Sirdaryo viloyat sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi boshqarmasi| Rasmiy kanal

Maktab oʻquvchilari uchun qanday oziq-ovqat mahsulotlari tavsiya etiladi?

👫 Bolalar harakatchan boʻladi. Qolaversa, organizmning oʻsib-ulgʻayishi uchun quvvat, yaʼni ozuqa kerak. Shu sababli oʻgʻil-qizlar tez ochqaydi. Ayniqsa, maktab davrida! Biroq bunday pallalarda kichkintoylar duch kelgan mahsulotlarni isteʼmol qilib ketavermasligi zarur. Ularning turi, sifati, tarkibi va miqdori doimo nazoratda boʻlishi shart.

“Umumiy oʻrta, oʻrta maxsus, professional taʼlim muassasalarida oʻquvchilar ovqatlanishini tashkil etishning sanitariya qoidalari, normalari va gigiyena normativlari”da umumtaʼlim muassasalarida oʻquvchilar isteʼmol qilishi mumkin boʻlgan asosiy oziq-ovqat mahsulotlari assortimenti ham belgilangan. Ular quyidagilardan iborat:

🥩🍖Goʻsht va goʻsht mahsulotlari:

▶️I kategoriyali mol goʻshti, buzoq goʻshti, yogʻsiz qoʻy goʻshti (haftada 1-2 martadan koʻp emas), parranda goʻshti, kurka, quyon goʻshti, baliq, tovuq tuxumlari omlet yoki qaynatilgan holda.

🥛🍶 Sut va sut mahsulotlari:

▶️sut (2,5%, 3,2%, 3,5% yogʻlilik darajasi), pasterizatsiyalangan, sterillangan, quruq; quyultirilgan sut (toza va shakar aralashtirilgan holda), quyultirilib-pishirilgan sut; tvorog (yogʻlilik darajasi 9% va 18%li; agar yogʻlilik darajasi unchalik baland boʻlmasa — 0,5% li); oʻtkir boʻlmagan turdagi pishloq (qattiq, yumshoq, eritilgan, ziravorlarsiz kolbasa turdagi); termik qayta ishlanganidan soʻng qaymoq (10%, 15%, 30% yogʻlilik darajasi); kefir (qattiq); yogurtlar (termik ishlov berilmagan — tabiiy, sutli va qaymoqli turlari maʼqul); qizaribroq ivigan qatiq (ryajenka), qatiq, bifidok va boshqa sut mahsulotlari; qaymoq (yogʻlilik darajasi 10%, 20% va 30%).

🧈Oziq-ovqat yogʻlari:

▶️sariyogʻ; oʻsimlik yogʻi (kungaboqar, faqat dogʻlangan paxta yogʻi); salatlarga, vinegretlar, seld baligʻi, ikkinchi taomlar salat yogʻi; margarin pishiriqlar uchun; qovurish uchun cheklangan (faqat oliy navlar);

🥮🥧 Qandolatchilik mahsulotlari:

▶️konfetlar (zefir, qiyom, marmelad maʼqul), shokolad haftasiga bir martadan oshmasligi kerak; qotirilgan kulcha non (galeta), pishiriq, kreker, vafli, keks (taʼm beruvchi moddalarsiz); pishiriqlar, tortlar (uvalanadigan xamirli va biskvitli, kremsiz); qiyom, murabbo, povidlo, korxonada qadoqlangan asal;

🥔🫑Sabzavotlar:

▶️kartoshka, karam, gulkaram, sabzi, lavlagi, bodring, pomidor, qovoqcha (kabachki), kulchaqovoq (patisson), piyoz, chesnok (kichik maktab yoshidagi bolalar uchun cheklangan miqdorda), petrushka (kashnichsimon koʻkat), shivit, selderey (kashnichsimon oshkoʻk), tomat pastasi, tomat-pyure.

🍎🍊Mevalar:

▶️olma, nok, olxoʻri, uzum, va bananlar; har kimning isteʼmol qila olish qobiliyatiga qarab sitrusli (apelsin, mandarin, limon); quritilgan mevalar;

🫘🥜 Dukkaklilar:

▶️noʻxat, loviya, soya, mosh.


🥤🧋Sharbat va ichimliklar:

▶️ mahalliy tabiiy va import sharbatlar, ishlab chiqarilgan ichimliklar (oqartirilgan va quyqali), imkon qadar kichik qadoqda; konservantlarsiz va qoʻshimcha moddalarsiz ishlab chiqarish turidagi vitaminli ichimliklar; kakao, choy; ichimlik suvi.

