Doctor Azizaxon

Рамазоннинг 3-кунида, агар рўзадор инсон тўғри рўза тутса ва соғлом тартибда овқатланса, қуйидаги ўзгаришлар кузатилади:

Қонда шакар ва инсулин миқдорининг мувозанатланиши – Тананинг углеводларга бўлган қарамлиги камаяди, қондаги қанд миқдори бир текис бўлади.
Энергия манбаларини қайта шакллантириш – Танани энергия билан таъминлашда глюкоза ўрнига ёғ кислоталари ва кетон жисмлари фойдаланила бошлайди.

Ҳазм тизимида енгиллик – Овқат ҳазм қилиш органлари ортиқча юкламадан ҳимоя қилинади, ичакларнинг микрофлораси яхшиланади.

Ўзини енгил ҳис қилиш – Организм очликка мослаша бошлайди, оғирлик ҳисси камаяди, уйқучанлик йўқолади.

Иммунитет мустаҳкамланиши – Аввалги кунларда жамланган токсинлар камая бошлайди, ҳужайраларнинг қайта тикланиши тезлашади.

Руҳий хотиржамлик – Инсоннинг сабр-тоқати ортади, асаб тизими тинчланади, Аллоҳга яқинлик ҳисси кучаяди.

Агар рўзадор инсон тўғри овқатланмаса (оч қаринга кўп ёғли, шакарли ёки тузли овқатлар истеъмол қилса), бу жараёнлар тўғри кечмайди ва танада чарчоқ, сурункали очлик, бош оғриғи каби ҳолатлар кузатилиши мумкин. Шунинг учун ифтор ва саҳар таомлари мувозанатли бўлиши керак.

Рамазоннинг иккинчи кунида соғлом организмда рўй берадиган ўзгаришлар

1. Гипогликемияга мослашиш
– Биринчи кунларда организм учун энг катта ўзгариш қон шакарининг пасайишидир. Инсулин даражаси тушади, глюкагон ва кортизол ишлаб чиқарилиши ошади. Бу жараён жигардаги гликоген захираларини парчалашни фаоллаштиради.
2. Липолиз (ёғ парчаланиши) бошланади
– Гликоген камайгани учун организм энергия манбаи сифатида ёғ кислоталарини ишлата бошлайди. Бу жараён кетозга олиб борувчи дастлабки босқичдир.
3. Ошқозон-ичак тизими енгиллашади
– Кун давомида овқат ҳазм қилинмагани учун осмотик юк камаяди, ичакларда микрофлора мувозанати яхшиланади. Шунингдек, ичак перистальтикаси сусайиши мумкин, бу ич қотиш хавфини оширади.
4. Дегидратацияга мослашиш
– Танада сув йўқотилиши рўй беради. Бунинг натижасида гиповолемия (қон ҳажмининг камайиши) кузатилиши мумкин. Антидиуретик гормон (АДГ) ва альдостерон ишлаб чиқарилиши ортиб, организм сувни ушлаб қолишга ҳаракат қилади.
5. Қон босими бироз тушади
– Сув ва электролитлар камайиши сабабли гипотензия (қон босимининг тушиши) кузатилиши мумкин. Бу, айниқса, тез турганда бош айланиши ёки ҳолсизлик ҳисси билан намоён бўлиши мумкин.
6. Нейротрансмиттерлар мувозанати ўзгаради
– Биринчи кунларда дофамин ва серотонин даражаси камайиши сабабли кайфият ўзгариши, асабийлик ва бош оғриғи кузатилиши мумкин. Аммо организм бу ҳолатга мослашар экан, β-эндорфинлар ва норэпинефрин секрецияси ортиб, диққат ва онг равшанлиги ошади.
7. Гормонал ўзгаришлар
– Инсулин камайиши ва лептин (тўқлик гормони) кўпайиши ҳисобига очлик ҳисси камаяди. Кортизол даражаси бироз кўтарилиши мумкин, бу организмни стрессга мослаштиради.

Хулоса:
Рамазоннинг иккинчи кунида организм глюкоза танқислигига мослашиб, энергия манбаи сифатида ёғларни ишлатаркан, сув танқислиги ва қон босими пасайишига ҳам адаптация жараёни бошланади. Шунингдек, асаб тизимида ҳам физиологик ўзгаришлар кузатилиб, диққат ва руҳий барқарорлик секин-аста яхшиланиб боради

🌙 Рамазондаги асосий шикоятларга ечим топамиз!

Бу ҳолатларнинг олдини олиш ва ўзингизни тетик ҳис қилиш учун қуйидаги маслаҳатларга эътибор беринг!

