Advokat Xondamir Kulbayev

Уюшган гуруҳ (ОПГ)

Жиноят кодекси 29-моддасига кўра жиноятда иштирокчилик шакллари 4 ҳил:

Оддий иштирокчилик;
Мураккаб иштирокчилик;
Уюшган гуруҳ;
Жиноий уюшма.

Уюшган гуруҳ белгиси оғирлаштирувчи белги бўлиб ҳисобланади ва ушбу гуруҳ билан қамалганлар “от звонка до звонка” (яъни берилган муддатни тўлиқ) ўтиришади.

Лекин, ҳозирги амалиётда тергов органлари томонидан жиноят ишлари ушбу белги билан асоссиз оғирлаштирилмоқда! Амалиётда мураккаб иштирокчилик билан уюшган гуруҳнинг фарқига боришмаяпти:

Мураккаб иштирокчилик:

ЖКнинг 29-моддасига кўра - икки ёки ундан ортиқ шахснинг олдиндан тил бириктириб жиноят содир этилишида иштирок қилиши мураккаб иштирокчилик деб топилади.

Уюшган гуруҳ

ЖКнинг 29-моддасига кўра - икки ёки ундан ортиқ шахснинг биргаликда жиноий фаолият олиб бориш учун олдиндан бир гуруҳга бирлашиши уюшган гуруҳ деб топилади.

ОПГ (организованная преступная группа) тушунчасига фақат биргина Пленум қарорида кенгайтирилган таъриф берилган.

“Транспорт воситаларини олиб қочиш ишлари бўйича суд амалиёти ҳақида”ги Олий суд Пленум Қарорининг 5-бандига кўра - уюшган гуруҳ деганида транспорт воситаларини олиб қочиш ёки бошқа жиноятларни содир этиш мақсадида икки ёки ундан кўп шахсларнинг барқарор бирлашмаси тушунилиши керак.

Жумладан, жиноий фаолиятнинг олдиндан режалаштирилганлиги, жиноий қасдни амалга ошириш учун зарур бўлган воситаларнинг тайёрланиши, иштирокчиларни танлаш, ёллаш ва улар ўртасида вазифаларнинг тақсимланиши, жиноятни яшириш чораларини таъминлаш, гуруҳда ўрнатилган интизомга ва ташкилотчининг кўрсатмаларига бўйсунишлик жиноий гуруҳнинг уюшганлигидан далолат беради.

Мисол: “Слова пацана” сериалидаги ўсмирларнинг жиноий гуруҳлари - уюшган гуруҳ (ОПГ) тушунчаларига яққол мисол бўлиши мумкин.

Жиноят ҳуқуқи китобларида мураккаб иштирокчилик, уюшган гуруҳ, жиноий уюшма бу - олдиндан тил бириктириш иштирокчилигининг даражалари деб тушунтирилган.

“Суд ҳукми тўғрисида”ги Пленум қарорига кўра - агар жиноят олдиндан тил бириктирилган ҳолда бир гуруҳ шахслар томонидан ёки уюшган гуруҳ томонидан содир этилган бўлса, айблов ҳукмининг тавсиф қисмида ҳар бир жиноят иштирокчиси томонидан айнан қандай жиноий ҳаракатлар содир этилганлиги аниқ кўрсатилиши лозим.

Терговчилар айб қарорларида ҳам нимага ҳолат уюшган гуруҳ деб баҳоланаётганини, ҳар бир иштирокчининг гуруҳ таркибидаги аниқ вазифаси ва ролини кўрсатиб кетиши лозим.

P.S. мураккаб иштирокчилик ва жиноий уюшма белгилари жуда умумий бўлиб, ҳар иккаласида ҳам такрорланади. Қонун чиқарувчи мураккаб иштирокчилик ва уюшган гуруҳ тушунчаларини бир биридан конкрет фарқлаб бериши шарт.

Каналга уланиш:
@advocatekulbayev

Террорист бўлиб кетишимга сал қолган!

