Transport-logistika loyihalari: Trans-afgʻon temiryoʻli loyihasi Oʻzbekistonning Pokiston dengiz portlari orqali savdosini hamda Pokistonning Markaziy Osiyo va undan tashqaridagi mamlakatlar bilan savdosini osonlashtiradigan koʻp milliard dollarlik temiryoʻl loyihasidir. Loyiha Oʻzbekistondagi Termizni Afgʻoniston orqali Pokiston dengiz portlari bilan bogʻlaydigan 760 km uzunlikdagi temiryoʻl yo‘nalishini koʻzda tutadi. Mazkur loyihaning umumiy qiymati 4,8 milliard dollarga baholanmoqda. Taklif etilayotgan temiryo‘l yo‘nalishi avtomobil transportiga nisbatan sayohat vaqtini taxminan 30%ga qisqartiradi. Termiz-Mozori Sharif-Shashpul-Logar-Torxam va Termiz-Mozori Sharif-Shashpul-Logar-Karlachi yoʻnalishlari koʻrib chiqildi. 2023-yil 17-iyul kuni Afg‘oniston, O‘zbekiston va Pokiston temiryo‘llari rahbarlarining 13-uch tomonlama uchrashuvi chog‘ida Termiz-Mozori Sharif-Shashpul-Logar-Karlachi yo‘nalishi yakunlandi.
O‘zbekiston va Pokiston temiryo‘l tarmoqlarini Afg‘oniston orqali ulashni ko‘zda tutuvchi Trans-afg‘on loyihasi bo‘yicha qo‘shma protokol Islomobodda imzolangan edi. Uni 2027-yil oxirigacha yakunlash rejalashtirilgan va 2030-yilga borib poyezdlar yiliga 15 million tonnagacha yuk tashishi mumkin.
O‘zbekiston va Pokiston o‘rtasidagi yuklarni yetkazib berish muddatlarini taxminan besh kunga qisqartirishi, hisob-kitoblarga ko‘ra, yuk tashish narxini kamida 40 foizga kamaytirishi kutilmoqda.
Mushtarak maqsadlar
Pokiston 1990-yillar boshida Markaziy Osiyo davlatlari mustaqillikka erishganidan buyon Markaziy Osiyo mintaqasiga erkin kirish imkoniyatlariga ega bo‘ladi. Termiz-Mozori Sharif-Kobul-Peshovar temiryo‘li Pokistonning Rossiyaga transport xarajatlarini 15-20 foizga kamaytiradi.
O‘zbekiston esa ikkita asosiy sababga ko‘ra Termiz-Mozori Sharif-Kobul-Peshovar temiryo‘lini afzal ko‘radi:
1. Dengizga chiqish uchun eng qisqa yo‘nalish.
2. Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston koridorini Yevropa va Janubiy Osiyo bilan bog‘laydi.
Boshqa omillar qatorida AQSh-Eron raqobati sababidan ham O‘zbekiston xavfsiz o‘tish variantni xohlaydi. Toshkent Eron portlarini Oʻzbekiston bilan bogʻlash uchun transport sohasiga katta sarmoya kiritdi, biroq Tehronning Vashington bilan munosabatlarida keskinlik kuchayishi Toshkentga qimmatga tushishi ehtimoli mavjud. Bandar Abbos–Toshkent savdo uchun foydalanadigan asosiy port. Mazkur loyihalar amalga oshirilgach, har ikki davlatning maqsadlariga katta qiymat qo‘shadi.
Pokistonning Markaziy Osiyoga nisbatan strategik siyosati beshta keng qamrovli maqsadni o‘z ichiga oladi: savdo-sotiqni rivojlantirish, mustahkam siyosiy aloqalarni o‘rnatish, sarmoya kiritish va energetika sohasida hamkorlik qilish, mudofaa va xavfsizlikni ta’minlash hamda xalqlar o‘rtasidagi munosabatlarni mustahkamlash.
