Замбаракнинг ўқи

Канадага туристик виза билан бориб, кейин ишчи визага ўтказиш мумкинми? Сўнгги кунларда мана шундай саволлар кўпайиб қолди. Мен 100% аниғини билмайман, аммо билганимни айтиб бераман.

Назарий жиҳатдан ҳа, мумкин. Аммо амалиётдан бундай ишни — виза турини биридан иккинчисига ўтказиш жуда қийин.

Дейлик, сиз туристик виза билан келиб, кейин бу ерда иш топдингиз. Лекин барибир турвиза билан ишлаш мумкин эмас. Аммо иш берувчи хоҳласа, визангизни ишчи визага алмаштириб бериши мумкин.

Бунинг учун у аввал маҳаллий аҳоли орасида ходим қидириши керак. Бир неча ой ичида топа олмаса, кейин ҳукуматга ариза топширади, “маҳаллий аҳоли ичидан тополмадим, чет элдан ишчи ёллашга рухсат беринг” қабилида. Ариза узоқ муддат (бир неча ой) ичида кўриб чиқилади. Рухсат берилганидан сўнг, визангизни алмаштиришга ҳужжат топширади. Унинг жавоби чиққанидан сўнггина сиз ишга киришишингиз мумкин бўлади.

Кўриб турганингиздек, бу жуда узоқ ва мураккаб жараён. Иш берувчиларга бундай жараённи бошидан ўтказишга нима наф? Нима учун шунча қийналиб, сизга ишчи виза олиб бериши керак?

Шу сабабли ҳам иш берувчилар бу жараёндан ўтишдан аввал ва кейин ходимини итдек ишлатади ва кам пул беради. Чунки ходим бу компанияга боғлиқ, нимаям қила оларди?

Мана шунақа гаплар.

@zambarakning_oqi

Эрталаб туриши билан Абдумалик олма еяпти. Диалог:

— Ҳа, ёрма (хлопья) емайсанми?
— Йўқ, мен соғлом овқатланяпман, Отабекдан кучли бўлишим керак.
— Нимага?
— Чунки у пультни олиб қўйганда, мен ундан қайтариб оволишим учун.

Мақсадларни тўғри қўйиш муваффақиятга етаклайди (оқ-қора, секинлаштирилган видео, фонда мумтоз мусиқа).

@zambarakning_oqi

Виза керак бўлса юқоридаги одамга ёзаверасизлар, мен айтиб қўйдим.

@zambarakning_oqi

Юқоридаги мақолада менга ўхшаган битта бола миннималар дебди.

@zambarakning_oqi

Эвтаназия (ҳаётни тугатиш учун тиббий ёрдам) ва ота-она ҳуқуқи ҳақида.

Канадада инсон соғлиғи туфайли ўз ҳаётини тугатиш ҳуқуқига эга. Агар инсон тузалмас касалга чалинган бўлса ва касал унинг тўлақонли яшашига имконият бермаса (масалан, саратоннинг сўнгги босқичлари, паралич, генетик касалликлар ва ҳ.к.), докторлар хулосасига кўра, ўз ҳаётини тугатиши мумкин. Руҳий касалликлар эвтаназия учун сабаб бўлолмайди.

Бунинг учун бир-биридан хабардор бўлмаган икки доктор бемор тузалмас касалга чалингани, азобга олиб келаётганини тасдиқлаб, ўлимга руҳсат бериши керак. Агар докторлардан бири рози бўлиб, иккинчиси рози бўлмаса, унда учинчи доктор тайинланади (тай-брейк).

Ўтган йили Калгарида 27 ёшли аёл ўз ҳаётини тиббий йўл билан тугатиш (эвтаназия)га қарор қилган. Тайинланган икки докторнинг бири бу қарорга рухсат берган, иккинчиси эса бермаган. Шундан сўнг Альберта соғлиқни сақлаш хизмати учинчи докторни тайинлаган ва у эвтаназияга рухсат берган.

