланган бўлса, 1-1602-2301/119 сонли жиноят иши бўйича Р.У.нинг оқлов ҳукми чиқариш ҳақидаги кассация шикояти Наманган вилоят суди жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати кассация инстанциясининг 2025 йил 14 январь кунги ажрими билан қаноатлантиришдан рад этилган.

Шахсни ЖК 244-1(прим1)-моддаси 3-қисми “г” банди билан айблаш учун интернет орқали тарқатилган материал ёки маълумот қирғин солишга ёки фуқароларни зўрлик билан кўчириб юборишга даъват этадиган ёхуд аҳоли орасида ваҳима чиқаришга қаратилган бўлиши талаб этилади.

Кўриб турганингиздек, 2024 йил 14 ноябрь кунги SG-002-сонли ва 13 декабрь кунги IT-3850-сонли хулосаларда бундай жумлалар мавжуд эмас, бироқ Наманган вилоят суди жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати кассация инстанцияси Р.У.ни оқлов ҳукми чиқариш ҳақидаги шикоятини қаноатлантирмаслик учун ушбу хулосалардаги “аҳолини кофирликда айблаш тўғрисидаги қарашлар жамоат хавфсизлигига таҳдид солиши” ҳақидаги тўхтамни асос қилиб олган.

Қонунчиликка кўра, судлар ишдаги барча ҳолатларни синчковлик билан, тўла, ҳар томонлама ва холисона кўриб чиқишга асосланган ҳолда қонунга ва ҳуқуқий онгга амал қилиб ўзларининг ички ишончлари бўйича далилларга баҳо беришлари лозим.

Кўриб турганингиздек, судларнинг ички ишончи бир хил мазмундаги экспертиза хулосаларини бир жиноят ишида оқловчи далил, бошқасида эса қораловчи далил деб баҳолашга асос бўлмоқда...

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev