Мирзо Кенжабек ижодхонаси

Ҳазрат Ҳаким Термизий билан ҳазрат Шоҳ Баҳоуддин Нақшбанд ўрталаридаги маънавий иртиботлар


Ҳазрат Ҳаким Термизий билан ҳазрат Баҳоуддин Нақшбанд ўрталарида тўрт асрдан ортиқ – 410–420 йиллик масофа бор: Термизий 898 ёки 909 йилда вафот этганлар, Баҳоуддин Нақшбанд пиримиз эса 1318 йилда туғилганлар.

Лекин маъно оламида бу икки азиз зот ўрталарида маънавий боғлиқлик борлигига далиллар кўп.

«Мақомоти Шоҳ Нақшбанд» китобида айтилади: «Нақл қилишларича, ҳазрат Хожа (Баҳоуддин Нақшбанд) бундай дедилар:

«... Бир кун кечаси турк машойихларининг улуғларидан бўлган Ҳаким Ато (Термизий) қуддиса сирруҳуни тушимда кўрдим. Улар мени бир дарвишга топширар эдилар. Уйғонган пайтимда дарвишнинг шамойил ва сиймолари эсимда қолган эди.

Солиҳа бувим бор эди, бу тушни у кишига айтдим. «Турк машойихларидан сенга насиба ҳосил бўлади», – дедилар. Мен доимо ўша дарвишни кўриш орзусида юрар эдим.

Бир куни Дарвозаи Оҳангарондан чиқаётиб, ўша дарвишга дуч келиб қолдим... Мурғқўши кўчасига етиб, бир уйга кирди. Мен эса орқага қайтдим.

Тунда танишларимдан бири менинг олдимга келди. «Халил номли бир турк шайхзодаси сени йўқлаяпти», – деди. Хурсанд бўлиб ўрнимдан турдим. Куз фасли эди. Бухоро неъматларидан бироз ҳадя олдим ва бордим. У ерда бир хона бўлиб, дарвиш хонанинг бурчагида ўтирган экан. Олдида бир гуруҳ киши бор эди. Салом қилиб ўтирдим.

Сўнг ўша тушни айтиш истаги туғён урди. Шу пайт менга туркийда: «Улким сенинг кўнглингдадур, ўзи бизга аёндир, айтмоқ не ҳожат?» – деди. Ҳолим ўзгарди, унга майлим зиёда бўлди.
Мен унинг мулозаматида бўлдим. Унинг ҳузурида ажойиб ҳолатларни кўрдим...»

Улуғ устозлар: «Авлиёнинг руҳи вафотидан кейин янада қувватга киради», – дер эдилар. Бу воқеадан ҳазрат Ҳаким Термизий руҳониятларидан Шоҳ Баҳоуддин Нақшбанд пиримизга улуғ бир насиба етганлиги маълум бўлади.

«Мақомот»да яна ушбу нақл келтирилади: «Ҳазрат хожамиз ҳаётларининг охирларида кўпинча сулуклари ҳақида ҳикоят қилиб берар эдилар. Улар ўз таважжуҳ (диққат)ларини тариқат машойихлари ва улуғларига, қаддасаллоҳу арвоҳаҳум, қаратар эдилар...

Агар улар Хожа Ҳаким Али Термизий қуддиса сирруҳунинг руҳониятига таважжуҳ қилсалар, бу таважжуҳнинг асари соф бесифатлик ҳолатида бўлар эди. Бу бесифатликда ҳеч бир иш кўзга ташланмасди. Етти юз саксон тўққизинчи йилда айтган эдилар:

«Йигирма икки йилдирки, биз Ҳаким Али Термизий тариқатига эргашамиз ва улар бесифат эдилар. Агар бирор киши билса, мен ҳам бу замонда бесифатдурман».
Бесифатлик эса жаноб Пайғамбаримиз алайҳиссаломда ва авлиёларнинг улуғларида бўладиган муборак хислатдир.

Яна «Мақомот»да Шайх Абдуллоҳ Хўжандий нақл қилади: «Менинг ҳазрат Хожа (Баҳоуддин Нақшбданд) қаддасаллоҳу сирраҳул азизга етишганимнинг сабаби шу эдики, ҳолнинг аввалида менда жазба пайдо бўлган эди. Беқарор эдим ва кучли изтиробим бор эди. Шу ҳолатда ҳар тарафга чопар эдим.