Терговчиликни энди бошлаган пайтим, қўлимга бир материални беришди. Унда бир қиз ариза қилиб, уни мажбурлаб ўғирлаб кетишганини ва номусига тегишганини ёзган эди. Ушбу материал юзасидан текшириш ўтказганимда қизни қозоқ урф-одатларига кўра келинликка ўз хоҳиши билан олиб қочишганини, ўз хоҳишига кўра куёв билан биринчи кечани ўтказганини, кейинчалик оилавий келишмовчиликлар сабабли қиз шу тарзда ариза ёзиб бериб куёвни жазоламоқчи бўлганини аниқладим.

Ҳаммаси яхши, ҳар бир эпизодга қонуний баҳо бердим. Фақат битта эпизод қолган эди. Бу - қиз куёвнинг уйига келганида уларга никоҳ ўқиб берган домланинг айблилик масаласи эди. Домлани терговга чақирдим.

Домла бирор диний таълим кўрмаган, чекка овулда динни нисбатан яхшироқ билгани учун овулнинг домласи этиб тайинланган, асл касби эса заводда муҳандислик эди.

Икки соат сўроқ қилдим, домла никоҳ ўқиганини тан олмади. Сўроқдан олдин никоҳнинг шаръий жиҳатларини тўлиқ ўрганиб сўроққа тайёрланган эдим. Домла никоҳ ўқимаганини, фақат “Фотиҳа” ва бошқа сураларни ўқиб, ёшларга панд-насиҳат қилганини айтиб, туриб олди.

Домлага охирги саволимни бердим: “Келин-куёвлар бизга никоҳ ўқилди деб, чимилдиққа киришган, Сиз уларга никоҳ эмас, балки “Фотиҳа” сурасини ўқиб бериб, улар зино қилишига сабабчи бўлдингизми?”, - деганимдан сўнг, домла охири “синди”, ҳаммасини тан олди.

Ўша пайтлари ЗАГСсиз никоҳ ўқиш учун алоҳида маъмурий жавобгарлик мавжуд эмас эди, бундай ҳолатда МЖтКнинг 201 ёки 240-моддалари билан жавобгар қилардик, бу модда учун жарима жуда юқори эди.

Шу сабабли домланинг жаҳли чиқди ва мен билан қуйидаги диалогга киришди:

Домла: Мусулмонмисиз?
Мен: Алҳамдулиллаҳ, мусулмонман.
Домла: Мени қайси асосга кўра жавобгар қилаяпсиз?
Мен: МЖтК бўйича.
Домла: Ушбу Қонунларингизнинг асоси нима?
Мен: Конституция.
Домла: Конституция ва Қонунларингизни ким яратган?
Мен: Олий маждис депутатлари ва сенаторлари.
Домла: Шунда бу инсонлар томонидан яратилганми?
Мен: Ҳа.
Домла: Нимага одамлар яратган Қонунга бўйсунаяпсизу, аммо Аллоҳ яратган шариатга бўйсунмайсизлар?

Бўлди, шу гапдан кейин қотиб қолдим. Домла иккита гап билан мени “вербовка” қилиб қўйди. Домлани бу гапларини анча пайт ўйлаб юрдим. Бу ўйловим жуда хавфли эди, чунки бу йўналишда кетишим, ўзимни ЖКнинг 159-моддаси билан жавобгарлигимни келтириб чиқарар эди.

Фақат ўзимга маълум бир катта гуноҳимдан сўнг, ўзимча бу гуноҳни “ювиш” учун бир куни эрталаб бомдод намози ўқиш учун масжидга чиқдим. (Фақат бомдодда масжидга борар эдим, чунки эрта саҳардан масжидга бирор ҲМҚО ходими келмайди, ўзим ходим бўлганим учун масжидга чиқишим турли норасмий таъқибларни келтириб чиқариши мумкунлигидан қўрқардим)

Масжид китобжавонида Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг “Ихтилофлар: сабаблар, ечимлар” китобини кўриб, азондан сўнг жамоат йиғилгунича ўқиб турдим. Ушбу китоб ва унга боғлиқ бошқа китоблар барча гумонларимни аритди ва Конституциявий тузумимиз энг тўғри йўл эканлигини, тинчлик бебаҳо неъматлигини англаб етишимга сабабчи бўлди. Уларда Конституциявий тузум шаърий жихатдан асослаб берилган эди.