1️⃣ Бош оғриғи ва сувсизлик – нима сабаб бўлади?
Рўза пайтида организмда суюқлик етишмовчилиги юзага келиши мумкин, натижада:
✔️ Қон босими тушади
✔️ Глюкоза даражаси камаяди
✔️ Детокс жараёни бошланади (яъни организм токсинлардан тозаланади)

Бунинг олдини олиш учун:
✅ Саҳарликдан олдин илиқ минерал сув ичинг!
✅ Сувни оз-оздан ичинг – бирданига кўп ичиш буйракларга оғирлик қилади.

✅ Сийдик рангига эътибор беринг! Оч сариқ бўлса – ҳаммаси жойида, тўқ ранг бўлса – организм сувсизликдан қийналмоқда.

✅ Электролитли сув ичинг! Чунки электролитлар таркибида натрий, калий, магний, хлор, кальций ва фосфатлар бўлиб, улар ҳужайрани сув билан таъминлайди.

✅ Электролитли сув топа олмасангиз, Гимолай тузи солинган сув ичинг.

2️⃣ Рўзада овқатланиш тартиби ўзгариши сабаб ошқозонда:
❌ Оғирлик
❌ Қорин дам бўлиши
❌ Ҳазм жараёнининг сустлашиши кузатилиши мумкин.

Қандай олдини олиш мумкин?

✅ Сифатли ферментлар (расмини юборман) қабул қилинг! Улар овқат ҳазм қилишни тезлаштиради.

✅ Ошқозон кислотаси муҳим!
Кўпчилик ҳалигача ўйлайдики, ошқозон кислотасини сода билан бостирса бўлади деб, лекин бу нотўғри! Аслида, ошқозон кислотаси бирoз оширилиши керак, чунки бу:
✔️Сфинктер Одди йўлини очиб беради ва туриб қолган ўт юриб кетади.
✔️ Ўт пуфагининг фаол ишлашига ёрдам беради.
✔️ Овқат ҳазм қилишни яхшилайди.
Буниг учун Олмали сирка (яблочный уксус) ичиш ёрдам беради.

3️⃣ Ич қотиши – ичакларингиз дангасалашиб қолмасин!
Рўза пайтида овқат ҳажми камайгани сабаб ичаклар фаолиятини секинлаштиради ва натижада ич қотиши юзага келиши мумкин.

♻️ Ичакларни фаоллаштириш учун:
✅ Магний цитрат ичинг! У ичаклар ҳаракатини фаоллаштиради ва сувни ичакларда ушлаб туради.

📌 Агар сиз мунтазам равишда олмали сирка ичиб юрсангиз, ичакларингизни облепиховый ёғ билан тиклашингиз мумкин. (Уни овқатдан 10 дақиқа олдин, кунига 3 маҳал ичиш тавсия этилади.)

Ушбу оддий қоидалар Рамазонни соғлом ва тетик ўтказишингизга ёрдам беради.

Рамазон рўзасини тўғри тутаётган инсонда 1 чи куни қандай ўзгаришлар бўлади?

Рамазон рўзаси тутилаётганда организмда бир қатор биохимиявий ва физиологик ўзгаришлар содир бўлади. Биринчи кунда организм очликка мослаша бошлайди ва қуйидаги жараёнлар кузатилади:
1. Қондаги глюкоза ва инсулин миқдорининг ўзгариши.
– Биринчи куни қондаги глюкоза миқдори камаяди, чунки овқат қабул қилинмагач, организм захира энергия манбаларидан фойдалана бошлайди.
– Инсулин даражаси пасаяди, бу эса организмни глюкозани кам сарфлашга мослаштиради.
– Глюкагон гормони фаоллашиб, жигардаги гликогенни парчалаш орқали қонда глюкоза миқдорини барқарор ушлаб туришга ҳаракат қилади.

2. Гликоген захираларининг сарфланиши
– Биринчи куни организм асосан жигардаги гликоген захираларини ишлата бошлайди.
– Бу жараён тахминан 8-12 соат давом этади, шундан кейин организм ёғлардан энергия олишга ўта бошлайди.

3. Липолиз (Ёғ парчаланиши) фаоллашиши
– 12 соатдан сўнг организмда липолиз жараёни фаоллашади, яъни триглицеридлар ёғ кислоталари ва глицеринга айланиб, энергия манбаи сифатида ишлатилади.
– Бу жараён саратон ва метаболик касалликларнинг хавфини камайтиришда аҳамиятлидир.

4. Аутофагия жараёни бошланиши
– Очлик давом этган сари организм ҳужайраларида аутофагия жараёни бошланади, яъни эски ёки зарарланган ҳужайра тузилмалари йўқ қилинади ва қайта тикланади.
– Бу жараён иммунитетни кучайтиради ва ҳужайраларни ёшартиришда муҳим роль ўйнайди.

5. Гормонал ўзгаришлар
– Кортизол даражаси бироз ошиб, стрессга чидамлилик ошади.
– Ўсиш гормони кўпроқ ишлаб чиқарила бошлайди, бу эса мушак тўқимасини сақлаш ва ёғ парчаланишини тезлаштиришга ёрдам беради.

