«Sharqshunos tahlilchilar» intellektual klubi


Гео и язык канала: Узбекистан, Узбекский
Категория: Политика


Sharq olamida sodir bo‘layotgan yangiliklar va voqealar siyosiy tahlili, tarixiy-falsafiy mushohadalar va ilmiy mulohazalarni biz bilan kuzatib boring!
Murojaat uchun: @TahlilchilargaMurojaat_bot
sharqshunos.tahlilchilar1@gmail.com

Связанные каналы  |  Похожие каналы

Гео и язык канала
Узбекистан, Узбекский
Категория
Политика
Статистика
Фильтр публикаций


IMF va Goldman Sachs tomonidan YaIM prognozi:

🇨🇳 Xitoy YaIM:

2029-yil: 24,59 trillion dollar
2075-yil: 57 trillion dollar

🇮🇳 Hindiston YaIM:

2029-yil: 6,31 trillion dollar
2075-yil: 52,5 trillion dollar

🇺🇸 AQSH YaIM:

2029-yil: 35,46 trillion dollar
2075-yil: 51,5 trillion dollar

🇮🇩 Indoneziya YaIM:

2029-yil: 2 trillion dollar
2075-yil: 13,7 trillion dollar

🇳🇬 Nigeriya YaIM:

2029-yil: 0,27 trillion dollar
2075-yil: 13,1 trillion dollar

🇧🇷 Braziliya YaIM:

2029-yil: 2,85 trillion dollar
2075-yil: 8,7 trillion dollar

🇩🇪 Germaniya YaIM:

2029-yil: 5,5 trillion dollar
2075-yil: 8,1 trillion dollar

🇬🇧 Buyuk Britaniya YaIM:

2029-yil: 4,3 trillion dollar
2075-yil: 7,6 trillion dollar

🇯🇵 Yaponiya YaIM:

2029-yil: 5,1 trillion dollar
2075-yil: 7,5 trillion dollar

🇷🇺 Rossiya YaIM:

2029-yil: 2,4 trillion dollar
2075-yil: 6,9 trillion dollar

🇫🇷 Frantsiya YaIM:

2029-yil: 3,7 trillion dollar
2075-yil: 6,5 trillion dollar

🇸🇦 Saudiya Arabistoni YaIM:

2029-yil: 1,4 trillion dollar
2075-yil: 6,1 trillion dollar

🇨🇦 Kanada YaIM:

2029-yil: 2,8 trillion dollar
2075-yil: 5,2 trillion dollar

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz👇
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


Donald Trampning prezidentlikka "qaytishi"ning ilk kunlariyoq qator keskin qarorlar va siyosiy o‘zgarishlar bilan boshlanib, siyosiy doiralarda katta munozaralarga sabab bo‘lib kelmoqda.

Mazkur infografikada Tramp tomonidan amalga oshirilishi kutilayotgan bir qator tashabbuslar keltirib oʻtilgan.

@Sharqshunos_tahlilchilar


Oʻrta yoʻlak” yoki Transkaspiy transport koridori (TKTK)

“Oʻrta yoʻlak” nomi bilan mashhur TKTK boʻlgan Xitoydan Yevropaga Qozogʻiston, Kaspiy dengizi va Kavkaz orqali Turkiyaga choʻzilgan qadimgi Ipak yoʻli yangicha muqobili, ya’ni transport yoʻnalishlari tarmogʻidir. Binobarin, “Oʻrta yoʻlak” alohida transport yoʻnalishlari tarmogʻi emas, balki oʻzaro bog'langan avtomobil, temiryoʻl va dengiz yoʻllari tarmog'idir. Oxirgi 30 yillikda amalga oshirilgan turli infratuzilma loyihalari “Oʻrta yoʻlak”ni modernizatsiya qilishga va yuk tashish uchun tranzit vaqtlarini qisqartirishga yordam berdi. Xitoyning “Bir kamar va yoʻl” tashabbusi doirasidagi yirik sarmoyadan tashqari, Yevropa Ittifoqi “Oʻrta yoʻlak”ga katta miqdorda sarmoya kiritdi.

2024-yil boshida Yevropa va xalqaro moliya institutlari TKTKni Markaziy Osiyoda rivojlantirish uchun taxminan 10,8 mlrd $ sarmoya kiritishga vaʼda bergan edi. Yevropa Ittifoqining ushbu yoʻnalishga yangi qiziqishi Rossiyaning Ukrainaga keng ko'lamli bosqini turtki bo'ldi, chunki Yevropa Ittifoqi Sharqiy Osiyodan xalqaro savdo uchun Rossiyaning Shimoliy koridor yo'liga bog'liqligini kamaytirishga harakat qilmoqda

2022-yil oxirida Qozog‘iston, Gruziya, Ozarbayjon va Turkiya tashqi ishlar va transport vazirlari yo‘nalish bo‘ylab rivojlanishni jadallashtirish va yuk tashish hajmini kengaytirish yo‘llarini aniqlash uchun yig‘ilishdi. Vazirlar asosan temiryoʻllarni modernizatsiya qilishga qaratilgan 5 yillik rejani e’lon qildilar, u qurib bitkazilgandan soʻng, temiryoʻl oʻtkazuvchanligini 2 barobar oshirish kutilmoqda.