Ногоҳ Термизга бориб қолдим. Хожа Али Ҳаким Термизийнинг мунаввар марқадларига таважжуҳ қилдим. Мени уйқу элитди. Тушимда менга деди:
«Мен Хожа Муҳаммад Али Ҳаким Термизийман».
Ёнида нуроний бир пир бор эди.

«Бу киши Хизр алайҳиссаломдир. Аммо сен ҳозир ўзингга ташвиш берма ва изтиробга тушма, сен қидираётган нарса ўн икки йилдан сўнг Бухорода, ўша даврнинг Қутби замони бўлган Хожа Баҳоуддин Нақшбанд қошида ҳосил бўлади», – деди.

Бу воқеалар Ҳазрат Ҳаким Термизий билан ҳазрат Баҳоуддин Нақшбанд ўрталаридаги маънавий иртиботга далилдир.


Устоз Мирзо КЕНЖАБЕК,
«Буюк Термизийлар» китобидан.


@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

#нафс_тарбияси

ҲАЗРАТИ ШАЙХ МУҲАММАД ИБН АЛИ ҲАКИМ АТ-ТЕРМИЗИЙ
қуддиса сирруҳу сўзи:

"ДУШМАН ИЧКАРИДА ЎРНАШИБ ОЛГАН... "

«Бир киши кўп риёзат чекса ва кўп зоҳир адабларни бажо келтирса ва унда таҳзиби аҳлоқ – аҳлоқий покланиш ҳосил бўлиб, Аллоҳ таоло ато этган нурларни ўз кўнглида топса ва бу сабаб билан кўнгли фараҳ топиб, очилиб, кўкси кенгайса ва ундан кейин унинг нафси тавҳид фазосига ўтса ва бундан шодланса, ана шундан сўнг, шубҳасиз, у ўша нуқтада узлатни тарк этади ва энди сўз айта бошлайди, бу йўлда ўзида юз берган футуҳотни шарҳ этишга киришади.

Ана шунда халқ, унинг сўзлари ва ғайбдан етган футуҳоти сабабли унга иззат-икром кўрсатиб, уни эъзозлай бошлайди, уни улуғ санайди.

Бас, ана шу ўринда нафс қониқиш ҳосил қилади ва худди бир арслондек унинг ичидан ирғиб чиқиб, энди бўйнига миниб олади.

Ўз мужоҳадаларининг ибтидосида унда пайдо бўлган лаззатлар (ва маънавий завқлар) энди ёйилади. Бунда нафс худди бир сапчиб тўрдан қутулган ва дарёга шўнғиган балиққа ўхшайдики, энди унинг олдини зинҳор тўр билан тўсиб бўлмайди.

Тавҳид фазосига етган нафс энди аввалгидан кўра минг карра тубанроқ ва маккорроқ бўлади. Чунки аввал у боғланган эди, энди эса ечилди ва озод бўлди. Чунки аввал у башарият торлигидан ўз феъл-атвори асбобини ясаб олган бўлса, энди эса тавҳид кенгликларидан ўз асбобини тузиб олади.

(Яъни аввал инсонлик доирасида унинг ёмон ишлар қилиш имконияти чекланган бўлса, энди тавҳид кенгликларида нафснинг ёмон ишлар қилиш соҳалари ҳам кенгаяди).

Бас, ҳеч қачон нафсдан эмин бўлма ва қулоғингни сергак тут, ана шунда нафс устидан зафар топгайсан.

Ва биз билдирган офатдан ҳазар қил, чунки душман ичкарида ўрнашиб олган...»


Устоз Мирзо КЕНЖАБЕК,
«Буюк Термизийлар» китобидан.


@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

ҲАЗРАТИ ШАЙХ ҲАМДУНИ ҚАССОР
қуддиса сирруҳу ҳикматлари

****
Ҳар кимки таҳқиқ аҳлидан бўлса, ўз ҳолидан хабар бермас ва ҳеч кимсанинг сирини фош этмас. Ўз сирини фош бўлмоғини истамаган киши бошқанинг ҳам сирини фош этмагай.

****
Ҳар кимки ўзини якка-устун қўйса, фиръавндан баттар бўлур.

****
Сархушни кўриб, маломат қилма, шояд ўзинг ҳам бир кун “сархушликка” (яъни Ҳақ йўлидаги сархушликка) мубтало бўлсанг.