Ҳуллас, қуйидаги китоблар, мени радикал террорист бўлиб кетишимдан асраб қолган:

1. “Ихтилофлар: сабаблар, ечимлар” (турли фитналарга раддия)
2. “Дин насиҳатдир” (“Ҳизб ут-таҳрир” ғояларига раддия)
3. “Очиқ хат” (ИШИД ғояларига раддия)

Ушбу китобларнинг ҳаммаси Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф раҳимоҳуллоҳ қаламларига мансуб. Энг қизиғи, булар у кишининг улкан ижодларидан бир томчи ҳолос.

Каналга уланиш:
@advocatekulbayev

Сауна (lifestyle мақола)

Юртимиздаги баъзи “тадбиркор”ларнинг маркетинг сиёсати сабабли ҳозир сауна деса одамлар кўз олдига фохишахоналар келишни бошлади.

Аммо, ҳақиқий сауна ва баняларнинг маъносини тушунмаган одамларга ачинаман. 80-100 градус иссиқда суяк-суягигача қиздириб, кейин бирдан 5-8 градусли муздек сувга ташлаганда туюладиган завқни хис қилмаган одам сауна нималигини билмайди.

Ҳар хил миллатли нафақахўрлардан иборат битта кичик коллективимиз бор - ҳар хафта саунага борамиз. Улар ўзлари билан ҳар хил шифобахш чойлар, берёзовый дейсизми, дуб дейсизми ҳар хил вениклар, 20-30 йиллик асаллар олиб келишади. Мана шундай шинавандалардан саунада париться қилишни ўрганиш керак.

Катталарнинг айтишича, олдин “общественная баня”лар кўп бўлган ва уларга кўплаб одамлар ташриф буюрган. Кейинчалик ҳамманинг уйида ҳаммом пайдо бўлгач, бундай жамоат ҳаммомлари камайиб, йўқ бўлиб кетган. Ҳозир бу бизнес соҳасига яна қайта “жон кирди”. Кенг дунёқарашли тадбиркорлар, айниқса Тошкент шаҳрида, Россиядаги рус баняларини ҳам ортда қолдирадиган хаммомлар қуришмоқда ва у ерда хатто оилавий ташриф буюриладиган муҳит яратишмоқда.

Мисол учун, Финляндияда 2-3 миллионта сауна мавжуд. Мамлакат аҳоли сони эса 5,5 миллионни ташкил қилади. Бу ўртача ҳар 2 кишига 1 та сауна дегани. Уларда сауна маданият даражасида ривож топган.

Ўзбекистонда одамлар ўлимининг асосий сабабларидан бири бу юрак-қон томир касалликларидир. Айниқса, суд ва ҲМҚОларда ишловчилар учун бу “дежурный” касаллик. Сауна эса ушбу касалликларни жуда эффектив равишда бартараф қилади.

Сауна/баня/ҳаммом – булар ҳар хил тушунчалар, лекин уларнинг қуйидаги жуда кучли фойдалари мавжуд:

- қон айланишини яхшилайди;
- кучли терлаш натижасида тана ортиқча токсинлар ва зарарли моддалардан халос бўлади;
- иммунитетни мустаҳкамлайди;
- терини кислород билан яхши тўйинтиради, бадан “нафас олиш”ни бошлайди;
- стрессни камайтиради;
- нафас йўлларини тозалайди, кислород айланишини яхшилайди;
- уйқуни яхшилайди;
- ортиқча вазнни кетказади, метаболизмни тезлаштиради.

Саунани одат ва маданият тусига айлантиринг, саунадан тўғри фойдаланиш қоидаларини ўрганинг, соғлигингизни асранг.

С лёгким паром!

@advocatekulbayev

Ўқишда комбатимизнинг битта зўр гапи бўларди:

“Давлат Сени ва бу хизматларингни хеч қачон унутмайди!

Эсламайди ҳам…”


@advocatekulbayev

Қонунларимизнинг “мукаммаллиги”

Навоий шаҳрининг “Ислом Каримов” шох кўчасида, 10 синф мактаб боласи отасига тегишли бўлган KIA Sonet русумли автомашинани бошқариб, йўлда хизмат олиб бораётган ЙПХ (ГАИ) инспектори Жасуржон Муҳаммадовни уриб кетиб, унинг ўлимига сабабчи бўлгани ҳақидаги хабарлар тарқалмоқда.