Jahon banki prognozlariga ko‘ra, infratuzilmani sezilarli darajada yangilash bilan bu hajm 2030-yilga borib 11 million tonnaga o‘tkazish quvvatiga, tranzit vaqtlari esa 14-18 kunga yetishini kutmoqda. “Oʻrta yoʻlak” Rossiya orqali oʻtgan shimoliy yoʻlak bilan solishtirganda Yevropa va Osiyo oʻrtasidagi savdo yoʻli sifatida ancha tejamkor boʻlib, 2000 km qisqaroq, qulay iqlim sharoitiga ega va yoʻl vaqtini 30%dan ortiq qisqartiradi.

✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz👇
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


Видео недоступно для предпросмотра
Смотреть в Telegram
📚 ORIENTALIZM

Orientalizm aslida nima?
– U qanday shakllangan?
– Haqiqatan ham Sharq rivojlanishning barcha sohalarida G’arbdan ortda qolganmi? Yoki bu faqat standartlashgan stereotiplar yig’indisimi?

Ushbu video material orqali yuqoridagi savollarga javob olishingiz mumkin.

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


Mutlaq va nisbiy xavfsizlik nazariyalari 🛡


Mutlaq xavfsizlik - ushbu nazariya davlatning va millatning har qanday ichki va tashqi xavflardan himoyalanganlik holatini ifodalaydi. Ushbu nazariyaga muvofiq, mutlaq xavfsizlikka erishmoqchi bo'lgan mamlakatlar realizm tushunchasiga muvofiq faqat davlatning hard power omiliga va harbiy qudratni maksimal darajada yuksaltirishga harakat qiladi. Bunga misol qilib 🇺🇸AQShning sovuq urush (Cold War) davrida ☢️yadro qurollari va kallaklarini yuqori darajada ishlab chiqarishi yohud zamonaviy 🇨🇳Xitoyning internet tarmog'ini qattiq nazorat ostiga urunishlari kabi tendensiyalarni keltirish mumkin. Ammo sovuq urush davrida AQShning yuqoridagi "Yadro qalqoni" strategiyasiga qarshi SSSRning yangicha va keskin javoblari tufayli AQSh strategiyadan voz kechishga majbur bo'lgan bo'lsa, Xitoyning internet nazorati 🌐global texnologik integratsiya oldida mutlaq xavfsizlikdan voz kechishiga sabab bo'ladi.

Nisbiy xavfsizlik - ushbu nazariya esa davlatlar o'z xavfsizligini boshqalar bilan taqqoslash orqali vujudga keladi va mutlaq xavfsizlikdan asosiy farqi shundaki, bu nazariyada faqat davlatning o'z xavfsizligi emas, balki raqobatdosh davlatning ham imkoniyatlari hisobga olinishi zaruri. Ya'ni xavfsizlikka erishish uchun albatta hamkorlik va doimiy moslashuvchanlik zaruratining paydo bo'lishi va ushbu tendensiyasiz davlat milliy xavfsizlikni saqlashning imkoni yo'qligi nisbiy xavfsizlikning hozirgi kunda aktual ekanligidan dalolatdir.
Ushbu nazariya hozirgi siyosiy jarayonlarda nisbatan to'gri ekanligini bir qator misollar bilan ko'rish mumkin. Masalan, 🇷🇺Rossiya va NATO raqobati, 🇮🇳Hindiston-🇵🇰Pokiston o'rtasidagi harbiy raqobati, 🇮🇱Isroil va ☪Arab davlatlari o'rtasidagi kuch muvozanati. Yuqoridagi barcha misollarda bir tomon ikkinchi tomonning qudrati va imkoniyatlarini hisoblab chiqishi va shunga qarab strategiya va amaliy harakat qilishi zarur.

Xulosa qilib aytganda, hozirgi zamonaviy siyosiy jarayonlarda mutlaq xavfsizlikka erishish bu xuddiki SSSRning kommunizmi haqidagi utopiyaga o'xshaydi. Bu nazariyani hech qaysi gigant davlat amalga oshira olmaydi. Chunki bir davlatning mutlaq xavfsizligi boshqa bir davlatning mutlaq himoyalanmaganlik darjasini ifodalaydi. Albatta bunday tendensiyaning imkoni yo'q. Shuning uchun mamlakatlar ikkinchi nazariyani takomillashtirish yo'lini tanlamoqda.

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


🗺1956-yildagi Suvaysh kanali inqirozi

🏞Uzunligi 120 milya bo'lgan Suvaysh kanali Qizil dengiz orqali O'rta yer dengizini Hind okeani bilan bog'laydi, bu esa Yevropa va Osiyo o'rtasida tovarlarni to'g'ridan-to'g'ri tashish imkonini beradi. 1952-yil iyul oyida Misr qiroli Faruk I taxtdan ag'darildi va Jamol Abdul Nosir hukumat rahbari bo‘ldi. Uch yil o'tgach, Nosir Misrda o'zing mutlaq hokimiyatini o‘rnatdi va u AQShning ham, Sovet Ittifoqining ham rasmiy ittifoqchisi emas edi. Biroq Nosir sotsializmdan ko'ra ko'proq arab millatchiligi va dekolonizatsiyasiga e'tibor qaratdi. 1956-yil 26-iyulda Suvaysh kanali milliylashtirilganligini e’lon qildi.