****
Агар дарвиш ўз ҳолига такаббурлик қилса, унинг кибри бекларнинг кибриданда ортиқ бўлур.

****
Барча касалликларнинг манбаи ва диннинг офати кўп емоқдандир.

****
Таваккул улдирки, ярим чақанг ҳам бўлмагани ҳолда минг дирҳам қарзингни узмоқ учун Ҳақ таолодан умидингни асло узмагайсан.
Таваккул Ҳаққа сидқидилдан юз тутмоқ ва барча яралмишлардан буткул умидини узмоқ ила бўлур.



Шайх Фаридуддин Аттор ҳазратларининг
"Тазкират ул-авлиё" асаридан.
Форс тилидан Устоз Мирзо Кенжабек таржимаси.



@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

« ОҚИБАТ ҚАЙТАРГА ВАТАНИНГ БЎЛСИН...»

Тўртликлар

****
Дунё не доною мардни ўткарди,
Ҳар кимга лутфидан сирлар еткарди.
Сени ҳалокатга дуч қилди ақлинг,
Мендек девонани жунун қутқарди.

****
Дунё уйинг бўлсин, чаманинг бўлсин,
Доим эркин хаёл маъманинг бўлсин.
Жаҳонгашта бўлиб, дунё кезсанг ҳам,
Оқибат қайтарга Ватанинг бўлсин!..

****
Инсонни шарафли қилган Аллоҳдир,
Инсондир, Раббидан кимки огоҳдир!
Байтул-Атиқ¹ номли энг қадим Маъбад
Муқаддас, муборак Каъбатуллоҳдир!..

****
Раббим, айирмагин Олий Рафиқдан,
Дуо нурин топдик Байтул-Атиқдан.
Ҳар ким ошиқ бўлиб, Сенга интилар
Олис-олис водий – фажжул-амиқ²дан .


Мирзо КЕНЖАБЕК


1. Байтул-Атиқ – кўп қадимий, беҳад нодир, жуда ҳурматли, ҳимояланган; Қуръони карим, Ҳаж сураси, 29-оятидан; маъноси: “Кейин (умумий баданий покланиш билан) кирларини кетказсинлар, (агар бирор нафл ибодатни назр билан ўз зиммаларига вожиб қилган бўлсалар,) назрларини бажо келтирсинлар ва Байтул-Атиқни (кўп қадимий, беҳад нодир, ғоят ҳурматли Уй бўлмиш Каъбани) тавоф қилсинлар (тавофи зиёрат этсинлар)”.

2. Фажжул-амиқ – узоқ-узоқ йўл, олис-олис манзиллар; Қуръони карим, Ҳаж сураси, 27-оятидан, маъноси: “Инсонлар орасида ҳажни эълон қилинг: хоҳ пиёда, хоҳ узоқ-узоқ йўлдан озғин-ҳорғин туяларда сиз томон келсинлар”.


@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

ҲАЗРАТИ ШАЙХ ЖЎНАЙД БАҒДОДИЙ
қуддиса сирруҳу ҳикматларидан:

****
Футувват (жавонмардлик) Шомда, фасоҳат Ироқда, сидқ Хуросондадир.
Бу манзилда йўлдан оздиргувчилар кўп. Йўл бошида хатарли 1) макр, 2) қаҳр ва 3) лутф - тузоқлари бор, буларнинг эса ниҳояси - охири йўқдир.

****
Банда билан Ҳақ таоло ўртасида тўрт денгиз бор; уларни кечиб ўтмагунча Унга етишиб бўлмас:
1. Дунё. Унинг кемаси зуҳддир.
2. Халқ. Унинг кемаси узлатдир.
3. Иблис. Унинг кемаси душманлигини билиб, ундан сақланмоқдир.
4. Нафс. У ёмонликни буюрувчи, ҳавога учувчидир. Эр улдирким, ўз нафсини мағлуб этгай.

****
Ҳар кимнинг руъяти (кўриши) ибрат бўлмаса, унинг кўрмаслиги кўришидан кўра афзалроқдир.

****
Дарвиш улдирким, ер каби бўлгай, устига супуринди тўксалар, сабр - таҳаммул этгай ва барча яхшиликларни унда кўргай.

****
Сўфи улдирки, соф - холис бўлгай;
бу Ҳақ таолодан бошқасидан узилмоқ билан ва нафсига тилакларини бермаслик билан бўлгай!