Бу охирги бир йилда ушбу “И.Каримов” кўчасида “отасининг эркатойлари” томонидан содир этилган ва одам ўлими билан якунланган учинчи ёки тўртинчи авария.

Энг қизиғи шуки, ушбу ҳолатда вояга етмаган болага нисбатан ЖКнинг 266-моддаси 2-қисми билан жиноят иши қўзғатилиши мумкин. Аммо, ЖПКнинг 558-моддасига мувофиқ бундай ҳолатда вояга етмаган болага нисбатан “қамоққа олиш” тарзидаги эҳтиёт чорасини қўллаб бўлмайди. Эртага суд ҳам бола вояга етмаган бўлгани учун кўп ҳам оғир жазо тайинламайди. Майли, бола ҳали ёш, Қонунларимизнинг бу борадаги енгилликларини тушунаман.

Аммо, мени ҳайратга солган нарса шуки, болани назорат қилмасдан, унга тегишли тарбияни бермасдан, автомашина бошқарувини топшириб қўйган ота-онаси узоғи борса маъмурий жавобгарликка тортилади. Боланинг отаси ва KIA Sonet автомашинасининг эгаси бўлган шахс МЖтКнинг 47 ва 135-моддалари билан узоғи 5 оклад жаримага тортилиб, 1 млн. 875 минг сўм билан қутилиб кетади. 😏

Тушунаяпсанми Карл?

Парадоксни қаранг, хеч кимга зарари тегмаган тонировка учун 9 млн. 375 минг сўм тўлайсан, аммо она сути оғзидан кетмаган болангга “передача руля” қилиб, битта одамни ўлимига сабабчи бўлиб, ўзингни боланг каби иккита болани етим қолдирганинг учун 1 млн. 875 минг сўм тўлайсан холос.

Мукаммаллигингдан айланай Қонунларим, адолатлилигингдан ҳам!

Фурсатдан фойдаланиб, марҳум Ж.Муҳаммадовнинг оила аъзоларига ҳамдардлик билдираман ва ИншаАллоҳ бу киши шаҳидлик мақомига эришган бўлиши мумкинлигини таъкидлайман!

Ўз навбатида, Навоий вилояти ИИБ бошлиғи Азат Дамировичнинг мардлигини, ушбу ходимнинг оила аъзоларига тегишли компенсация тўловлари қай даражада ундириб берилганига қараб баҳолаймиз.

Каналга уланиш:
@advocatekulbayev

Тергов мустақиллиги (3-қисм) Final

Судлар мустақиллиги қаторида тергов органларининг ҳам мустақиллигини гапирмасак бўлмайди. Чунки, терговчилар бугун жиноят процессининг мустақил субъекти эмас, кўпроқ котибга ўхшаб қолди. “Тергов мустақиллиги” деб номаланган ушбу мақолалар силсиласи 3-қисмдан иборат:
1. Прокурорнинг таъсири;
2. Тергов раҳбарларининг таъсири;
3. Оператив органларнинг таъсири.

Ушбу охирги мақоламиз, ҳар доимгидек, Ўзбекистондаги барча тергов-суриштирув органларига эмас, балки фақатгина тергов органларига тааллуқлидир. ☝️

Оператив органларнинг таъсири

Ўзбекистонда жиноят иши бўйича дастлабки терговни прокуратура, ички ишлар органларининг ва давлат хавфсизлик хизматининг терговчилари олиб борадилар. (ЖПК 35-модда)

Ушбу рўйхатга Бош Прокуратура ҳузуридаги ИЖҚК Департаменти ҳам қўшилиш арафасида. Лекин уларнинг ўзи ҳали нима иш қилишини билмай юргани учун уларни ўз мақоламда назарда тутмадим.

Прокуратура терговчиларидан ташқари барча тергов-суриштирув органлари терговчилари бугунги кунда ҳарбийлашган оператив органлар қарамоғида. Прокуратура терговчиларининг ўзига ҳам бошқа тармоқ прокурорлари томонидан бўладиган таъсир кам эмас.

Мисоллар:

Қайсидир тадбиркор прокуратурадаги бир валломатнинг қудаси бўлгани учун прокуратура терговчиси унга индай олмаган ҳолатларни кўрдик.