🟥 Buyuk Britaniya va Misr o'rtasidagi ajralishning birinchi asosiy sababi shundaki, ularning har biri Yaqin Sharqning jahon siyosatidagi o'rni haqida turlicha qarashlarga ega edi. Nosirning Yaqin Sharqda kuchayib borishi AQSh va Buyuk Britaniya tomonidan tahdid sifatida baholandi, chunki u G'arb dunyosining mintaqadagi ta'siriga qarshi kurashga moyil edi. AQSh uchun asosiy maqsad Sovet Ittifoqining Yaqin Sharqdagi ta'sirini kuchayishiga yo‘l qo‘ymaslik edi. 1956-yilning avgust va oktyabr oylari orasida Buyuk Britaniya va Fransiya Isroil bilan Misrga harbiy bosqin qilish haqida yashirin muzokaralar olib borishdi, chunki Isroil Misrni o'z suverenitetiga harbiy tahdid deb baholadi.

🟨Isroil 1956-yil 29-oktyabrda Misrga qarshi zarba berdi. Ikki kundan keyin ularga Britaniya va Fransiya harbiy kuchlari qo'shildi. Dastlab uch davlatning kuchlari birdaniga zarba berishga mo'ljallangan edi, ammo ingliz va fransuz qo'shinlari kechiktirildi. 1956-yil 29-oktabrda Isroil Sinay yarim orolida Misrga bostirib kirishni boshladi va bir-biriga qarama-qarshi boʻlgan Misr qoʻshinlarini magʻlub etdi. Isroilliklar quruqlikdagi kuchlardan foydalangan holda g'arbdan Suvaysh kanali tomon yurdilar.

🟦Sovet rahbari Nikita Xrushchev Suvaysh mojarosiga qarshi chiqdi va agar Isroil-Fransiya-Britaniya uchlik qo'shinlari Misrdan chiqib ketmasa, G'arbiy Yevropaga yadroviy raketalarni yog'dirish bilan tahdid qildi. AQSh hukumat rahbari Eyzenxauer fransuzlar, inglizlar va isroilliklarga hujumlarni to'xtatib, Misr tuprog'ini tark etishlari haqida qattiq ogohlantirdi. Eyzenxauer, xususan, inglizlarning niyatlari haqida Qo'shma Shtatlarni xabardor qilmagani uchun xafa bo'ldi.

🟥Yakuniy natijani belgilovchi yana bir muhim omil shundan iboratki, Nosir butun inqiroz davrida AQSh va Buyuk Britaniya o'rtasida yuzaga kelgan kelishmovchilikdan qanday foydalanishni bilardi. U AQSh va SSSR o'rtasidagi Yaqin Sharqdagi ta'sir uchun kurashdan ham foydalangan. Ikki davlat mojaroga barham berishda katta rol oʻynab, Yaqin Sharqdagi oʻz taʼsirini kuchaytirmoqchi edi. Nosir, agar kerak bo'lsa, Sovetlar harbiy yordam ko'rsatishini bilib, BMT doirasida AQShdan diplomatik yordam so'radi. Bundan tashqari Nosir Angliya va Fransiyaga urush e'lon qilmaslikka qaror qildi, chunki u Misrning urushi Isroilga qarshi va bu orqali arab davlatlarining qo'llab-quvvatlanishini ta'minlamoqchi edi.

🟪Shuni ham ta'kidlash kerakki, Sovet Ittifoqining Vengriyaga bostirib kirishi BMTdagi Suvaysh inqirozi bilan bog'liq edi. Agar xohlasa ham, AQSh Fransiyaning Britaniya aralashuvini qo'llab-quvvatlay olmas edi, chunki u Sovet Ittifoqining Budapeshtga bostirib kirishini qoralashi kerak edi. Boshqa tomondan, SSSR Vengriyaga bostirib kirishdan uzoqlashmoqchi edi. Biroq, Vengriya ustidan nazoratni qayta tiklagandan so'ng, Sovetlar Yaqin Sharq inqiroziga ko'proq e'tibor qaratishga muvaffaq bo'lishdi. Suvaysh urushi Misr-Sovet munosabatlarini yaxshiladi va boshqa arab davlatlarining SSSRga nisbatan siyosatiga bilvosita ta'sir ko'rsatdi. Suvaysh inqirozi nafaqat Buyuk Britaniya va Fransiyaning Yaqin Sharqdagi ta'sirining tugashini, balki Yevropaning ikki qudratli davlating ham tanazzulga yuz tutishini belgilab berdi. AQSh asta-sekin Isroil manfaatlarining yangi qo'riqchisiga aylandi.

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


2025-yil uchun XVF o'sish prognozlari:

🇮🇳 Hindiston: 6,5%
🇮🇩 Indoneziya: 5,1%
🇦🇷 Argentina: 5,0%
🇨🇳 Xitoy: 4,6%
🇪🇬 Misr: 3,6%
🇸🇦 Saudiya Arabistoni: 3,3%
🇳🇬 Nigeriya: 3,2%
🇵🇰 Pokiston: 3,0%
🇹🇷 Turkiya: 2,6%
🇧🇷 Braziliya: 2,2%
🇿🇦 Janubiy Afrika: 1,5%

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


Vladimir Putin Rossiya Prezidenti sifatida tashrif buyurgan davlatlar:

33 tashrif:
Qozog'iston 🇰🇿

27 ta tashrif:
Belarus 🇧🇾

21 tashrif:
Ukraina 🇺🇦

20 ta tashrif:
Xitoy 🇨🇳

18 ta tashrif:
Germaniya 🇩🇪

17 ta tashrif:
Fransiya 🇫🇷

14 ta tashrif:
Turkiya 🇹🇷

13 ta tashrif:
Qirg'iziston 🇰🇬

12 ta tashrif:
Tojikiston 🇹🇯

11 ta tashrif:
Italiya 🇮🇹

10 ta tashrif:
O'zbekiston 🇺🇿

9 ta tashrif:
Finlyandiya 🇫🇮
Hindiston 🇮🇳

8 ta tashrif:
Armaniston 🇦🇲
Turkmaniston 🇹🇲

7 ta tashrif:
Ozarbayjon 🇦🇿
Buyuk Britaniya 🇬🇧
AQSH 🇺🇸

6 ta tashrif:
Avstriya 🇦🇹
Vatikan 🇻🇦

5 tashrif:
Gretsiya 🇬🇷
Vengriya 🇭🇺
Eron 🇮🇷
Yaponiya 🇯🇵
Vetnam 🇻🇳

4 ta tashrif:
Belgiya 🇧🇪
Mo'g'uliston 🇲🇳

3 ta tashrif:
Abxaziya
Braziliya 🇧🇷
Misr 🇪🇬
Isroil 🇮🇱
Malayziya 🇲🇾
Niderlandiya 🇳🇱
Falastin 🇵🇸
Saudiya Arabistoni 🇸🇦
Serbiya 🇷🇸
Janubiy Afrika 🇿🇦
Janubiy Koreya 🇰🇷
BAA 🇦🇪

2 ta tashrif:
Argentina 🇦🇷
Avstraliya 🇦🇺
Bolgariya 🇧🇬
Kanada 🇨🇦
Xorvatiya 🇭🇷
Kuba 🇨🇺
Indoneziya 🇮🇩
Iordaniya 🇯🇴
Meksika 🇲🇽
Moldova 🇲🇩
Shimoliy Koreya 🇰🇵
Polsha 🇵🇱
Portugaliya 🇵🇹
Sloveniya 🇸🇮
Ispaniya 🇪🇸
Suriya 🇸🇾

1 tashrif:
Jazoir 🇩🇿
Bruney 🇧🇳
Chili 🇨🇱
Chexiya 🇨🇿
Gvatemala 🇬🇹
Liviya 🇱🇾
Marokash 🇲🇦
Nikaragua 🇳🇮
Norvegiya 🇳🇴
Peru 🇵🇪
Qatar 🇶🇦
Ruminiya 🇷🇴
Singapur 🇸🇬
Slovakiya 🇸🇰
Shvetsiya 🇸🇪
Shveytsariya 🇨🇭
Tailand 🇹🇭

✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


2025-yil uchun yalpi ichki mahsulotning o'sishi prognozi.

🇵🇱 Polsha: 3,5%
🇹🇷 Turkiya: 2,7%
🇸🇪 Shvetsiya: 2,4%
🇮🇪 Irlandiya: 2,2%
🇪🇸 Ispaniya: 2,1%
🇫🇮 Finlyandiya: 2%
🇳🇴 Norvegiya: 1,8%
🇬🇷 Gretsiya: 1,3%
🇷🇺 Rossiya: 1,3%
🇦🇹 Avstriya: 1,3%
🇧🇪 Belgiya: 1,2%
🇫🇷 Frantsiya: 1,1%
🇨🇭 Shveytsariya: 1,1%
🇩🇪 Germaniya: 0,8%
🇮🇹 Italiya: 0,8%

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


HAMAS va Isroil oʻrtasidagi sulh bitimi.

Sulh kelishuvlari.

15-yanvar kuni Qatar poytaxti Dohada AQSh, Qatar va Misr vositachiligida boʻlib oʻtgan muzokaralar natijasida tomonlar oʻrtasida oʻt ochishni toʻxtatish boʻyicha sulhga erishildi. Unga koʻra 19-yanvardan sulh kuchga kirishi kerak. Kelishuv 3 bosqichdan iborat:

1-bosqich: har ikki tomon 42 kun davomida oʻt ochishni toʻxtatadi. HAMAS bu vaqt davomida 33 nafar asirlar(asosan, ayollar bolalar va keksalar)ni ozod qiladi. Isroil armiyasi Gʻazodan olib chiqiladi.

2-bosqich: ikki tomon ham barcha asirlarni ozod qiladi. Isroil kuchlari hududdan toʻliq olib chiqiladi.

3-bosqich: garovda boʻlgan va halok boʻlganlarning jasadlari qaytariladi, Gʻazoni tiklash rejasi ishlab chiqiladi, yangi boshqaruv tizimi tashkillashtiriladi.

Xalqaro doirada ushbu sulh olqishlar bilan kutib olindi. Chunki Yaqin Sharq arxitekturasini oʻzgartirib yuborgan, 40 mingdan ziyod insonning umriga zomin boʻlgan 15 oylik urush yakuniga yetishini koʻpchilik intiqlik bilan kutayotgan edi.