6. Қон босими ва юрак-қон томир тизимига таъсир
– Инсулин миқдорининг камайиши қон томирларининг яхши ҳолатда сақланишига ёрдам беради.
– Қон босими бироз пасайиши мумкин, бу эса юрак-қон томир тизимига ижобий таъсир қилади.

7. Рўза тутганда мия фаолияти ва психик ўзгаришлар
– Мияда нейротрофик омиллар (BDNF) ишлаб чиқарилади, бу эса хотира ва когнитив функцияларни яхшилайди.
– Дофамин ва серотонин ишлаб чиқарилиши ортиб, кайфият яхшиланиши мумкин.

Хулоса:
Рамазон рўзасининг биринчи кунида организмдаги асосий ўзгаришлар қондаги глюкоза камайиши, ёғлардан энергия олиш жараёнининг бошланиши, гормонал ўзгаришлар ва автофагия жараёнининг фаоллашиши билан боғлиқ. Бу жараёнлар соғлиқ учун фойдали бўлиб, метаболик саломатликни яхшилашга, иммунитетни мустаҳкамлашга ва ҳужайраларни тиклашга ёрдам беради

Ифтор – фақат овқатланиш учунми?

Ифторлик дейилганид кўпчиликнинг кўз олдига мўл-кўл дастурхон, турфа таомлар ва узоқ давом этадиган зиёфатлар келади.

Лекин аслида, ифтор – бу ибодатнинг бир қисми, нафақат очликни босиш, балки жисмоний ва руҳий покланиш жараёни ҳамдир.
Шундай экан, ифторни қандай ўтказиш керак?
Кўп овқат ейиш шартми? Қандай маҳсулотлар фойдали? Келинг, буларнинг барчасига жавоб топамиз!

Суннатга мос ифтор – энг мукаммал ифтор

Рўза тутиш нафақат очлик ва чанқоқни ҳис қилиш, балки танани ёмон одатлардан халос қилиш учун ҳам берилган неъматдир. Шунинг учун, оғиз очганда Пайғамбаримиз (с.а.в.) тавсия қилган оддий лекин фойдали услубга амал қилиш лозим:
✔ Ҳурмо ёки илиқ сув билан оғиз очиш.
Бу ошқозонни овқат ҳазм қилишга тайёрлайди.
✔ Тахминан 800 мл илиқ сув ичиш.
Бу организмни тозалашга ёрдам беради ва токсинлар таъсирини камайтиради.
✔ Оғиз очгач, шом намозини ўқиш.
Бу тана ва руҳиятга енгиллик бағишлайди. Намоздан кейин эса, ошқозон овқатни ҳазм қилишга тайёр бўлади.

Меҳмон кутсак, нима тайёрлаш керак?

Кўпчилик ифторликда меҳмон чақирганда ёки меҳмонга борганда фақат таом ҳақида ўйлайди: "Қайси таомни пиширсам экан?", "Нечта хил овқат бўлса яхши?" Лекин энг муҳими – соғлом ва енгил овқатланиш.
Чунки ифторнинг мақсади – ибодат қилиш учун куч тўплаш, ошқозонни тўлдириш эмас.
〰Oвқатни шошилмай, аста-секин ейиш. Чунки тез ейилган овқат яхши ҳазм бўлмайди, ошқозонга ортиқча юк тушади ва организмга стресс олиб келади.

Ифтор пайтида нималар ейиш керак?

✅ Фойдали маҳсулотлар:

✔ Бульон ва суюқ овқатлар.
✔ Сабзавотли салатлар (майонезсиз!) – ҳазм жараёнини яхшилайди.
✔ Резавор мевалар (анор, ўрик, маймунжон ва бошқалар) – иммунитетни мустаҳкамлайди.
✔ Эчки сути ёки табиий йогурт – фойдали бактериялар билан танани тўйинтиради.
✔ Ошқовоқ – ошқозон учун энг фойдали маҳсулотлардан бири.
✔ Ози миқдорда ёғ – фойдали ёғларни организмга етказиб беради.

Нималардан тийилиш керак?

❌ Сомса, манти, ёғли гўшт – организмга ортиқча юк туширади.
❌ Ширинликлар ва газланган ичимликлар – ҳазм қилиш тизимини чарчатади.
❌ Ҳаддан ташқари иссиқ овқат ва кўп ейиш – ошқозонга зарар етказиши мумкин.

❗️Агар кечаси оғир овқат истеъмол қилсак, кундузи организмни тозалаш учун қилган ҳаракатларимиз бекорга кетади!

Демак, ифторлик – бу нафақат овқатланиш, балки хотиржамлик ва қувонч манбаи ҳамдир.
Шу сабабли дастурхондагина таомларни эмас, ўзимизни назорат қилишни ўрганишимиз керак.
Қанча енгил ва тўғри овқатлансак, шунча бардам бўламиз ва ибодатимизга кўпроқ эътибор бера оламиз.

