Репост из: Мирзо Кенжабек ижодхонаси
****
ҲАЁТДА ҲАМ, АДАБИЁТДА ҲАМ ХИЛМА-ХИЛЛИК ЯХШИ
Ҳаётда ҳам, адабиётда ҳам хилма-хиллик, ранг-баранглик яхши. “Икки куни бир-бирига ўхшаган кишининг ҳолига вой бўлсин” деган ҳадиси шариф бор.
Ҳаётда ҳамма нарса янгилик бўлгани каби, ҳеч нарса янгилик ҳам эмас. Аслида биз учун янгилик бўлган баъзи шеърий оқимлар бошқа ўлкаларда аллақачон ўз умрини тугатиб бўлган.
Ижодкор ўз қалб хазиналарини турли шаклларда ошкор этаверади. Ҳақиқий ижод намунасига бир номни андаза қилиш шарт эмас. Янгилик, замонавийлик мазмун ва моҳиятдадир: ҳаётда ҳам, адабиётда ҳам шундай.
Узоқдан келган бир нарсага эргашганда биров эплаб эргашади, биров эпсиз эргашади. Истеъдод аҳли ўз сўзини айтишга имконият қидиради ва топади: ҳаётдаги ҳамма нарса унга имконият омили бўлаверади.
Бу кунги замонавий адабиётнинг энг юксак намуналари қадимий турк битиктошларида мавжуд эди. “Олтин ёруқ”, “Хўби битик” тошларидаги ёзувлар бу кунги замонавий шеъриятнинг олий намуналаридир.
Дунёдаги ҳамма “модернчи”лар бирлашса, ҳазрат Навоийнинг “Муножот” асарига етадиган бир асар ёза олмайди.
Чунки у фақат сарбаст эмас, у фақат фикр маҳсули эмас, пок қалб, комил иймон, илоҳий ишқ маҳсулдир. Демак, гап маънавий аҳволдадир.
РУҲИЯТИ СОҒЛОМ АВЛОДЛАРНИ ЕТИШТИРИШ ЗАРУР
Бугунги ўзбек адабиётини ривожлантириш учун фикри ва руҳияти соғлом авлодларни етиштириш, шоир ва ёзувчиларни аввалгилар мубтало бўлган балолардан: босқинчи золимлар орқали ҳаётимиза кириб келган ичкилик балосидан, ёлғон, сохтакорлик каби офатлардан, сохта мафкурадан асраш ва қутқариш керак.
Илму маърифати заиф ижодкор, ҳар қанча истеъдодли бўлса-да, маҳдуд бўлиб қолаверади.
Ўрни келганда бир ҳасратимни айтиб ўтай. Бир қанча қаламкашларни ичкилик барбод қилди. Улар, шубҳасиз, соғлом ва онгли фаолиятдан маҳрум бўлдилар. Чунки шоирнинг юмуши фақат шеърдан, ёзувчининг машғулоти фақат насрдан иборат эмас.
Халқ учун, Ватан учун қилинадиган ақлий меҳнат турлари беҳисобдир.
Шуур, идрок, виждон ва иймон билан қилинадиган ишлар беҳисобдир. Қалам аҳлининг имдодига муҳтож бўлган маърифий ишлар беҳисобдир.
Жаҳон адабиётининг энг улуғ вакиллари ҳаётига назар ташласак, улар маънавиятга тегишли кўплаб ишларни жамлаган ҳолда бошқарганларини кўрамиз.
Қуръони каримда “лаҳвал-ҳадис” деган ифода бор. Бу “беҳуда сўз” дегани. Беҳуда сўзни сотиб олувчилар ҳақидаги бу оятнинг замонавий таъвили шуки, «беҳуда сўзлар» одоб ва ахлоққа зид, шаҳватга ундайдиган тарзда ёзилган романлар, қиссалар, ҳикоя, қўшиқ, шеър каби нарсалардир. Ана шу ҳукмга тушиб қолишдан Аллоҳ ҳаммамизни асрасин.
УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК
«ШЕЪРИЯТ ВА РУҲИЯТ» китобидан
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•
ҲАЁТДА ҲАМ, АДАБИЁТДА ҲАМ ХИЛМА-ХИЛЛИК ЯХШИ
Ҳаётда ҳам, адабиётда ҳам хилма-хиллик, ранг-баранглик яхши. “Икки куни бир-бирига ўхшаган кишининг ҳолига вой бўлсин” деган ҳадиси шариф бор.
Ҳаётда ҳамма нарса янгилик бўлгани каби, ҳеч нарса янгилик ҳам эмас. Аслида биз учун янгилик бўлган баъзи шеърий оқимлар бошқа ўлкаларда аллақачон ўз умрини тугатиб бўлган.
Ижодкор ўз қалб хазиналарини турли шаклларда ошкор этаверади. Ҳақиқий ижод намунасига бир номни андаза қилиш шарт эмас. Янгилик, замонавийлик мазмун ва моҳиятдадир: ҳаётда ҳам, адабиётда ҳам шундай.
Узоқдан келган бир нарсага эргашганда биров эплаб эргашади, биров эпсиз эргашади. Истеъдод аҳли ўз сўзини айтишга имконият қидиради ва топади: ҳаётдаги ҳамма нарса унга имконият омили бўлаверади.
Бу кунги замонавий адабиётнинг энг юксак намуналари қадимий турк битиктошларида мавжуд эди. “Олтин ёруқ”, “Хўби битик” тошларидаги ёзувлар бу кунги замонавий шеъриятнинг олий намуналаридир.
Дунёдаги ҳамма “модернчи”лар бирлашса, ҳазрат Навоийнинг “Муножот” асарига етадиган бир асар ёза олмайди.
Чунки у фақат сарбаст эмас, у фақат фикр маҳсули эмас, пок қалб, комил иймон, илоҳий ишқ маҳсулдир. Демак, гап маънавий аҳволдадир.
РУҲИЯТИ СОҒЛОМ АВЛОДЛАРНИ ЕТИШТИРИШ ЗАРУР
Бугунги ўзбек адабиётини ривожлантириш учун фикри ва руҳияти соғлом авлодларни етиштириш, шоир ва ёзувчиларни аввалгилар мубтало бўлган балолардан: босқинчи золимлар орқали ҳаётимиза кириб келган ичкилик балосидан, ёлғон, сохтакорлик каби офатлардан, сохта мафкурадан асраш ва қутқариш керак.
Илму маърифати заиф ижодкор, ҳар қанча истеъдодли бўлса-да, маҳдуд бўлиб қолаверади.
Ўрни келганда бир ҳасратимни айтиб ўтай. Бир қанча қаламкашларни ичкилик барбод қилди. Улар, шубҳасиз, соғлом ва онгли фаолиятдан маҳрум бўлдилар. Чунки шоирнинг юмуши фақат шеърдан, ёзувчининг машғулоти фақат насрдан иборат эмас.
Халқ учун, Ватан учун қилинадиган ақлий меҳнат турлари беҳисобдир.
Шуур, идрок, виждон ва иймон билан қилинадиган ишлар беҳисобдир. Қалам аҳлининг имдодига муҳтож бўлган маърифий ишлар беҳисобдир.
Жаҳон адабиётининг энг улуғ вакиллари ҳаётига назар ташласак, улар маънавиятга тегишли кўплаб ишларни жамлаган ҳолда бошқарганларини кўрамиз.
Қуръони каримда “лаҳвал-ҳадис” деган ифода бор. Бу “беҳуда сўз” дегани. Беҳуда сўзни сотиб олувчилар ҳақидаги бу оятнинг замонавий таъвили шуки, «беҳуда сўзлар» одоб ва ахлоққа зид, шаҳватга ундайдиган тарзда ёзилган романлар, қиссалар, ҳикоя, қўшиқ, шеър каби нарсалардир. Ана шу ҳукмга тушиб қолишдан Аллоҳ ҳаммамизни асрасин.
УСТОЗ МИРЗО КЕНЖАБЕК
«ШЕЪРИЯТ ВА РУҲИЯТ» китобидан
@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•