Ва яна кўнгли худди Иброҳим Халилуллоҳ кўнглидек дунё дўстлигидан салим бўлгай; таслимияти худди Исмоил алайҳиссаломнинг таслимиятидек бўлгай; ғуссаси худди Довуд алайҳиссаломнинг ғуссасидек бўлгай; сабри худди Айюб алайҳиссаломнинг сабридек бўлгай; фақри худди Ийсо алайҳиссаломнинг фақридек бўлгай; шавқи худди Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шавқидек бўлгай.



Шайх Фаридуддин Аттор ҳазратларининг
"Тазкират ул-авлиё" асаридан.
Форс тилидан Устоз Мирзо Кенжабек таржимаси.



@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•

АЛПОМИШНИНГ БОЙСУН - ҚЎНҒИРОТГА
ҚАЙТИШИ

Усмон Азимовга

Алпомиш чоҳдан чиқиб... Бойсун-Қўнғирот элига қараб келаётир; тоғларга, боғларга, сурув ва йилқиларга, нору норчаларга қараб: "Булар кимники?" - деб сўраб келаётир; «Алпомишники», деганнинг бошини силаб, «Ултонники» деганни саваб келаётир...


Назар солдим, таниш тоғлар кўринди,
Тоғ бошида кумуш қоғлар* кўринди.
Кўзларимга сўлу соғлар бир замон
Ўзимники бўлган чоғлар кўринди;
Ҳей жўралар, таниш тоғлар кимники?
Ҳей тўралар, кумуш қоғлар кимники?

Ортда қолди жанглар – урув қирувлар,
Насиб экан Бойсун элда юрувлар,
Оҳ, кўзимга кўринди-ку сурувлар:
Қўнғироқли бу сурувлар кимники?
Сурув боққан ҳув сулувлар кимники?

Давринг кепти, яйрабсан, қулзодалар!
Онам соғми, тирикмикин оталар?
Оҳ, кўзимга кўринди-ку подалар:
Пода боққан ҳув оталар кимники?
Кипригимда бу шодалар кимники?

Эгнинг юпун, кўнглинг ярим, қорнинг оч,
Туябоқар бўлиб даштда ёйдинг соч,
Воҳ, кўнглим-а, воҳ, синглим-а, Қалдирғоч,
Сенга етган бу озорлар кимники?
Сўйла, чўккан ҳув мозорлар кимники?

Йилқи борар, тойчоқлари гижинглар,
Кимникидир манов қалин хуржунлар?
Сўзланг, қирлар, кимнинг бўлди Барчинлар?
Сўйланг, ерлар, тулпор отлар кимники?
От ҳайдаган манов зотлар кимники?

Уфқларга боқадирман чалажон,
Сўнгги қасос кунларига яра, жон,
Тилинг бўлса, сўйла, дўстим, Қоражон,
Карвон юрган бу майдонлар кимники?
Саҳроларда куйган жонлар кимники?

Чўпонларга боқдим бағрим тилиниб,
Қалтирайди, очолмайди дилини,
Ким тугди бу бурро элнинг тилини?
Сўйланг, ахир, бу яйловлар кимники?
Қултой бобо, ҳу ўтовлар кимники?

Бош кўтариб қара, бобом, Қултойим,
Алпомишни қайтиб бергай Худойим,
Фақат аввал ростин сўйла, кўройин,
Боши эгик ҳув одамлар кимники?
Бу давронлар, бу оламлар кимники?..

Алпомиш кўзини туман босган Қултой бобосига
Ўзини танитди. ... Бу кўп қадимги достон. Мен бир
бўлагини ўзимча такрорладим. Алпомишнинг яна
нималар қилганини бошқалар айтаверсинлар...

1984-85

ИЗОҲ. Шеър мустамлака даврида ёзилган ва унда ҳамма нарсасидан, эрку ҳуқуқидан маҳрум бўлган халқнинг аҳволини ифодалашга ҳаракат қилинган. Усмон Азимнинг бахшиёна услубида ёзилгани сабабли устозга бағишланган...
(Муаллиф.)

* Қоғлар - тоғлар бошида сувлар йиғилган кўлмаклар.

Мирзо КЕНЖАБЕК



@m_kenjabek
┈┈• ❀ 🌷☘️🌷 ❀ •┈┈•