Ammo tarixda tomonlarning bir-biriga ishonchsizligi bunday sulhlarning tezda buzilishini va mojarolarning davom etishini koʻrsatgan. Xabarlarga koʻra Isroil Gʻazoni oʻqqa tutishni kuchaytirgan. B. Netanyahu HAMAS ni sulhning ba'zi bandlarini buzishda ayblagan. HAMAS rasmiysi Izzat ar-Rashaq esa harakatning sulhga sodiq ekanligini ta'kidladi. Shuningdek, sulh Isroil hukumati oʻrtasida boʻlinish sodir boʻlmoqda. Oʻta oʻng moliya vaziri B. Smotrich va milliy xavfsizlik vaziri I. Ben-gvir sulhga qarshi chiqmoqda. Ular sulh imzolangan taqdirda iste'fo berishlarini ma'lum qildilar. Bundan tashqari, turli manbalarga koʻra sulhning 1-bosqichi yakunlangach B. Netanyahu Gʻazodagi urushni qayta boshlamoqchi.

Sulh har ikki tomon uchun ham foydalimi?

Urushda har ikki tomonni ham strategik gʻalaba yoki magʻlubiyatga uchradi deyish qiyin. Har ikki tomon ham muvaffaqiyat va yoʻqotishlarga uchradi. HAMAS urushda oʻz harbiy infratuzilmasi va qoʻmondonlik tarkibida jiddiy yoʻqotishlarga uchradi. Shunga qaramay, oʻzidan bir-necha barobar kuchli Isroil hujumlariga qarshi turib oʻzining chidamliligini koʻrsata oldi. HAMAS oʻzini Falastin xalqining himoyachisi sifatida koʻrsata olishi uning yirik strategik yutugʻi sanaladi.

Isroil urush davomida HAMAS harakatining bir qancha yirik rahbarlari va qoʻmondonlarini yoʻq qildi. Harakatning infratuzilmasi va qoʻmondonlik tarkibidagi yoʻqotishlar, uning jiddiy zaiflashuviga olib keldi. Bundan tashqari 7-oktyabr hujumi ortidan boshlangan proksi urushlarda Eronni geostrategik magʻlubiyatga uchratdi. Shunga qaramay, HAMAS ni toʻliq yoʻq qilish maqsadiga erisha olmadi. Qolaversa xalqaro maydonda oʻzini jinoyatchi davlat sifatida koʻrsatdi. U va uni qoʻllagan Gʻarb davlatlarining xalqaro maydondagi obroʻsi jiddiy zarar koʻrdi.

Yuqoridagi natijalar va tomonlar ishonchsizligidan xulosa chiqarish mumkinki, sulh har ikki tomonidan buzilishi ehtimoli bor. Isroil hukumatidagi kelishmovchiliklar tufayli sulhni ratifikatsiya qilmasligi ham mumkin. Chunki hukumat partiyalar koalitsiyasi tarzida shakllangan, agar vazirlar iste'fo bersa, koalitsion hukumat pozitsiyasi zaiflashadi.

Xulosa

15-yanvarda Yaqin Sharqning koʻrinishini oʻzgartirib yuborgan mojaroga barham beruvchi sulhga erishildi. 19-yanvardan boshlab kuchga kirishi moʻljallangan edi, ammo uning kuchga kirish ehtimoli savol ostida qolmoqda. HAMAS oʻz pozitsiyasini mustahkamlashga erishdi. Isroil uchun hozirgi holat vaqtinchalik gʻalaba boʻlishi mumkin. Ammo uning strategik holati qanday boʻlishi noma'lum. Sulhning Isroil hukumatini parchalab yuborish ehtimoli mavjud. Shu sababli Isroil uni qabul qilmasligi mumkin. Bu esa konfliktning davom etishiga sabab boʻladi. Agar sulh qabul qilinsa Isroil hukumati almashishi mumkin.

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


TDT mamlakatlarining bojxona tartiblarini soddalashtirishi haqida

Bokuda bo‘lib o‘tgan Turkiy Davlatlar Tashkiloti (TDT) bojxona xizmatlari rahbarlarining 10-yig‘ilishida mamlakatlar bojxona tartib-taomillarini soddalashtirish maqsadida “yagona oyna” va “yagona to‘xtash” tizimlarini joriy etishga kelishib oldi.

Ozarbayjonning “Trans-Kaspiy bojxona tranziti yo‘nalishi” bo‘yicha taklifi ham qo‘llab-quvvatlanib, soddalashtirilgan bojxona yo‘lagini ishlab chiqish, pilot loyihalarni yo‘lga qo‘yish va axborot almashish bo‘yicha qaror qabul qilindi.

Bu qarorlardan asosiy foyda, birinchi navbatda, Turkiya va Ozarbayjon uchun boʻladi, chunki ular uchun maqsad aniq. Turkiya va Ozarbayjon Markaziy Osiyo orqali Xitoy bilan savdo aylanmasida katta chegirmani qoʻlga kiritishga harakat qilmoqda. Turklar ham, ozarbayjonlar ham bu masalada Xitoyni nishonga olishmoqda.

TDT tashkiloti formatidagi imkoniyatlarni kengaytirish faktining oʻzi Turkiyaning Markaziy Osiyoda davom etayotgan taʼsirining yana bir dalilidir.

@sharqshunos_tahlilchilar


🇰🇿🇰🇬🇺🇸 Sem amakining bufer zonasi: Qozog‘istonliklar USAID sho‘basini butun Markaziy Osiyo bo‘ylab targ‘ib qilmoqchi.