Унутманг! Рўза – бу фақат очлик эмас, балки нафсни тарбиялаш санъати ҳамдир.

Тўғри Саҳарлик Қилишни Ўрганамиз!

Саҳарлик — бу Рамазон ойида кундалик овқатланишнинг муҳим қисми. Уни эътиборсиз қолдириш ёки нотўғри саҳарлик қилиш – кун давомида чарчоқ ва сусткашликка сабаб бўлиши мумкин. Шунинг учун саҳарликни соғлом ва тўғри ташкил қилиш муҳим!

Кўпчилик саҳарликка шошилиб, тез-тез овқатланиб, ифторга эса ортиқча таомлар тайёрлаб, ҳаддан ташқари овқат истеъмол қилади. Бу эса ошқозонга оғирлик туширади, ҳазм қилиш тизимига босим юклайди ва ибодат қилишда ноқулайлик туғдиради. Саҳарликка жуда оч қолмаслик ва осонгина уйғониш учун овқатланиш тартибига амал қилиш зарур. Аҳир танамиз бизга омонат-ку!

Саҳарликдан олдин танани тайёрлаш:

📍Саҳарликдан олдин организм ўзининг табиий детокс (тозалаш) жараёнини ўтказади. Бундай вақтда жигар ва ўт пуфаги токсинларни ажратиб чиқаришга тайёр туради. Шу сабабли саҳарликдан 1 соат олдин уйғониб, 800 мл илиқ сув ичиш тавсия этилади. Бу ҳазм қилиш тизимини уйғотиб, танани саҳарликка тайёрлайди.

Саҳарлик учун тўғри таомлар👇

✅ Соғлом ёғлар – Улар узоқ давом этадиган тўқлик ҳиссини таъминлайди ва организмга энергия беради. Масалан: табиий сарийёғ, зайтун мойи, дудланган қўй ёғи.

✅ Оқсиллар (протеинлар) – Балиқ, гўшт, тухум организм учун зарур бўлган аминокислоталарни етказиб беради ва қон босимини меъёрда ушлаб туради.
(Оқсилларни ҳазм қилиш учун ошқозон шираси яхши ишлаб чиқиши керак. Агар ошқозон муаммоси бўлса, овқатдан олдин лимон суви ёки олма сиркаси ичиш тавсия этилади.)

✅ Мураккаб углеводлар – Улар энергия манбаи бўлиб, узоқ вақт тўқлик ҳиссини беради. Масалан: гречка, перловка каби.

✅ Клетчатка (толалар) – Ичак флорасини яхшилайди ва соғлом микробиотани қўллаб-қувватлайди.

Хўш нотўғри саҳарлик нималарга олиб келади?

Кўпчилик саҳарликда ширинликлар, оқ унли маҳсулотлар (булка, торт, джем, блинчик) истеъмол қилади. Бундай маҳсулотлар:
❌ Ошқозон ости безига ортиқча юк бўлади.
❌ Қондаги шакарни кескин ошириб, тез оч қолишга сабаб бўлади.
❌ Танага қувват эмас, фақат вақтинчалик тўқлик ҳиссини беради.

Ҳадисда ҳам:
"Инсон тўлдирадиган энг ёмон идиш – унинг ошқозонидир," — дейилган.

📌 Саҳарлик учун тавсия этилган меню

• 2 бўлак ёғли қази
• Қора нон ва табиий сарийёғ
• Пишлоқ
• Гречка ёрмаси
• Икра

Муҳим: Суннатга мувофиқ овқатланиш тартибига риоя қилиш лозим. Яъни, ошқозонни уч қисмга бўлиш керак: 1 қисми овқат, 1 қисми сув, 1 қисми эса ҳаво учун бўш қолдирилиши лозим. Шунингдек, ҳар бир луқмани камида 35 марта чайнаш тавсия этилади. Унутманг, тиш фақат оғзингизда бор, ошқозонда эмас! Луқма қанчалик майдаланган тушса, шунча осон хазм бўлади. Ваааа узоқ чайнаганда одам озгина овқатга хам тўяди (озмоқчи бўлганлар учун лайфхак😉)

Агар организмни ҳозирдан тўғри озиқлантириш ва тозалаш одатини йўлга қўйилса, Рамазон ойида қувватли бўласиз ва ибодатлар осон кечади, иншаАллоҳ!

Ушбу маслаҳатларни яқинларингизга улашинг ва баракали Рамазон учун ҳозирдан тайёргарликни бошланг!

ХОМИЛАДОРЛАР УЧУН ЭНГ МУҲИМ 8 ТА ВИТАМИН!


