Kosonsoy tarix muzeyi

1918 йил (бундан 106 йил олдин) – Туркистон Маориф халқ комиссарлиги қарорига биноан рус-тузем мактаблари халқ мактабларига айлантирилди.

1924 йил (бундан 100 йил олдин) – тарихчи Дилшод Комоловнинг Ўзбекистон Миллий архиви ҳужжатларига асосланиб қайд этилишича, Ўзбекистон ССР Марказий Ижроия Қўмитасининг қарори билан собиқ Россия Олий судининг Туркистон бўлими ўрнига Ўзбекистон ССР Олий суди ташкил қилинди. Бу жараёндаги ташкилий масалалар билан Файзулла Хўжаев бошчилигидаги Инқилобий қўмита шуғулланди.

Республика инқилобий қўмитаси ўзининг шу кунги мажлисида Ўзбекистон ССР Олий судини ташкил этиш ва унинг таркибини тасдиқлаш ҳақидаги масалани кўриб чиқди. Олий суднинг таркиби раис, биринчи босқич бўйича судлов ҳайъатининг раиси ҳисобланган раис ўринбосари, кассация ҳайъатининг раиси ва ҳайъатнинг олти аъзосидан иборат эди. А.Ш.Шарофуддинов Ўзбекистон ССР Олий судининг биринчи раиси этиб тасдиқланди.

2017 йил (бундан 7 йил олдин) – Тошкент Фотосуратлар уйида буюк давлат ва жамоат арбоби, халқ севган адиб Шароф Рашидовнинг порлоқ хотирасига бағишланган “Мураккаб даврнинг матонатли шахси” номли фотокўргазма очилди. Кўргазмадан Шароф Рашидовнинг расмий учрашув ва анжуманларда, оиласи, кенг омма ва дўст-биродарлари даврасида ўтказган онлари, сермазмун ҳаёти ва фаолиятини акс эттирган фотосуратлар жой олди.

Ўзбекистон Олий суди ташкил этилганига 100 йил тўлди

Ватанимиз тарихидаги 13 декабрь санаси билан боғлиқ айрим воқеалар баёни.
1387 йил (бундан 637 йил олдин) – Соҳибқирон Амир Темур қўшинлари Шерозга кириб келди. Шаҳар аҳолиси жангсиз таслим бўлиб, шаҳарга минг туман (10 млн) кўппаки миқдорида моли омон солиғи солинди.

1398 йил (бундан 626 йил олдин) – Амир Темур Деҳли шаҳрининг Луни қалъаси шарқида Султон Маҳмуд билан жангга кириш олдидан ҳарбий машварат ўтказди. Унда ҳарбий юришда иштирок этаётган амирзодалар, улуғ амирлар, қўшун, туман сардорлари, аркони давлат ҳамда ғуломлардан ташкил қилинган ўн минг кишидан иборат олий бош қўмондоннинг шахсий гвардияси ҳисобланмиш сонсиз аскарлар иштирок этади.

Амир Темур машваратда кутилаётган даҳшатли жангни олиб бориш, ғаним билан жангга кириш, унинг сафларини орқа томондан айланиб ўтиб бузиш, саваш гирдобидан қандай чиқиш тартиб ва қоидаларини бамайлихотир, аниқ ва равшан ҳамда тушунарли ифода этади. Ҳарбий ҳаракатларнинг муқаддимаси ва якунининг қай маромда бориши ишонч билан таърифланади. Ҳарбий қисмларнинг жанг чоғида амалга оширадиган вазифалари, душман ҳамласини қайтариш ва қайта ҳужумга ўтиш усуллари белгиланади.

1749 йил (бундан 275 йил олдин) – тарихчи олим Шодмон Воҳидовнинг ёзишича, ҳижрий 1163 йил муҳаррам ойининг учинчи куни (милодий 1749 йил 13 декабрда) Қўқон хони Абдулҳамидхон ибн Абдураҳимхон “Норботир” – Норбўтабий таваллуд топди (вафоти ҳижрий 1213, милодий 1798 йил). У 14 ёшида тахтга чиқиб, 35 йил ҳукмронлик қилди.

Норбўтабий даврида Фарғона водийсини бирлаштириш жараёни тугади, иқтисодиёт тикланди, мўл-кўлчилик, арзончилик бўлди. Бу эса Фарғонага чекка туман ва вилоятлардан кўплаб аҳолининг кўчиб келишига замин яратди. Қўқон водийнинг маданий-иқтисодий марказига айланди.

1888 йил (бундан 136 йил олдин) – тарихчи Аббосжон Мирзараҳимовнинг қайд этишича, Тошкентнинг Иқон билан Николаев кўчалари кесишган жойда, ҳозирги “Зарафшон” ресторани ўрнида ака-ука Г. ва О.Порцевларнинг мих-тош босмахонаси ҳамда муқовахонаси ишга туширилди. 1901 йилдан бошлаб О.А.Порцев матбаага мустақил хўжайин бўлган. Босмахона нафақат Тошкентдаги, балки Ўрта Осиёдаги энг йирик босмахоналардан бири ҳисобланган.

Босмахона аҳолининг китоб ва босма материалларга бўлган талабини қондириш, китобларни бутун ўлкага кенг тарқатиш, маҳаллий аҳоли вакилларидан кадрлар етказиб чиқаришда муҳим аҳамият касб этган. Босмахонада 1888 йилдан 1910 йилгача барча ишлар қўл меҳнати билан бажарилган. 1910 йилдан матбаа буғ кучи билан ишлай бошлаб, ўша даврдаги энг мукаммал техника билан жиҳозланган.