Qozogʻiston Qirgʻizistonni Amerika razvedkasi homiylik qilayotgan KazAID agentligi tarmogʻiga tortmoqchi. Ostonadagi uchrashuvda Qirgʻiziston Tashqi ishlar vazirligi rahbariga Markaziy Osiyo diplomatlari uchun gʻarb taʼlim dasturlariga qoʻshilish va talabalar almashinuvi taklif qilindi.

Qirg‘iziston tashqi ishlar vaziri Jeenbek Kulubayev yaqinda Ostonaga tashrif buyurdi. Qardosh davlatlar oʻrtasida yaxshi qoʻshnichilikni mustahkamlashga bagʻishlangan ushbu ijobiy uchrashuvda Qozogʻiston tashqi ishlar vaziri Murat Nurtileu Kulubayevga dasturga qoʻshilish taklifi bilan KazAIDning diplomatlar uchun taʼlim kurslarini tashkil etish borasidagi faoliyati haqida gapirib berdi.

Agentlik o‘zining “to‘g‘ri jurnalistika”, “diplomatlarni to‘g‘ri tayyorlash” va boshqa “fikr yetakchilari” sohalarida fikr almashish xizmatlarini joriy etishga, nafaqat Qozog‘istonda, balki Markaziy Osiyoning boshqa mamlakatlarida ham g‘arbparast mutaxassislarni yaratishga harakat qilmoqda. Madaniy diplomatiya, raqamli innovatsiyalar va gender tengligi sohasidagi yosh yetakchilar va faollar uchun mo‘ljallangan “Do‘stlik” loyihasi hozirda ayniqsa faol targ‘ib qilinmoqda.

Bir necha yil oldin USAID oʻz loyihalarini amalga oshirish uchun Qozogʻistonni mintaqaviy markaz sifatida tanlagan edi. 2021-yilda bu yerda AQShning Markaziy Osiyodagi manfaatlarini qoʻllab-quvvatlovchi mahalliy jamgʻarmalar oʻrtasida mablagʻ taqsimlovchi Qozogʻiston xalqaro taraqqiyot agentligi KazAID tashkil etildi.

KazAID va USAID 2021-yilda tajriba almashish hamda ikki agentlikning dastur va resurslaridan foydalanish bo‘yicha hamkorlik va yordam memorandumini imzolab, respublikalar ishlariga ochiq aralashmoqda. Hozir esa “samarali texnik yordam orqali barqaror rivojlanish va inklyuziv oʻsishga koʻmaklashish” missiyasini oʻz zimmasiga olgan Qozogʻiston AQShning Markaziy Osiyo mintaqasida taʼsirini kuchaytirmoqda. 2024-yilda KazAID Tojikiston, Qirg‘iziston, Afg‘oniston va Vetnamga 2,8 milliard tenge (5,65 million dollar) qiymatidagi gumanitar yordam (yoqilg‘i va konserva) ko‘rsatdi va ushbu respublikalarda yaxshi taassurot qoldirdi.

Moliyalash Amerikaning USAID, Yaponiyaning JICA, Germaniyaning GIZ, Koreyaning KOICA, Slovakiyaning SlovakAID tashkilotlari tomonidan amalga oshiriladi. Qozog‘iston rasmiylari buni qo‘llab-quvvatlamoqda. Oʻz faoliyatining toʻrt yili davomida agentlik 18 ta moliyalashtirish dasturini ishga tushirdi, jumladan, kichik biznes, PELL, kollejlar, uy-joy, faxriylar va ayollar uchun grantlar ajratdi. Ushbu maqsadlar uchun 88,862 million dollar sarflandi, arizalar qabul qilinmoqda, bu esa Amerika grantlarining taʼsirini oshirmoqda.

Qirgʻiziston va Qozogʻistonning KazAID dasturlarida birgalikda ishtirok etishini muhokama qilish taʼsir agentlari faoliyatining yana bir belgisidir. Agar amerikaliklar respublikaga toʻgʻridan-toʻgʻri kira olmasalar, ular Qozogʻiston orqali oʻz mafkurasini targʻib qilishga harakat qiladilar.

@sharqshunos_tahlilchilar


🇺🇸🇨🇳 AQSh va Xitoy

AQShdagi saylovlardan soʻng biz global bozorlarni bojlar narxi oshib borayotganining belgilarini koʻrdik. Oʻsha paytda dollar sezilarli darajada koʻtarilgan edi, ammo bu oʻsish bozorlarning qoʻshimcha tariflarga sezilarli ehtimollik qoʻyishi bilan emas, balki Qoʻshma Shtatlar iqtisodining tezroq oʻsishi kutilganidan kelib chiqqanga oʻxshardi. Oʻshandan beri bu raqamlar aniqroq oʻsdi, dollar yanada koʻtarildi, lekin Xitoy taʼriflari, masalan, Xitoy yuani yoki yapon iyeni kabi valyutalarga nisbatan emas. Trampning soʻzlariga koʻra, amerikalik ishchilarni himoya qilish va AQShning yirik ikki tomonlama savdo kamomadini kamaytirish uchun tajovuzkor harakatlar talab etiladi. U Xitoydan "asosiy tovarlar" importni bosqichma-bosqich toʻxtatish boʻyicha 4 yillik reja qabul qilishini taʼkidlagan edi. Savdo sohasida Tramp Xitoydan kelgan barcha tovarlarga 60%lik boj va boshqa import qilinadigan tovarlarga, bu mahsulotlar amerikaliklar tomonidan ishlab chiqarilganmi yoki ishlab chiqarilishidan qatʼiy nazar, 10%lik boj undirishga vaʼda berdi. Prezidentning savdo vositalarining bir qismi sifatida tariflardan oqilona foydalanish uchun oʻrin bor, ammo Xitoyda ishlab chiqarilgan tovarlarga 60%lik tarifning ehtimoliy taʼsiri haqida oʻylash muhimdir. Qoʻshma shtatlarning 600 000 ga yaqin kichik ishlab chiqaruvchilari va ularning 5 million isteʼmolchilari hozirda AQShda ishlab chiqarilgan muqobili mavjud boʻlmagan import komponentlardan foydalanadilar.