Хомиладорлик – аёл организми учун катта синов. Бу даврда чақалоқнинг соғлом ривожланиши ва онанинг ўзини яхши ҳис қилиши учун витаминлар жуда муҳим!

Қуйидаги рўйхат билан танишинг. 👇
1⃣ Фолий кислотаси (энг яхшиси фолиновая кислота) – чақалоқнинг асаб тизими ва мияси ривожланиши учун энг муҳим.
(Исмалоқ, брокколи, авокадо, ясмиқ, банан, тухум сариғи)

2⃣ Темир сақловчи махсулотлар – камқонликнинг олдини олади, онанинг чарчоқ ҳиссини камайтиради ва чақалоқни кислород билан таъминлайди.
(Қизил гўшт, жигар, анор, олма, нўхат, қора шоколад). Эътибор беринг темирли ПРЕПАРАТ демаяпман, сабаби хомиладорликда қон кўпайтирувчи дорилар ичишга қаршиман (критик холат бўлмаса агар).

3⃣ Кальций – хомиланинг суяк ва тиш ривожланиши учун зарур, онанинг суякларини мустаҳкамлайди.
Сут ва сут махсулотлари (қатиқ, творог, пишлоқ,бодом, кунжут, брокколи)

4⃣ D витамини – кальцийни яхши сўрилишига ёрдам беради, иммунитетни мустаҳкамлайди.
(Тухум, балиқ ёғи, лосось, қўзиқорин, қуёш нури). Қўшимчасига 2000ЕД ичиб турсангиз бўлади.

5⃣ Омега-3 ёғ кислоталари – чақалоқнинг мияси ва кўриш қобилияти ривожланиши учун фойдали.
(Балиқ, ёнғоқ, чия уруғи, зағир ёғи)

6⃣ Витамин C – иммунитетни кучайтиради, темирнинг яхши сўрилишига ёрдам беради.
(Киви, лимон, апельсин, қизил қалампир, қулупнай)

7⃣ Витамин A – чақалоқнинг юраги, кўзлари ва тўқималари ривожланишига ёрдам беради.
(Сабзи, ширин картошка, қовоқ, жигар, яшил баргли сабзавотлар)

8️⃣ Ва албатта ЙОД! Энг ками 200мкг. Бу профилактик доза. Агар сизда буқоқ билан муаммолар бўлса докторингиз анализларингизга қараб кўтариб беради.
Болам ақилли бўлсин десангиз, йодга хушёр туринг, канда қилмай ичиб юринг😌

📌 Муҳим маслаҳат! Витаминларни табиий маҳсулотлардан олиш энг фойдали! Хомиладорлик даврида рационингизни тўғри шакллантириш ва қўшимча витаминлар истеъмол қилиш борасида шифокор билан маслаҳатлашишни унутманг.

Sizga rahmat aytmoqchiman Alhamdulillah bir oydab beri yozgan dorilarizni ichyapmiz, natijalar juda yaxshi oʻgʻlimniyam tili yaxshi boʻlib qoʻldi, ovqatdagi goʻshtni talashib yeb qoʻyyapti, ancha semirib ham qoldi, oʻzimniyam qornim dam boʻlmay qoldi Alhamdulillah, yelkamgayam ugri chiqmay qoldi Alhamdulillah borizga shukur Aziza opa sizni bizga uchratgan Allohimga hamdlar boʻlsin

Ramazon yaqin qolyapti.Shunga ramazonda detoks qilish va ozish uchun ayni vaqt.
Ramazon— organizmni tabiiy tozalash vaqti, chunki ochlik vaqti oshqozon-ichak tizimi dam oladi, hujayralar esa o‘zini yangilash jarayoniga kiradi. Shuning uchun detoksni majburan qilmasdan, tabiiy jarayonlarga moslashtirish kerak.

Ramazonda samarali detoks qilish uchun maslahatlar:

1. Saharlikni to‘g‘ri tashkil qilish

Faqat suv ichib yoki faqat yengil mahsulotlar iste’mol qilish noto‘g‘ri. Tarkibida oqsil (tuxum, tvorog, go‘sht), sog‘lom yog‘lar (yong‘oq, zaytun moyi) va murakkab uglevodlar (grechka, ovsyanka, qora non) bo‘lishi kerak.

Ko‘p tuzli va yog‘li ovqatlardan qochish kerak, chunki ular suvsizlanishga olib keladi.

2. Ko‘p suv ichish

Kun davomida suvsizlanish bo‘lmasligi uchun 1,5—2 litr suv ichish kerak.Saharlikka turishingiz bilanoq yarim stakan iliq dog suv +limonli suv ichsangiz oshqozonni ovqatga tayyorlaysiz va o't suyuqligi suyultirasiz.

Gazli ichimliklar va shirin sharbatlardan, shakardan voz kechish lozim.

3. Iftorlikni yengil boshlash

Tana 16+ soat och qolgan bo‘lsa, birdaniga og‘ir ovqat yeyish hazm qilish tizimiga zarar yetkazadi.