1915 йил (бундан 109 йил олдин) – Тошкент шаҳрида Кўкалдошдан Эски Жўва орқали Тахтапул дарвозасига қадар бўлган бешинчи электрлаштирилган трамвай йўналишлари очилди.

1917 йил (бундан 107 йил олдин) – Туркистон Мухториятининг муваққат ҳукумати Мавлуди Шариф байрами куни, яъни 13 декабрни “Туркистон Мухториятининг миллий жамғармасига пул йиғиш куни” деб эълон қилиб, тўпланган пул мустақиллик ва озодликни сақлашга сарфланади, деб эълон қилинди.

1917 йил (бундан 107 йил олдин) – жарроҳ, Ўзбекистон Фанлар академияси академиги, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган фан арбоби Восит Воҳидов таваллуд топди (вафоти 1994 йил). У Ўзбекистонда биринчи бўлиб юрак, ўпка, қонтомирлар ва қизилўнгачда операциялар ўтказган.

1918 йил (бундан 106 йил олдин) – тарихчи Аваз Ерметовнинг Ўзбекистон Миллий архивидаги ҳужжатларига таяниб маълумот беришича, “Россия Совет Федерациясининг Туркистон Республикаси Ишчи-деҳқон совет милицияси тўғрисидаги Низоми” ишлаб чиқилди ҳамда Туркистон Марказий Ижроия Қўмитаси томонидан тасдиқланди.

Маълумот ўрнида қайд этиш жоизки, милиция тарихини Ўрта Осиё хонликларидаги маъмурий лавозим ҳисобланган миршаблар фаолияти билан боғлаш мумкин. Ўрта Осиё Россия томонидан истило қилингач, полиция хизмати йўлга қўйилган. 1917 йил 28 октябрда советлар ҳукуматининг ваколатига биноан, Ички ишлар халқ комиссарлиги “Ишчи милицияси тўғрисида” қарор қабул қилган эди.

Ҳаёт тарозусидаги умрнинг вазни;

Телебошловчи бир миллионер меҳмонидан сўраяпти:

- Ҳаётингизда сизни энг кўп нима бахтиёр қилган?

- Бахтиёрликнинг тўрт босқичидан ўтдим ва ниҳоят чин бахт нималигини англадим.
🍃
1. Бойлик тўпладим. Кўпайтирдим. Тўймадим.
2. Қимматбаҳо нарсаларни сотиб олдим. Янада қимматини, янада қимматини. Лекин унинг ҳам мазаси вақтинча бўлди, холос.
3. Катта-катта лойиҳаларни сотиб олдим. Футбол командаси, саёҳатчилар учун оромгоҳларми... Лекин барибир ўзим кўзлаган ва кутган бахтга эришолмадим.
4. Бир дўстим ногирон болалар учун ўзиюрар аравачалар сотиб олишга улуш қўшишимни сўради. Мен дарҳол рози бўлдим.
🍃
Ўша дўстим, совғани болаларга ўзинг бориб, ўз қўлинг билан топширасан, деб оёқ тираб туриб олди. Ночор бордим. Болаларнинг хурсанд бўлиб, аравачаларда у ёқдан бу ёққа учиб юрганларини кўрдим. Улар худди бир ўйингоҳларда юргандек қувнашарди.
🍃
Болаларнинг қувнаганини кўриб, ўзим ҳам яйраб кетдим.
🍃
Шундан кейинги ҳолат эса бу бахтиёрликни қалбимнинг ич-ичигача олиб кирди.
🍃
Кетмоқчи бўлиб турганимда болалардан бири оёғимга маҳкам осилиб олди. Оёғимни беозоргина олмоқчи бўлсам, у янада қаттиқроқ ёпишарди. Ўткир нигоҳи юзимга қадалган эди. Ҳайрон бўлиб сўрадим:

- Тойчоғим, сенга яна бирон нарса керакми?

Бу беғубор, бегуноҳ, юзида чин маънодаги бахтиёрлик нишоналари акс этиб турган хилқатнинг сурурбахш, умидбахш жавобига қулоқ солинг-а:

- Отажон, жаннатда сизни учратганимда Парвардигоримнинг қошида сизга миннатдорчилик билдиришим учун юзингизни яхшилаб эслаб қолмоқчиман.
🥀
Дод деб юбордим. Кўп йиғладим. Бир тарафдан унинг хурсандлигидан, иккинчи тарафдан эса ўзимнинг бахтиёрлигимдан ҳушимни йўқотиб, ерга қулай дедим...
🥀
Ё Аллоҳ! Мен қандай ҳаёт кечирдим? Нималар қилдим? Ўйин-кулгу, кайфу сафо, исрофгарчиликлар... Ҳамма-ҳаммаси сариқ чақага арзимайди. Ўзим ҳам бахтли бўлолмадим, бировни ҳам бахтли қилолмадим.
Jaloliddinrumiydan🍃

МУЗЕЙДА ТАДБИР

Бугун туманда ўтказилган«Жасорат - миллат ғурури ва ифтихори!» мавзусидаги маънавий-маърифий тарғибот тадбири Косонсой тарих музейида ҳам кўтаринги руҳда ўтди. Тадбир иштирокчилари-ҳарбий хизматчилар, фахрий устозлар, Косонсой туман жангчи фахрийлари, туман ФВБдан хизмат қилиб нафақага чиққан ходимлар музейда кўҳна Косон тарихига оид асори атиқалар, юртимиз тинчлигига муносиб ҳисса қўшган жангчилар, нуроний отахонлар, мўътабар онахонларнинг, фахрий устозларни хотирлашди, бундай мўътабар зотларнинг ибратли ҳаёт йўллари ҳақида ҳикоя қилувчи экспонатлар билан танишиб, катта таассурот олдилар.