Tramp oʻz maʼmuriyatiga Marko Rubio va Mayk Valslar Xitoyga qarshi siyosatchilarni maʼqullagan boʻlsa-da, Tayvanni mudofaa toʻlov mablagʻini toʻlay olmayotgani uchun ham tanqid qildi. Tramp AQShni xorijiy urushlarga jalb qilishdan norozi. Yangi maʼmuriyatning yana bir nufuzli tanlovi Ilon Maskning Xitoyda keng biznes manfaatlari bor. Aynan shu yangi maʼmuriyatning Xitoy boʻyicha siyosatida noaniqliklarni keltirib chiqarmoqda. Pekin Trampning noaniq pozitsiyasini qatʼiyatsizlik sifatida qabul qilishi mumkin. Shu bilan birga, Trampning AQSh mudofaa boʻyicha sheriklariga nisbatan koʻproq tranzaktsion yoki hatto antagonistik munosabati bu noaniqlikning rasmiy mintaqaviy majburiyatlarga tarqalishi va Xitoy foydalanishi mumkin boʻlgan imkoniyatlarni yaratish istiqbolini oshiradi. Ayni paytda Xitoyning Janubiy Xitoy dengizidagi turli davlatlar bilan hududiy nizolari bor. AQShning ittifoqchisi boʻlgan Filippin bilan keskinlik ortishi, Xitoyning taktikasi tobora tajovuzkor boʻlib borayotgani namoyish etmoqda.

✅Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


2003-2023 yillarda YaIMning o'sishi

🇶🇦 Qatar: 893%
🇸🇦 Saudiya Arabistoni: 395%
🇯🇴 Iordaniya: 373%
🇪🇬 Misr: 368%
🇴🇲 Ummon: 338%
🇦🇪 BAA: 310%
🇧🇭 Bahrayn: 306%
🇮🇱 Isroil: 297%
🇹🇷 Turkiya: 265%
🇮🇷 Eron: 131%

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


Bu yil tashqi siyosat mutaxassislarini qanday inqirozlar xavotirga solmoqda?

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


Vladimir Putinning Myunxen nutqi

Vladimir Putin 2007-yil 10-fevralda Myunxen xavfsizlik konferensiyasida nutq so‘zladi va u yerda AQSh va NATO hukmronlik qilgan Sovuq urushdan keyingi xalqaro tartibni keskin tanqid qildi. Ushbu nutq zamonaviy xalqaro munosabatlarda hal qiluvchi nuqta sifatida qabul qilinib, Rossiyaning global siyosatga nisbatan qat'iy pozitsiyasini ko'rsatdi.

Putin nutqining asosiy mazmuni:

Bir qutbli dunyoning tanqidi
Putin global qarorlar qabul qilishda bir davlat (AQSh) hukmronlik qiladigan “bir qutbli dunyo” tushunchasini qoraladi. Putin bunday tizim adolatsiz, barqaror bo'lmagan va xavfli ekanligini ta'kidladi:
"Bir qutbli dunyo bugungi dunyoda nafaqat qabul qilinishi mumkin emas, balki imkonsizdir".

NATOning kengayishi
Putin NATOning Sharqiy Yevropaga kengayishini Rossiya xavfsizligiga bevosita tahdid sifatida tanqid qildi. Putinning ta'kidlashicha, NATOning harakatlari 1990-yillarda Rossiya bilan tuzilgan kelishuvlarni mensimagan va keskinlikni kuchaytirgan.

AQShning harbiy ustunligi
Putin AQShning bir tomonlamaligini va xalqaro huquqni mensimasligini qoralab, Iroq urushini bunga misol qilib keltirdi. Putin AQShni o‘z standartlari va siyosatini boshqa davlatlarga tatbiq etayotganini tanqid qilib, bu yondashuvni beqarorlik deb atadi.

Global xavfsizlikka oid xavotirlar
Putin xalqaro munosabatlarning, jumladan, AQShning raketalarga qarshi mudofaa tizimlari va qurol-yarogʻ tarqalishining kuchayib borayotganidan xavotir bildirdi. Putin bu xatti-harakat yangi qurollanish poygasiga olib kelishi mumkinligidan ogohlantirdi.

Ko'p qutbli dunyoga da'vat
Putin bir nechta kuch markazlari (jumladan, Rossiya, Xitoy va boshqalar) oʻzaro hurmat va xalqaro huquq asosida birga yashaydigan va hamkorlik qiladigan koʻp qutbli xalqaro tizimni qoʻllab-quvvatladi.

Nutqning ta'siri
Myunxen nutqi Rossiyaning tashqi siyosatidagi o'zgarishlarni belgilab berdi, bu Sovuq urushdan keyingi G'arb bilan kelishuvdan ko'proq qarama-qarshilik pozitsiyasiga o'tishni ko'rsatdi.