Tuxum, yong‘oq, sabzavotlar yoki xurmo bilan mevalar yaxshi variant.

Keyin esa sho‘rva , mastava yoki yengil ovqat iste’mol qilish tavsiya etiladi.

4. Ovqatdan so‘ng harakat qilish

Iftordan keyin darhol yotish jigar va oshqozonni og‘irlashtiradi va ularni ishlashi qiyinlashtiradi.

Kamida 20-30 daqiqa yurish yoki yengil mashqlar qilish metabolizmni faollashtiradi.

5. Fastfud va shakarli mahsulotlardan tiyilish

Qovurilgan va juda yog‘li mahsulotlar, shakarli, shirin mahsulotlar organizmda yallig‘lanish jarayonlarini kuchaytirishi mumkin.

Shakarli mahsulotlar o‘rniga tabiiy shirinliklar (xurmo, qora shokolad, asal) iste’mol qilgan yaxshi.

6. Ichaklarni tozalash

Kletchatkaga boy mahsulotlar (sabzavot, meva) hazm qilishni yaxshilaydi.

7. Jigarni himoya qilish

limonli iliq suv, olma sirkali suv jigarning va ichaklarning tozalanishiga yordam beradi.
Saharlikdan oldin va iftordan keyin rastoropsha damlamasidan ichilsa jigarni tozalanishiga va organizmdan toksinlarni chiqarishga yordam beradi.

Xulosa: Ramazonda detoks qilish uchun maxsus ovqatlanish rejasi shart emas, faqat tabiiy oziq-ovqat tanlash, yetarli suv ichish va ortiqcha yuklama bermaslik kifoya. Shu tartibda borilsa, organizm o‘zi tabiiy detoks qiladi.

Ҳомиладорлик ва эмизиш даврида рўза: фойдали ёки зарарли?

Аллоҳ бизга қийинчилик эмас, енгилликни хоҳлайди. Агар рўза аёлнинг соғлиғига ёки чақалоқнинг ривожланишига зарар етказса, вақтинча тутмасликка рухсат берилган. Аммо бу қарор шахсий хохиш билан эмас, мусулмон шифокор билан маслаҳатлашган ҳолда қабул қилиниши керак.
Кўпчилик ҳомиладор аёллар:
"Боламга керак бўлади!" – деб, кун давомида 5-6 маҳал овқатланишга одатланишади.
Аслида эса, муҳим нарса – овқатланишнинг сони эмас, балки унинг сифати ва озуқа таркиби! Бола учун муҳим бўлган нарса оддий овқат эмас, балки керакли витамин ва минераллар.

🟢 Ҳомиладор аёллар қачон рўза тутиши мумкин?

Ҳомиладорликнинг илк босқичида, (йўлдош ҳали тўлиқ шаклланмаганда) рўза тутиш мумкин. Чунки бу даврда бола онанинг танасидаги мавжуд озуқа моддалардан озиқланади.

Эмизикли аёлларга келсак, агар она кучли чарчоқ, бош айланиши ёки сут камайиши каби ҳолатларни сезса, рўзани кейинроқ қазо қилиш яхшироқ.

🍽 Рўза тутаётган ҳомиладор ва эмизикли аёллар қандай овқатланиши керак?

•Ҳомиладор ва эмизикли аёллар овқатланиш режимини тубдан ўзгартириши шарт эмас, балки уни янада фойдали таркибга асосланган ҳолда шакллантиришлари лозим.

✅ Керакли маҳсулотлар:

1⃣Гўшт маҳсулотлари – саҳарликда 100-150 грамм қўй, от ёки курка гўшти истеъмол қилиш тавсия этилади. Бу танани етарли миқдорда оқсил ва темир билан таъминлайди.
2⃣Тоза, соф икра – ҳомиладор ва эмизикли аёллар учун фойдали омега-3 манбаи бўлиб, ҳужайраларни янгилаш ва боланинг тўғри ривожланиши учун муҳимдир.
3⃣Ёғли маҳсулотлар – қўй ёғи, от ёғи, жизза истеъмол қилиш энергия беради, сутни тўйимли қилади ва бола тез-тез оч қолишини олдини олади.
4⃣Тухум – оқсил ва D витамини манбаи.

Нималардан сақланиш керак?

❌ Дуккакли маҳсулотлар – таркибидаги айрим моддалар темир ва кальций сўрилишига халал бериши мумкин.
❌ Магиз (ёнғоқ, бодом, писта) – агар аутоиммун касалликларингиз бўлса, истеъмол қилиш тавсия этилмайди.
❌ Углеводлар (ортиқча нон, ширинликлар, қандли маҳсулотлар) – қондаги глюкоза даражасини тез тушириб, очлик ҳиссини кучайтиради ва ҳомиладорлик диабети хавфини оширади.
❌ Газланган ичимликлар ва ортиқча чой/кофе – танани сувсизлантиради ва кальций сўрилишини пасайтиради.