Бир фуқаровий ташкилот раҳбарига телефон қилиб терговга чақирган ИИО терговчиси, ўша ташкилот раҳбари начальник УВД нинг жўраси бўлгани учун, қайтиб қўнғироқ қилиб кечирим сўраган ҳолатларни ҳам кўрдик.

Ўзи оператив йўллар билан исботлай олмаган бўлсада, “бу Давлат сиёсати даражасидаги масала” деб, ДХХ терговчисига ўтмаган информацияларидан дело ясатган ДХХ рахбарларини ҳам кўрдик. Ўзи қонун бўйича терговчи оперга алоҳида топшириқ бериш ваколатига эга бўлсада, ДХХ тизимида аксинча, опер терговчига қўлидаги жиноят иши бўйича “алоҳида топшириқ” бераётганини кўп кузатмоқдамиз.

Нимага қайсидир тергов бўлинмасининг йилига 2 та дело тергов қиладиган, “баррача”дек юрган терговчиси 25 млн. ойлик олиши керагу, аммо Фарғона ёки Чилонзорда бир ойда 25 та дело тамомлаётган терговчи 7 млн. ойлик олиши керак?

Нимага қайсидир тергов бўлинмасининг 15 йил ишлаган подполковник терговчиси битта одамни “221” қилишни билмайдию, аммо ҳали 25 га кирмаган лейтанантча ўта оғир ва шов-шувли делоларни тергов қилишга ақли етади?

Биласизми, айниқса, катта ҳажмли жиноят ишлари бўйича тузилган идоралараро тергов гуруҳида юрганингизда бошқа орган терговчиларининг билим-салоҳиятини кўриб ҳайрон қоласиз.

Терговчи иш ҳажми кам жойда “қотиб қолади”, иш йўқлигидан ўзининг мажбуриятига кирмайдиган вазифаларга жалб қилинишни бошлайди. Сиз ЖК ва ЖПКни ёддан билсангиз ҳам, агар “ёнадиган” 🔥 жойда терговчи бўлиб ишламаган бўлсангиз ҳали тергов нималигини англаб етмайсиз.

Ечим нима?

Ечим бу ягона ТЕРГОВ ҚЎМИТАСИ!

Тўғридан-тўғри Президентга бўйсунадиган, прокурор назорати сақланиб қолинадиган, оғир ва ўта оғир, шунингдек шов-шувли жиноят ишларини тергов қилувчи мустақил Тергов Қўмитаси.

ЖПК бўйича 5 та суриштирув органи ўз ташкилотларида сақланиб қолаверсин. Улар ижтимоий хавфи катта бўлмаган ва унча оғир бўлмаган жиноят ишларини тергов қилиб, ўзлари судга чиқараверишади. Шу орқали судга қадар иш юритишнинг соддалаштирилган тартиби сақланиб қолинади.

Тўғри, Тергов Қўмитаси - бу жуда баҳсли масала, чунки терговнинг битта органда централизация бўлиши уни жуда ҳам кучайтириб юборади, шу каби ва бошқа сабабларга кўра Қозоғистонда тузилган Тергов Қўмитаси тарқатиб юборилган.

Аммо, ўз таҳлилларимга ишониб айтаманки, бу Қўмитанинг зарарли томонларидан фойдали томонлари кўпроқ. (ягона Тергов қўмитаси бўйича таҳлилларимизни кейинчалик тақдим этиб борамиз)

Каналга уланиш:
@advocatekulbayev

Тергов мустақиллиги (2-қисм)

Судлар мустақиллиги қаторида тергов органларининг ҳам мустақиллигини гапирмасак бўлмайди. Чунки, терговчилар бугун жиноят процессининг мустақил субъекти эмас, кўпроқ котибга ўхшаб қолди. “Тергов мустақиллиги” деб номаланган ушбу мақолалар силсиласи 3-қисмдан иборат:
1. Прокурорнинг таъсири;
2. Тергов раҳбарларининг таъсири;
3. Оператив органларнинг таъсири.

Бу мақолалар Ўзбекистондаги барча тергов-суриштирув органлари мустақиллигига тааллуқлидир. ☝️

Тергов раҳбарларининг таъсири

Тергов сифати бевосита тергов раҳбарларига боғлиқ. Улар нафақат раҳбар, балки устоз, дўст, сирдош, йўлбошчиҳамдир. Яъни, тергов раҳбарлари раҳбар эмас, балки лидер бўлиши керак.