Bu Rossiyaning Gʻarb siyosatidan noroziligi va global sahnada oʻz manfaatlarini koʻrsatish niyati haqida bayonot sifatida koʻrildi.
Bu nutq Rossiya va G‘arb o‘rtasidagi keyingi keskinliklarga, jumladan, Ukraina, Gruziya va NATO siyosati bo‘yicha mojarolarga zamin yaratdi va bir qutbli dunyoga yakun yasadi deyish mumkin!

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


Mandat tizimi

Mandat tizimi–Birinchi jahon urushidan soʻng Buyuk Britaniyaning Millatlar Ligasi vositasida magʻlub Toʻrtlar ittifoqining sobiq mustamlakalarini mustaqillikka tayyorlash kafilligini olgan tizimidir.

Mandat tizimi Germaniyaning Afrika va Tinch okeanidagi, Usmonli imperiyasining Yaqin Sharqdagi sobiq hududlarini Buyuk Britaniya va Fransiya tomonidan oʻz mustamlakasiga aylantirishni qonuniylashtirishga urinishi edi.

Mandat tizimiga koʻra hududlar A, B, C toifadagi hududlarga ajratilgan:

A toifadagi hududlarga Yaqin Sharqdagi sobiq Usmonli imperiyasining mustamlakalari kiradi. Bu hududlarning rivojlanish imkoniyatlari inobatga olinib uni nazorat qilish Buyuk Britaniya va Fransiyaga topshirilgan.

B toifadagi hududlarga Markaziy Afrikadagi sobiq Germaniya imperiyasi mustamlakalari kiradi. Bu hududlar qoloq hamda rivojlanish tendensiyalaridan ancha ortda qolib ketganligi sababli bu hududlar uzoq muddatga xalqaro nazoratga berilgan.

C toifadagi hududlarga Tinch okeani va Janubiy Afrikadagi sobiq Germaniya imperiyasi hududlari kradi. Bu hududlarda rivojlanish darajasi juda past boʻlgan hamda turli davlatlarning mustamlaka maʼmuriyati tomonidan boshqarishi belgilangan.

Mandat hududlar chegaralari sun'iy boʻlib, mahalliy xalqlarning xohish istaklari umuman hisobga olinmagan. Bu esa oʻz navbatida jiddiy chegara mojarolarini keltirib chiqargan. Jumladan, Usmonli imperiyasining sobiq mustamlakasi boʻlgan Suriya va Livan hududlari Fransiya nazoratiga oʻtgach boʻlib yuborilgan.

Mandat tizimi BMT tashkil topgach 1945-yilda tugatilgan. Ammo uning oqibatlari hozirgi kunga qadar sezilib turadi. Jumladan eng ogʻriqli masala bu chegara mojarolari sanaladi.

✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


Katta Yevroosiyo

Yevroosiyo - makonini kengroq tasvirlaydigan geosiyosiy konsepsiya. Yevroosiyodagi mintaqalararo hamkorlikning dastlabki g'oyalari Vladimir Putinning 2010-yilda Süddeutsche Zeitung nomli nemis gazetasida chiqqan maqolasida ilgari surilgan. Unda "Lissabondan Vladivostokgacha yagona transqit'aviy savdo zonasi"ni yaratish imkoniyatlari haqida so'z borgan. Shuningdek, Rossiya siyosatchilari orasida "Katta Yevropa" g'oyasi tarafdorlari ham bo'lgan. Masalan, sobiq tashqi ishlar vaziri Igor Ivanov shu g'oyani amalga oshirishga intilib kelgan.

Ammo keyinchalik, aniqrog'i Ukrainada yuz bergan 2014-yildagi davlat to'ntarishidan so'ng Yevropa va Rossiya o'rtasidagi aloqalarning sovuqlashib qolishi natijasida "Sharqqa burilish" siyosati yo'lga qo'yilgan. Natijada rus geosiyosati bo'yicha shug'ullanadigan ekspertlar yangi g'oyalar ustida bosh qotira boshladilar. Shu tariqa, "Katta Yevroosiyo" atamasi 2013-yil sentyabrda Yevropa siyosiy tadqiqotlar markazi (CEPS) eksperti Maykl Emerson tomonidan ilmiy muomalaga kiritildi. U o'zining "Towards a Greater Eurasia: Who, Why, What, and How" deb nomlangan ma'ruzasida "Katta Yevroosiyo" konsepsiyasi haqida batafsil ma'lum qilgan. "Katta Yevroosiyo" o'z tarkibiga Yevropaning 48 ta, Osiyoning 50 ta va Shimoliy Afrikaning 7 ta davlatlarini qamrab oladi. Shuningdek, konsepsiya 9 ta sivilizatsiyani birlashtiradi. Tahlillarga koʻra "Katta Yevroosiyo" dunyo energiyasining 9/10 qismini, dunyo YaIMning taxminan 3/4 qismi, dunyo aholisining esa 4/5 qismini egallaydi.


✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz

📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram


Eng katta oltin zahiralariga ega mamlakatlar

Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz👇

📝Twitter 📹YouTube 📝Facebook
📷Instagram 📨Telegram


Post sovet davlatlarida aholi soning o‘zgarishi

Telegram | Instagram | Facebook | Youtube | X

Показано 20 последних публикаций.