Аммо аёлнинг отаси судга мурожаат қилиб, ўлимни тўхтатишни сўраган. Ишни кўриб чиққан судьяга кўра, у отанинг мусибатини тушунади ва қабул қилади, аммо балоғатга етган қизининг танлови ва ўз қадр-қимматини сақлаган ҳолда ҳаётдан кўз юмиш ҳуқуқини устунроқ қўяди. Шу сабабга кўра суд ота даъвосини рад этди, аммо эвтаназия ижросини 30 кунга тўхтатиб турди. Бу муддат давомида ота юқори инстанция судга мурожаат қилиши мумкин.

Бундан ташқари, эвтаназияга рухсат берган докторлар хулосаси бемордан бошқа ҳеч кимга, шу жумладан судга ҳам очиқланмайди ва улар хулосаси қайта кўриб чиқилишига йўл қўйилмайди. Қонунга кўра, бемор шуни хоҳласа ва учта доктордан иккитаси беморнинг ҳолати эвтаназия шартларини бажараётганини тасдиқласа бас.

Бу кейс жамоатчилик орасида қизғин бахсларга сабаб бўлди. Уларни ўқиб, қуйидаги хулосаларни чиқардим:

Биринчидан, эвтаназия учун рухсат олиш қийин. Инсон ўлишни хоҳлаши билан рухсат берилмайди. Бемор жуда қатъий талабларни бажариши шарт. Ҳар бир доктор бемор билан бир неча ой давомида ишлайди ва уни ўрганади. Шундан кейингина қарор қабул қилади. Қарорни бемор ва докторлар қабул қилади, суд ёки учинчи шахслар эмас.

Иккинчидан, ота-онанинг балоғатга етган боласида қонунан ҳақи йўқ. 18 ёшдан кейин ота-она ўз фарзанди қарорларига аралаша олмайди ва суд ҳам бунга йўл қўймайди.

Учинчидан, агар ўлим тўшагидаги касалларга эвтаназия қилишга рухсат берилмаса, улар азоб билан барибир ўладилар. Ëки, ундан ҳам ёмони, ўзларини-ўзлари ўлдирадилар.

@zambarakning_oqi

Россия, жамият ва кечаги теракт ҳақида.

Мен, тенгдошларим каби, рус медиаси атрофида катта бўлганман. Компьютер ҳақидаги биринчи маълумотларимни русча журналлар ва интернет-нашрлар (Upgrade журнали, ixbt.com ва overclockers.ru сайтлари)дан олганман. Рус эстрадаси қўшиқлари (Алсу, Иванушки, Hi-Fi)ни эшитиб, катта бўлганман.

2013 йил “Дарё”ни ишга туширганда ҳам андозани АҚШ ёки Европа нашрлари эмас, балки Россиянинг Лента.ру ва кейинчалик Медуза нашрларидан олганман. 2014—2015 йилларда Москвада медиа тренингларда қатнашганман, Медуза асосчилари билан учрашганман.

Ўшанда Москва қандайдир бир бошқа оламдек туюлган. Катта шаҳар, осмонўпар бинолар, лиқ-лиқ автомобиль. Кечаси Мейл.ру офисида тренинг бўлгани, тунги соат 12дан кейин “Москва китоблар уйи”да муаллифлар билан бўлган учрашувлардан ҳайратланганман, ҳаёт фақат еб-ишичдан иборат эмаслигини кўрганман.

2011 йил, Путиннинг 3-марта сайланишидан сўнг Россия шиддат билан авторитар мамлакатга айланишни бошлади. 2014 йили қишки олимпиада қандай кўтаринки руҳда ўтган бўлса, бир ойдан кейин Қримнинг аннексия қилиниши барча умидларни пучга чиқарди. Кейин Путин ва унинг “қутурган принтер”и нималар қилганини биламиз.

“Ташқи душман” образи ва тинмай нафрат тарқатиш ҳатто сиёсатга аралашмайдиган компьютер соҳасидаги сайтларга ҳам кириб борган. Ўша сайтлардаги комментларни ўқисангиз, ёқангизни ушлайсиз. Ғарбга (ҳолбуки ғарб ишлаб чиқарган компьютерлар ҳақида сайт), бошқа миллат вакилларига, аёлларга нафрат ҳар бир мақола тагида бор.