📍Рўза – бу танани тозалаш ва иродани мустаҳкамлаш воситаси. Аммо ҳомиладор ва эмизикли аёллар ўзининг ва чақалоқнинг саломатлигини биринчи ўринга қўйиши керак.

Агар сиз кучсизланиш, бош айланиши, ортиқча чарчоқ ёки чақалоқнинг кам эмиши каби ҳолатларни сезсангиз, рўза тутиш қарорини қайта кўриб чиқиш лозим.

Энг муҳими – шифокор билан маслаҳатлашиш ва нотўғри овқатланиш натижасида танангизни заифлаштириб қўймаслик!

Ramazon yaqin qolyapti.Shunga ramazonda detoks qilish va ozish uchun ayni vaqt.
Ramazon— organizmni tabiiy tozalash vaqti, chunki ochlik vaqti oshqozon-ichak tizimi dam oladi, hujayralar esa o‘zini yangilash jarayoniga kiradi. Shuning uchun detoksni majburan qilmasdan, tabiiy jarayonlarga moslashtirish kerak.

Ramazonda samarali detoks qilish uchun maslahatlar:

1. Saharlikni to‘g‘ri tashkil qilish

Faqat suv ichib yoki faqat yengil mahsulotlar iste’mol qilish noto‘g‘ri. Tarkibida oqsil (tuxum, tvorog, go‘sht), sog‘lom yog‘lar (yong‘oq, zaytun moyi) va murakkab uglevodlar (grechka, ovsyanka, qora non) bo‘lishi kerak.

Ko‘p tuzli va yog‘li ovqatlardan qochish kerak, chunki ular suvsizlanishga olib keladi.

2. Ko‘p suv ichish

Kun davomida suvsizlanish bo‘lmasligi uchun 1,5—2 litr suv ichish kerak.Saharlikka turishingiz bilanoq yarim stakan iliq dog suv +limonli suv ichsangiz oshqozonni ovqatga tayyorlaysiz va o't suyuqligi suyultirasiz.

Gazli ichimliklar va shirin sharbatlardan, shakardan voz kechish lozim.

3. Iftorlikni yengil boshlash

Tana 16+ soat och qolgan bo‘lsa, birdaniga og‘ir ovqat yeyish hazm qilish tizimiga zarar yetkazadi.

Tuxum, yong‘oq, sabzavotlar yoki xurmo bilan mevalar yaxshi variant.

Keyin esa sho‘rva , mastava yoki yengil ovqat iste’mol qilish tavsiya etiladi.

4. Ovqatdan so‘ng harakat qilish

Iftordan keyin darhol yotish jigar va oshqozonni og‘irlashtiradi va ularni ishlashi qiyinlashtiradi.

Kamida 20-30 daqiqa yurish yoki yengil mashqlar qilish metabolizmni faollashtiradi.

5. Fastfud va shakarli mahsulotlardan tiyilish

Qovurilgan va juda yog‘li mahsulotlar, shakarli, shirin mahsulotlar organizmda yallig‘lanish jarayonlarini kuchaytirishi mumkin.

Shakarli mahsulotlar o‘rniga tabiiy shirinliklar (xurmo, qora shokolad, asal) iste’mol qilgan yaxshi.

6. Ichaklarni tozalash

Kletchatkaga boy mahsulotlar (sabzavot, meva) hazm qilishni yaxshilaydi.

7. Jigarni himoya qilish

limonli iliq suv, olma sirkali suv jigarning va ichaklarning tozalanishiga yordam beradi.
Saharlikdan oldin va iftordan keyin rastoropsha damlamasidan ichilsa jigarni tozalanishiga va organizmdan toksinlarni chiqarishga yordam beradi.

Xulosa: Ramazonda detoks qilish uchun maxsus ovqatlanish rejasi shart emas, faqat tabiiy oziq-ovqat tanlash, yetarli suv ichish va ortiqcha yuklama bermaslik kifoya. Shu tartibda borilsa, organizm o‘zi tabiiy detoks qiladi.

Прогестерон "ўғирланиши" синдроми ва прегненолоннинг аҳамияти
Стресс сизда доимий чарчоқ, ҳайз бузилишлари ва гормонал мувозанатсизликка сабаб бўлиши мумкин. Бу ҳолат прогестерон "ўғирланиши" синдроми деб аталади. Бу ҳолатда организм прегненолон моддасини асосан кортизол (стресс гормони) ишлаб чиқариш учун сарфлайди, бу эса прогестерон камайишига олиб келади.

