Иссиқлик тарифлари неча карра ошади?Иссиқлик таъминоти бўйича навбатдаги тажрибаларни кўзда тутадиган
ҳужжат билан танишган ўзбекистонликлар жиддий хавотирга тушмаслиги мумкинмас.
Албатта, иссиқлик таъминотининг қайта марказлаштирилиши, бюрократлаштирилиши ва шонли энергетиклар иштирокида давлатлаштирилиши истиқболлари оддий истеъмолчиларни хурсанд қилмайди. Энди фарқи йўқ, бу истеъмолчи кўп қаватли уйда яшаса, марказий иситишга уланганми ёки йўқми.
Биринчидан, иссиқлик таъминоти хизматлари учун пасайтирилган тарифларни 2030 йилгача таннарх даражасига етказиш кўзда туилмоқда. Тасаввур қилишингиз учун, 2024 йил сентябрь ҳолатига Тошкент шаҳрида таннархга етиши учун тарифлар камида 5,5 карра
ошиши керак. Бу ҳали таннархни шишириш тўхтамаган тақдирдаги ҳолат. Шонли энергетиклар методичкаси ишга тушса, таннархни шишириш фақат тезлашади, кенгаяди, табиийки тарифлар таннархга етиши учун неча карра ошишини прогноз қилиш имконсизга айланади. Афсуски, ҳужжатнинг бирон жойида иссиқлик таъминотида таннархнинг каррасига шиширилгани, харажатларни кескин қисқартириш лозимлиги қайд этилмаган.
Иккинчидан, марказлашган иссиқлик таъминотига уланмаган тўрт ва ундан юқори қаватли кўп квартирали уй-жойларнинг иситиш тизимида
локал қозонхоналар қуриш ва бошқа муқобил технологияларни жорий этиш ҳисобига бир хонадоннинг газга бўлган талабини камида
20 фоизга камайтириш режалаштирилмоқда. Содда тилга кўчирсак, бу янги қурилган кўп қаватли уйларда бир ёки икки контурли индивидуаль қозонлар орқали истилаётган хонадонларни иситиш локал қозонхоналарга ўтказилиши мумкин дегани. Мазкур антитажриба истеъмолчиларга қанчача тушиши ва қандай кўргуликлар келтиришини прогноз қилишганми ёки йўқми, билмайман. Лекин ҳозирнинг ўзида айтайлик, Тошкентда марказлашган иситиш тизимига уланган уйларда қиш чиқариш (ҳатто таннархни 5-6 каррасига қопламайди дейилсада), индивидуаль қозонлар билан иситиладиган уйларда қиш чиқаришдан каррасига қимматга тушмоқда. Буёғига нима бўлади, ўйлашга қўрқади одам.
Ëмон гумон шуки, локал қозонхоналар қуриш кампанияси бутун бошли массивларни газдан узишга институционал баҳона бўлиб хизмат қилиши мумкин.Учинчидан, антиислоҳотларга айланаётган ислоҳотлардан одамлар безиб қолган. Марказий иситиш тизимини ислоҳ қилиш бўйича Тошкентда бундан 4 йил аввал, тизимни Veolia Energy бошқарув компаниясига топшириш ҳаракатлари бирон самарали натижа кўрсатмай туриб, навбатдаги тажрибани бошлашнинг ўзи ғалати. Биз ҳалигача билмаймиз ва жавобсиз қолаётган саволларни яна қайтарамиз: Veolia Energy компаниясига иситиш тизимини топширишдан мақсад нима эди ўзи? Қўйилган қайси вазифалар бажарилди, бошқарувчига қанча маблағ тўланмоқда? Мақсад таннарх ва харажатларни шиширишда, бюджет маблағларини чексиз ўзлаштиришда давом этишмиди? Ёки шаффофлик ва ҳисобдорликни ошириш орқали самарали бошқарувга келишмиди? Ҳеч қурса, иссиқ сув ва иситиш ҳисоби ажратилмагани сабабини тушунтиринглар, барака топгурлар.