O‘zbekiston va Pokiston xalqaro maydonda, jumladan, Birlashgan Millatlar Tashkiloti, Shanxay Hamkorlik Tashkiloti, Islom Hamkorlik Tashkiloti va Iqtisodiy Hamkorlik Tashkiloti doirasida bir-birini qo‘llab-quvvatlab kelmoqda. Chunonchi, Shahboz Sharifning Pokiston Islom Respublikasi Bosh vaziri sifatida mamlakatimizga ilk tashrifi ham 2022-yili ShHTning Samarqand sammitida ishtirok etish uchun bo‘lgan edi. Alohida ta’kidlash kerakki, Shanxay Hamkorlik Tashkilotining Samarqand sammitida ishtirok etish milliy, mintaqaviy va global muammolarga Pokiston nuqtayi nazarini taqdim etish uchun muhim imkoniyat yaratdi. Binobarin, aynan mazkur sammit doirasida Bosh vazir Shahboz Sharif ilk bor O‘zbekiston, Xitoy, Rossiya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Eron, Ozarbayjon, Belarus va Turkiya davlat rahbarlari bilan qator uchrashuvlar o‘tkazdi.
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz:
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram
O‘zbekiston va Pokiston temiryo‘l tarmoqlarini Afg‘oniston orqali ulashni ko‘zda tutuvchi Trans-afg‘on loyihasi bo‘yicha qo‘shma protokol Islomobodda imzolangan edi. Uni 2027-yil oxirigacha yakunlash rejalashtirilgan va 2030-yilga borib poyezdlar yiliga 15 million tonnagacha yuk tashishi mumkin.
O‘zbekiston va Pokiston o‘rtasidagi yuklarni yetkazib berish muddatlarini taxminan besh kunga qisqartirishi, hisob-kitoblarga ko‘ra, yuk tashish narxini kamida 40 foizga kamaytirishi kutilmoqda.
Mushtarak maqsadlar
Pokiston 1990-yillar boshida Markaziy Osiyo davlatlari mustaqillikka erishganidan buyon Markaziy Osiyo mintaqasiga erkin kirish imkoniyatlariga ega bo‘ladi. Termiz-Mozori Sharif-Kobul-Peshovar temiryo‘li Pokistonning Rossiyaga transport xarajatlarini 15-20 foizga kamaytiradi.
O‘zbekiston esa ikkita asosiy sababga ko‘ra Termiz-Mozori Sharif-Kobul-Peshovar temiryo‘lini afzal ko‘radi:
1. Dengizga chiqish uchun eng qisqa yo‘nalish.
2. Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston koridorini Yevropa va Janubiy Osiyo bilan bog‘laydi.
Boshqa omillar qatorida AQSh-Eron raqobati sababidan ham O‘zbekiston xavfsiz o‘tish variantni xohlaydi. Toshkent Eron portlarini Oʻzbekiston bilan bogʻlash uchun transport sohasiga katta sarmoya kiritdi, biroq Tehronning Vashington bilan munosabatlarida keskinlik kuchayishi Toshkentga qimmatga tushishi ehtimoli mavjud. Bandar Abbos–Toshkent savdo uchun foydalanadigan asosiy port. Mazkur loyihalar amalga oshirilgach, har ikki davlatning maqsadlariga katta qiymat qo‘shadi.
Pokistonning Markaziy Osiyoga nisbatan strategik siyosati beshta keng qamrovli maqsadni o‘z ichiga oladi: savdo-sotiqni rivojlantirish, mustahkam siyosiy aloqalarni o‘rnatish, sarmoya kiritish va energetika sohasida hamkorlik qilish, mudofaa va xavfsizlikni ta’minlash hamda xalqlar o‘rtasidagi munosabatlarni mustahkamlash.
O‘zbekiston va Pokiston xalqaro maydonda, jumladan, Birlashgan Millatlar Tashkiloti, Shanxay Hamkorlik Tashkiloti, Islom Hamkorlik Tashkiloti va Iqtisodiy Hamkorlik Tashkiloti doirasida bir-birini qo‘llab-quvvatlab kelmoqda. Chunonchi, Shahboz Sharifning Pokiston Islom Respublikasi Bosh vaziri sifatida mamlakatimizga ilk tashrifi ham 2022-yili ShHTning Samarqand sammitida ishtirok etish uchun bo‘lgan edi. Alohida ta’kidlash kerakki, Shanxay Hamkorlik Tashkilotining Samarqand sammitida ishtirok etish milliy, mintaqaviy va global muammolarga Pokiston nuqtayi nazarini taqdim etish uchun muhim imkoniyat yaratdi. Binobarin, aynan mazkur sammit doirasida Bosh vazir Shahboz Sharif ilk bor O‘zbekiston, Xitoy, Rossiya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Eron, Ozarbayjon, Belarus va Turkiya davlat rahbarlari bilan qator uchrashuvlar o‘tkazdi.
✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz:
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook 📱Instagram 📱Telegram