Прегненолон – барча гормонларнинг "онаси"
Прегненолон – бу стероид гормонларининг асосий манбаи бўлиб, у қуйидаги муҳим гормонларнинг синтези учун зарур:
✔️ Прогестерон – ҳайз цикли ва ҳомиладорлик учун муҳим
✔️ Кортизол – стрессга қарши курашувчи гормон
✔️ Тестостерон – мушаклар тонуси ва либидо учун зарур
✔️ Эстрогенлар – тери, қон томирлар ва репродуктив тизим учун муҳим
✔️ ДГЭА (дегидроэпиандростерон) – половой гормонларнинг предшественниги

Прегненолон қандай синтезланади?
Прегненолон холестериндан синтезланади (Садуева П.С. ва бошқ., Халқаро экспериментал таълим журнали, 2015, № 3-3, Б. 314-315). Шунинг учун организмда етарлича фойдали ёғлар бўлиши шарт.
Агар қизлар фойдалик ёғларни чеклаб юборса, бу прегненолон етишмовчилигига, натижада ҳайз циклининг бузилиши ва эрта климаксга олиб келиши мумкин.
Тадқиқотларга кўра, прегненолон даражаси 30 ёшда энг юқори нуқтага етади, сўнг пасайиб боради ва 70 ёшда 40%га тушади (PMID: 19591292). Бу менопауза даврида гормонлар пасайиши билан боғлиқ бўлиб, агар прегненолон даражаси қўллаб-қувватланса, организм керакли гормонларни синтез қилишда давом эта олади. Шунинг учун менопауза даврида прегненолон қўшимча қўллаш самарали бўлиши мумкин.
Прогестерон камайишига сабаблар
❗ Доимий стресс ва кам ухлаш
❗ Жирларнинг етишмовчилиги
❗ Ёш ўтиши ва гормонал ўзгаришлар

Сиз бу синдром ҳақида билингизми? Рационингизда етарлича фойдали ёғлар борми? Изоҳда ёзинг!

–—————————————————

Прогестерон етишмовчилиги – оғриқли ҳайзнинг асосий сабаби

Лютеин фазасида (15-28 кун) прогестерон максимал даражага чиқиб, организмни эҳтимолий ҳомиладорликка тайёрлайди. Агар уруғланиш содир бўлмаса, сариқ тана йўқолади, прогестерон камаяди ва эндометрий кўчгани учун ҳайз бошланади.

Агар прогестерон етишмовчилиги кузатилса, бу ҳайз циклининг бузилиши ва бир қатор муаммоларга сабаб бўлади:

📌 Оғриқ ва спазмлар
Прогестерон камайганда простагландинлар миқдори ошиб, бачадоннинг қисқаришини кучайтиради ва бу ҳайз вақтида кучли оғриқни келтириб чиқаради (Буралкина Н.А. ва бошқ. Патогенетик ёндашув дисменореяни даволашда. Акушерство ва гинекология, 2016; 8: 112-115).

📌 Шиш ва оғирлик ҳисси
Прогестерон организмда сув-туз мувозанатини тартибга солади. Унинг камайиши танадан суюқлик чиқарилишини секинлаштириб, шишлар пайдо бўлишига сабаб бўлади (PMID: 18580296).

📌 Кўкрак ҳассослиги ва оғриғи
Прогестерон камайганда кўкракдаги альвеолалар кенгайиб, киста шаклланиши мумкин (Seidlova-Wuttke, D., Wuttke, W. Clin Phytosci 3, 6 (2017)). Шунингдек, аёлларда предменструал мастодиния (ҳайз олдидан кўкрак оғриғи) ривожланиши мумкин (Ч. Н. Мустафин. Гормональная регуляция молочных желез и предменструальный синдром, 2018).

📌 Асабийлик ва уйқусизлик
Прогестерон камайганда асаб тизими издан чиқади:
🔸 асабийлик ва ташвиш пайдо бўлади,
🔸 уйқу бузилади,
🔸 депрессияга мойиллик ошади.

Бу ҳолат конвульсия (тутқаноқ) хуружларига ҳам таъсир қилиши мумкин (Иловайская И. А. ва бошқ. Прогестерон ва унинг аналогларининг марказий нерв тизимига таъсири // Доктор.Ру, 2016, № 7 (124), 73–77).

📌 ПМС ва прогестерон камайиши
Олимлар ПМС (предменструал синдром) ривожланишининг асосий сабабларидан бири менструал циклинг иккинчи фазасида прогестерон камайиши эканлигини таъкидлашади (Иловайская И. А. ва бошқ. Доктор.Ру, 2016; Лебедев В. А., Буданов П. В., Пашков В. М. Трудный пациент, 2008, №1).

Прогестерон нима учун камаяди?

Бунга асосий сабаб стресс! Кейинги постда бу ҳақда батафсил ёзамиз.

👇 Сиз ҳам оғриқли ҳайз муаммосига дуч келганмисиз? Изоҳларда фикрингизни ёзиб қолдиринг!

Бундай холатларда нима киласиз?