Туман (шаҳар) тергов раҳбарлари:

Туман (шаҳар) тергов раҳбарларини кема капитанига 🛥 ўхшатаман. Агар кема чўкса улар ҳам бирга чўкишади. Ҳар қандай тўфонларни кема экипажи билан бирга бошидан ўтказишади. Ушбу раҳбарларнинг асосий вазифаси тергов бўлимида ижобий муҳитни сақлашдир. Иш кўп, лекин муҳит яхши туманда ишлаш мумкин. Аммо, иш кам бўлсада, муҳит яхши бўлмаган туманда ишлаб бўлмайди. Уларнинг тергов мустақиллигига таъсири айнан шу муҳитни яратиб беролмаганликларида бўлади.

Вилоятлар, Тошкент шаҳар ва Қорақалпоғистон Республикасининг тергов раҳбарлари:

Ушбу даражадаги тергов раҳбарларини қалқонга 🛡 ўхшатаман. Уларнинг асосий вазифаси қуйи терговчиларни бошқа Давлат органлари ва ташкилотларининг таъсиридан ҳимоя қилиб туришдир. Ўрта бўғин раҳбарлари Республика даражасидаги раҳбарият билан ҳам мисоли бир кўприкдир. Улар ҳудди дипломатдек, жойи келса ҳимоя, жойи келса муроса йўлларини узоқни кўзлаб танлашлари лозим. Буюртмачилар асосан ушбу раҳбарлар орқали ўз буюртмаларини амалга оширишади. Уларнинг тергов мустақиллигига таъсири “повод”ни бериб қўйишларидадир.

Республика тергов раҳбарлари:

Мазкур раҳбарларни “Игра в кальмара” сериалидаги бошқарувчига ⏺️🔼⏹️, экран орқали бутун ўйинни кафтдек кўриб, бошқариб турувчи персонажга ўхшатаман. Уларнинг эээээнг асосий вазифаси терговчиларга халақит бермасликдир. Терговчиларни фото ва видеомодельга айлантирганлар ҳам шулар, терговчиларни вазифасидан ташқари ишларга кўмиб қўйганлар ҳам шулар, оддий тергов ҳаракатларини қийинлаштириб юборганлар ҳам шулардир!

Уларнинг иккинчи вазифаси эса терговчилар устидан билдирилган шикоятларни ўша терговчиларни ўзига “тепмасдан”, ўзлари обдон кўриб чиқишларидир.

Уларнинг учинчи ва асосий вазифаси эса, Терговни ҳар қандай ташқи таъсирлардан ҳимоя қилишдир. Уларнинг тергов мустақиллигига таъсири манашу 3 та вазифани бажара олмасликларида намоён бўлади.

Хулоса

Ўзимни тергов раҳбарим, ҳар сафар нотўғри иш қилсам: “Илоҳим тергов бошлиғи бўл” деб “қарғаганлар”. 😅 Яъни, тергов раҳбарларига ҳам осон тутмайман, тем более бугунги оғир шароитларда. Лекин эртага 10-15 йилдан кейин юқорида мен санаб берган вазифаларни қай даражада бажаришгани - улар ҳақида “гапиради”.

Каналга уланиш:
@advocatekulbayev

Тергов мустақиллиги (1-қисм)

Судлар мустақиллиги қаторида тергов органларининг ҳам мустақиллигини гапирмасак бўлмайди. Чунки, терговчилар бугун жиноят процессининг мустақил субъекти эмас, кўпроқ котибга ўхшаб қолди. “Тергов мустақиллиги” деб номаланган ушбу мақолалар силсиласи 3-қисмдан иборат:
1. Прокурорнинг таъсири;
2. Тергов раҳбарларининг таъсири;
3. Оператив органларнинг таъсири.

Бу мақолалар Ўзбекистондаги барча тергов-суриштирув органлари мустақиллигига тааллуқлидир. ☝️

Прокурорнинг таъсири

Тажрибали прокурорлар ҳар доим терговчининг мустақиллигини таъминлаган ва уларни ҳуқуқий ҳимоя қилган. Аммо, ўз сўзида туролмайдиган баъзи прокурорлар борки, терговчининг қўли билан ўзининг жиғилдони ва юқоридагиларнинг “заказ”ини бажариш “шарафини” бировнинг боласи бўлган терговчидан устун қўяди.

