ISLOM OLAMIDA HUKMRON BO‘LGAN TURKIYLAR
Tarmoqda turkiy xalqlarni Islom dini bilan to‘qnashtirishga urunayotgan faollikni kuzatar ekanmiz, quyidagi tarxiy faktga e'tibor qaratish zarur. Turkiylar musulmonlikni qabul qilgach nafaqat o‘z diyorlarida balki fors, arab, hind, vizantiya (hozirgi Turkiya), kavkaz yerlariga hukmronlik qilib keldilar. Turkiy askarlar xaliflarning harbiy tayanchi bo‘libgina qolmay xatto turkiylar siyosiy ta'siri ostida bo‘lgan. Oxirgi islom xalifaligi turkiy usmonlilar qo‘liga o‘tgani inkor etib bo‘lmas fakt.
Quyidagi sultonliklar ro‘yhati to‘liq emas.
1. Qoraxoniylar (840-1212) turkiylardan birinchi musulmon hukmdor sulola, Movarunnahr, Sharqiy Turkiston.
2. G‘aznaviylar (961-1186) Buxorodan Hindistongacha bo‘lgan hududlarda sultonlik qilgan sulola.
3. Tuluniylar (865-905) Misr, Shom, Libiya hududlarida hukmronlik qilgan turkiy sulola.
4. Ixshidiylar (9-10 asr), asoschisi farg‘onalik turkiy Jaff, xalifa Mu'tasimning shahsiy qo‘riqchilaridan bo‘lgan, keyinchalik Misr va Shom hududlarida hukmronlik qilgan sulolaga asos solgan.
5. Bahriylar (1250-1382) mamluklarning turkiy sulolasi, Misrda hukmronlik qilgan.
6. Anushteginlar (1077-1231) o‘g‘uzlardan bo‘lgan turkiy Horazmshohlar sulolasi, Movarunnahr, Xuroson va Kaspiy dengizi atrofidagi hududlaridan hukmronlik qilgan.
7. Saljuqlar (11-asrdan 14-asrgacha) Yaqin, O‘rta Sharq hududlariga kiruvchi Anatoliya, Shom, Mesopatamiya yerlarida hukmronlik qilgan sultonlar sulolalari.
8. Artukiylar (12-asrdan 15-asrgacha) Vizantiya, shimoliy Suriya va Shimoliy Iroq yerlariga kiruvchi hududlarida hukmronlik qilgan.
9. Zangiylar (1127-1251) Shom (Suriya) va Iroq yerlarida hukmronlik qilgan.
Eldegiziylar (12-13-asrlar) Ozarbayjonda hukmronlik qilgan.
10. Donishmandiylar (1071-1176) hozirgi Turkiya yerlarining bir qismida podshohlik qilgan, xalifadan “malik” degan unvonga ega bo‘lgan.
11. Qoramoniylar (1250-1487) hozirgi Turkiya yerlarining bir qismida beylik, keyin sultonlik qilgan.
Hindistonning Mamluklari (1206-1290), asoschilari Markaziy Osiyolik turkiylar.
12. Shayboniylar (1500-1601), Movarunnahr va Janubiy Turkston yerlari.
13. Jaloirlar (1340-1410) Eron yerlarida sultonlik qilgan, kelib chiqishi mo‘g‘ullar bo‘lsa ham keyinchalik turkiylashgan, Islomni qabul qilgan.
14. Xaljiylar (1290-1320) Dehli sultonligini boshqargan.
15. Tug‘laqiylar (1321-1413) Dehli sultonligini boshqargan.
16. Qora Qo‘yunlu (1375-1468) Kavkaz, Eron, Yaqin Sharq yerlarining katta qismida hukmronlik qilgan o‘g‘uz turkiylari.
17. Oq Qo‘yunlu (1467-1503) Kavkaz, Eron, Yaqin Sharq yerlarining katta qismida hukmronlik qilgan o‘g‘uz turkiylari.
18. Safoviylar (1501-1722) qizilboshlar turkiy qabilasidan, Eronda hukmronlik qilgan.
19. Afshariylar (1736-1796) Eron, Ozarbayjon, Gurjiston, Turkiya, Iroq, Afg‘oniston, Pokiston, Turkmaniston yerlaridagi hududda hukmronlik qilgan sulola.
20. Qojarlar (1795 – 1925) Hozirgi Eronni boshqargan turkiy sulola.
21. Temuriylar, Boburiylar (1370-1857), izohga hojat yo‘q...
22. Usmonlilar sulotonligi, xalifaligi (1299-1924)... izohga hojat yo‘q.
Darhaqiqat, Islom turkiylar uchun dunyoning katta qismini fath qilib berdi.Криллда бу ерда👇👇👇👇
https://telegra.ph/ISLOM-OLAMIDA-%D2%B2UKMRON-B%D0%8ELGAN-TURKIJLAR-03-08