Репост из: Diplomat (Sobirov)
AQSH’liklar baribir tajribasiz-da. Shuncha vahima qilib, migrantlarni Kosta-Rika’ga jo‘natayotgan ekan. Salvador, Gvatemala yo Gondurasga jo‘natmaydimi.
Tasavvur qilish uchun, Kosta-Rika hatto mayda davlatlardan iborat Markaziy Amerika uchun ham kichik davlat. Va jinoyatchilik o‘ta yuqori mintaqadagi eng farovon mamlakat. Uning mintaqadoshlaridan Salvadorda banda va jinoyatchilar uchun tarixdagi eng katta va dahshatli qamoqxona qurildi. Mamlakat armiyasi hali ham ba‘zi hududlarni nazorat qila olmaydi. Gondurasda ham shu ahvol. Nikaragua esa aholisi eng qashshoq davlatlardan biri, bu yerda hatto qabristonlar ham tabaqalangan (bilaks, mamlakat sotsialistik).
Kosta-Rika esa jinoyatchilik eng kam, turizm rivojlangan, hatto ekologik tizimlar ham ishlovchi mamlakat. Ekologik barqarorlikka faqatgina juda yaxshi taraqqiy etgan davlatlargina erishadi. Taqqoslash uchun poytaxt havosini hali ham yaxshilay olmayotgan O‘zbekiston.
Kosta-Rika muvaffaqiyati nimadi?
Yana o‘sha qoloq davlatlarda eng e’tibor kam beriluvchi narsa — ta’lim. Kosta-Rika 1949-yilda, jahonda birinchi bo‘lib armiyani tarqatib yuborgan va uning xarajatlarini ta’lim, ijtimoiy dasturlarga yo‘naltirgan. Armiya — nafaqat aholini jinoyatchilar va tashqi xavflardan himoya qiladi, balki u diktatura tayanchi, to‘ntarishlar vositasi, ichki dushmanlarning quroli ham, degan kosta-rikaliklar.
Davlat ta’limga katta sarmoya kiritgan. Kosta-Rika dunyoda birinchilaridan bo‘lib, 1869-yilda be’pul va majburiy ta’lim joriy qilgan. Sifatli va be’pul ta’lim kafolatlangan. Bu yoshlarning jinoyatchilikka qo‘shilishining oldini olgan. Bundan tashqari ularga siyosiy madaniyat, tinchlik muhimligi o‘rgatilgan. Natijada Kosta-Rikada demokratik qadriyatlarga ega, zo‘ravonlikni rad etuvchi jamiyat shakllangan.
Ijtimoiy dasturlar kambag‘allikni keskin qisqartirgan. Kosta-Rika sotsialistik davlat bo‘lmasa-da, bu yerda ijtimoiy tenglik juda yuqori.
Odamlar politsiya va sudlarga juda ishonadi. Chunki ushbu ikki idora muntazam jamoatchilik nazoratida ishlaydi. Qo‘shni avtoritar Nikraguada esa xalq politsiyani eng katta dushman deb biladi.
Xullas, to‘g‘ri ta’lim davlatni qanchalik taraqqiy ettirishiga Kosta-Rikadek mayda davlat katta misol. Kosta-Riki global farovonlik reytingida O‘zbekiston oldinroqda ham ekan.
@pan_diplomat
Tasavvur qilish uchun, Kosta-Rika hatto mayda davlatlardan iborat Markaziy Amerika uchun ham kichik davlat. Va jinoyatchilik o‘ta yuqori mintaqadagi eng farovon mamlakat. Uning mintaqadoshlaridan Salvadorda banda va jinoyatchilar uchun tarixdagi eng katta va dahshatli qamoqxona qurildi. Mamlakat armiyasi hali ham ba‘zi hududlarni nazorat qila olmaydi. Gondurasda ham shu ahvol. Nikaragua esa aholisi eng qashshoq davlatlardan biri, bu yerda hatto qabristonlar ham tabaqalangan (bilaks, mamlakat sotsialistik).
Kosta-Rika esa jinoyatchilik eng kam, turizm rivojlangan, hatto ekologik tizimlar ham ishlovchi mamlakat. Ekologik barqarorlikka faqatgina juda yaxshi taraqqiy etgan davlatlargina erishadi. Taqqoslash uchun poytaxt havosini hali ham yaxshilay olmayotgan O‘zbekiston.
Kosta-Rika muvaffaqiyati nimadi?
Yana o‘sha qoloq davlatlarda eng e’tibor kam beriluvchi narsa — ta’lim. Kosta-Rika 1949-yilda, jahonda birinchi bo‘lib armiyani tarqatib yuborgan va uning xarajatlarini ta’lim, ijtimoiy dasturlarga yo‘naltirgan. Armiya — nafaqat aholini jinoyatchilar va tashqi xavflardan himoya qiladi, balki u diktatura tayanchi, to‘ntarishlar vositasi, ichki dushmanlarning quroli ham, degan kosta-rikaliklar.
Davlat ta’limga katta sarmoya kiritgan. Kosta-Rika dunyoda birinchilaridan bo‘lib, 1869-yilda be’pul va majburiy ta’lim joriy qilgan. Sifatli va be’pul ta’lim kafolatlangan. Bu yoshlarning jinoyatchilikka qo‘shilishining oldini olgan. Bundan tashqari ularga siyosiy madaniyat, tinchlik muhimligi o‘rgatilgan. Natijada Kosta-Rikada demokratik qadriyatlarga ega, zo‘ravonlikni rad etuvchi jamiyat shakllangan.
Ijtimoiy dasturlar kambag‘allikni keskin qisqartirgan. Kosta-Rika sotsialistik davlat bo‘lmasa-da, bu yerda ijtimoiy tenglik juda yuqori.
Odamlar politsiya va sudlarga juda ishonadi. Chunki ushbu ikki idora muntazam jamoatchilik nazoratida ishlaydi. Qo‘shni avtoritar Nikraguada esa xalq politsiyani eng katta dushman deb biladi.
Xullas, to‘g‘ri ta’lim davlatni qanchalik taraqqiy ettirishiga Kosta-Rikadek mayda davlat katta misol. Kosta-Riki global farovonlik reytingida O‘zbekiston oldinroqda ham ekan.
@pan_diplomat