Анув куни интернетда бир пост тарқади. Унда Россиянинг қандайдир бир вилоятида ўзбек ёки тожикка ўхшаган оила қандайдир имтиёз олган. Ундаги комментларни кўрсангиз эди. Очиқдан-очиқ нафрат ва ирқчилик.

Ҳатто мана-ман деган либераллар гапларидан ҳам шовинизм анқиб туради.

Россия жамияти мана шундай аҳволга тушганидан қаттиқ афсусдаман.

Кечаги терактда юздан ортиқ бегуноҳ киши қурбон бўлди, буни оқлаб бўлмайди. Лекин урушни бошлаган мамлакатда бошқа нарсани кутиш мумкинмиди? Бошқалар бошига ёғдирган кулфат ўз бошига ҳам тушишини наҳотки тушунмайди одамлар?

Қардош халқ бошига ракета ёғдириб турган мамлакат одамлари кўнглига концерт қандай сиғиши мумкин?

Тўғри, айнан томошабинлар урушни бошламади, улар бегуноҳ. Лекин уларнинг унсиз розилиги туфайли аввал Қрим, кейин Донбасс босиб олинди. “Менинг уйим бир четда” қабилида иш тутиш натижасида мана шундай аҳволга келди мамлакат.

Балки, тахмин-да буям, 2011 йили Болотний майдонига юзминглаб эмас, миллионлаб одам чиққанида шунақа ишлар бўлмасмиди? Балки, Россия кучишлатар идоралари Украинага, журналист, қўшиқчи, ўқитувчи ва шоирларга қарши эмас, балки чинакам таҳдидларга, чинакам террористларга қарши курашганида, бундай фожеа содир бўлмасмиди?

Русларнинг ўзлари айтганидек, “история не знает сослагательного наклонения”. Тарихни ўзгартира олмаймиз, вақтни орқага қайтаролмаймиз.

Шундай экан, бу уруш тезроқ тугашини, уни бошлаганлар муносиб жазосини олишини кутиб яшаймиз. Бегуноҳ қурбонлар яқинларига сабр тилаймиз.

P.S. “Коллектив жавобгарлик” деган тушунчага қандай қарайсиз?

@zambarakning_oqi

Бугун АҚШ Адлия вазирлиги Apple компаниясини судга берди. Вазирликка кўра, Apple мобил қурилмалар бозорида монополия яратган. Масалан, Apple қурилмалари бошқа компаниялар томонидан ишлаб чиқарилган ақлли соатлар билан яхши ишламайди. Айфон орқали тўлов қилиш учун фақат Apple Pay’дан фойдаланиш мумкин, бошқа тўлов тизимлари (Google Pay, Samsung Pay)дан фойдаланиб бўлмайди. iPhone учун дастурларни фақат App Store’дан юклаб олиш мумкин, бошқа дўконлар (маркетплейслар) фаолиятига йўл қўйилмайди. Ва ҳ.к. ва ҳ.к. Вазирлик иш очилишига бир қатор сабабларни келтирган.

АҚШ Адлия вазирлиги 25 йил аввал Microsoft компаниясини ҳам ўхшаш сабабларга кўра судга берганди. Ўша пайт Microsoft’нинг Internet Explorer браузери бозорда монополия ўртанганди. Ўша судда Microsoft ютқазган, натижада Apple ҳам бундан фойда кўрган. Эппл ўзининг iTunes дастурини Windows’га олиб кира олган.

Бу суд узоқ давом этилиши кутилмоқда. Ҳукумат ва компания баҳси ойлар, балки йилларга чўзилиши мумкин.

Энди тасаввур қилинг, Ўзбекистон Адлия вазирлиги ЎзАвтоМоторсни монопол бозор яратганликда айблаб, судга берди…

Тасаввур қилолмадингизми? Мен ҳам.

@zambarakning_oqi