Мисоллар

Амалиётда прокурорлар қайси шахсни қамаш ёки қамамаслик ҳақида, жиноят ишини оғирроқ ёки енгилроқ модда билан квалификация қилиш ҳақида, қайси ишни қўзғатиш-қўзғатмаслик ҳақида, қайси ишни тугатиш-тугатмаслик ҳақида (ЖПК 83-84) терговчига тўғридан-тўғри буйруқ беришмоқда. Гап йўқ, прокурорнинг бунга ваколати бор. Аммо, нимага прокурор қонуний равишда шуни ёзма кўрсатма билан қилмайди, оғзаки буйруқ беради? Ёки, ўзи делони олиб шу ишларни ўз номидан қилмайди?

Прокурорнинг босими билан “отказ” қилинган материаллар, текшириш келганида шу прокурорнинг ўзи томонидан қўзғатилиб, терговчи жавобгарликка тортилган ҳолатларни кўрдик.

Ёки, ҳали прокурор жаноблари ўзига % олмаган ҳолатни қўзғаттирмасдан ўтириб, ўз %ни олганидан кейин қўзғатилган талон-торож материалларини ҳам....

Прокурорнинг босими билан қамалган одамларнинг яқинлари адолат излаб ўша прокурорнинг ўзини олдига боришганида, прокурор уларга терговчини ёмонотлиқ қилганини ҳам кўрдик.

Ёки, сиртдан қамоққа олиниб, қидирувда юрган шахслар ушланганида, битта телефон билан прокурорнинг соясида бир соат ҳам қамоқда ўтирмаган “тадбиркорларни” ҳам...

Аслида ЖПКнинг 83-84-моддаларига асосан тугатилиши керак бўлган жиноят ишлари, прокурорнинг босими билан судга чиқарилиб, судда ёки сиёсий вазият ўзгаргач (прокурор ишдан кетгач ёки маълум даврда эътибор кучайтириворилган моддаларга эътибор камайгач) юқори судларда тугатилганини ҳам кўрдик.

Хўп, терговчи мажбурми, бажармасин прокурорнинг ноқонуний оғзаки топшириқларини дерсиз. Аммо, бунга терговчини тийиб турадиган ҳолатлар борлиги имкон бермайди. Бу тийиб туриш предметларини кейинчалик “Босим” номли мақоламизда батафсил ёритамиз.

Хулоса

Мард прокурор бирор топшириқ бердими, унинг оқибатларига ҳам мард бўлиб жавоб бера олади!

Номард прокурор фақат ўзининг кетини “страховка” қилиб, терговчининг қўли билан зулм қилади, ишларининг оқибати яқинлашганда ҳамма ўқларга терговчини тутиб беради.

Ҳурматли Прокурорлар, ЖПКдаги ҳамда “Прокуратура тўғрисида”ги Қоунундаги барча ваколатларингиздан фойдаланинг, фақат мард бўлсангиз ҳар бир топшириғингизни ёзма кўрсатма билан беринг!

Ҳурматли фуқаролар, қўғирчоқ театридаги қўғирчоқ-терговчидан жаҳлингиз чиқмасин, балки ширма ортида уни ўйнатиб турган прокурор бордир. 😏

Каналга уланиш:
@advocatekulbayev

Нокамтарлик бўлса ҳам айтаман, бугун Ўзбекистон Адвокатураси мамлакат хавфсизлигини сақлаб қолди! Содир этилиши муқаррарликка яқин бўлган оммавий норозиликларга нуқта қўйди. Ғ.Дўстов ишида 10 дан зиёд адвокатлар қатнашишди, минглаб адвокатлар ўз фикрлари билан ҳамкасбларини қўллаб-қувватлашди.

Шу ўринда, судья Ф.Эргашев “сих ҳам, кавоб ҳам куймайдиган” қарор қабул қилди. Уни ҳам тушунаман. Нима бўлганда ҳам манашу кейс - олийжаноб халқимизнинг адолат учун интилишини намоён этди. Ҳаммага рахмат!

@advocatekulbayev