🫙Konservalar:

▶️goʻshtli konserva; konserva ovqatlari (goʻshtli suyuq ovqat (rassolnik), mol goʻshtli karam shoʻrva, mol goʻshtli grechka kabi tabiiy mahsulotlar boʻlmaganda istisno tarzida); losos (qizil goʻshtli baliq); sharbatlar, meva boʻlaklari, baqlajon va qovoqcha ikrasi;
sterillangan pomidor va bodringlar, non, yorma, makaron mahsulotlari — barcha turlari cheklanmagan miqdorda tavsiya etiladi.

Тelegram| Instagram| @sanepidxizmat' rel='nofollow'>Facebook| YouTube

КРЕМЛИ ТОРТЛАРНИ САҚЛАШ МУДДАТИГА ЭЪТИБОРЛИ БЎЛИНГ!

🥮🍩🍪🎂Деярли ҳар бир одам ширинликни яхши кўради. Шоколад, конфетлар, тортлар, кремли пирожнийлар, турли хил пишириқлар рўйхатини узоқ давом эттириш мумкин.

🔖 Бугунги кунда бозорларимизда турли хил қандолат маҳсулотларининг катта хилма-хиллиги мавжуд. Айниқса байрам дастурхонини ушбу ширинликларсиз тасаввур қилишимиз қийин.

Лекин кремли пирожнийлар ва тортлар қандай хавф туғдиради?

Улар организмга қандай зарар етказиши мумкин?

Ўзингизни ва фарзандларингизни қандай ҳимоя қилиш мумкин?

📌 Қандолат маҳсулотлари таркибига кирувчи кремлар тухум оқсилидан тайёрланган, қайнатилган ёки қаймоқли бўлиши мумкин. Кремлар патоген микрофлоранинг кўпайиши учун қулай озуқа муҳити ҳисобланади. Бундай микроорганизмлар кремга ифлос қўллар ёки таркибига кирувчи сут, қаймоқлар, сариёғ, шакар, тухум ва бошқа маҳсулотлар билан бирга тушиши мумкин.
📌 Кремларни тайёрлаш жараёнида кўпчилик микроорганизмлар яшовчанлигини сақлаб қолиши ва муддатидан узоқ сақлаш жараёнида улар кўпайишни бошлаши мумкин.
📌Санитария талабларига риоя қилмаслик патоген микроорганизмларнинг кўпайишига ва токсинларнинг ажралишига сабаб бўлади.

Тилларанг стафилококк
❗️Энг кенг тарқалган бактерия тилларанг стафилококкдир. У иссиқликка чидамлилиги билан ажралиб туради ва баъзида ҳатто термик ишлов беришдан кейин ҳам яшовчанлигини сақлаб қолади. Тилларанг стафилококк маҳсулотларда кўпайиб, экзотоксин (энтеротоксин) ажратиб чиқаради ва меъда-ичак касалликлари ва организмниг умумий заҳарланишини келтириб чиқаради.

Энтерококклар ва ичак таёқчаси
❗️Кремга энтерококклар, ичак таёқчаси бактериясининг патоген вакиллари тушиши ҳам мумкин. Ушбу бактериялар кремда кўпайиб, кучли диарея билан кечувчи ичак инфекциясини чақириши мумкин.

Сальмонеллёз
❗️Кремли қандолат маҳсулотларидан заҳарланишлар ичида энг кенг тарқалгани сальмонеллёз бўлиб қолмоқда, чунки бу хавфли касалликнинг қўзғатувчиси жуда кенг тарқалган. Касалликни кўпинча оқсилли кремдан тайёрланган маҳсулотлар келтириб чиқаради. Крем тайёрлашда оқсиллар термик ишловдан ўтмайди, бу эса микроорганизмларнинг кўпайишига олиб келади.

🩸 Сальмонеллёз тана ҳароратининг кўтарилиши, кўнгил айниши, қусиш, ич кетиши ва организмнинг умумий заҳарланиши билан тавсифланади.
Қандолат маҳсулотларини фақат совутгичда ва кўпи билан 2 кун сақлаш керак.

Қаймоқли тортларни сақлаш муддати +2 дан +6 даража ҳароратда атиги 6 соатни ташкил этади.

🍰Қандолат маҳсулотларининг яроқлилик муддати ширинликларни харид қилиш, тайёрлаш ва истеъмол қилишда ҳисобга олиниши керак бўлган муҳим омил ҳисобланади.

🧊Ушбу муддатларга риоя қилиш истеъмол қилинадиган маҳсулотларнинг хавфсизлиги ва сифатини таъминлайди.

Маҳсулотларни харид қилишда тайёрланган санаси, яроқлилик муддати ва сақлаш шартларига албатта эътибор беринг!

Санэпидқўмита Ахборот хизмати

Тelegram| Instagram| @sanepidxizmat' rel='nofollow'>Facebook| YouTube