Pul | Moliya | Iqtisodiyot

8-mart - fitna nazariyasimi yoki chindan ham ayollar kunimi?

Ko‘p o‘ylab qolaman, nega ayollarni aynan bir kun, ya’ni 8-mart kuni e’zozlash, ta’kidlash hamda taqdirlash kerak ekin? Bunaqa o‘ylashim asos bor ekan va u fitna nazariyasi bilan bog‘liq ekan. Qaysidir jihatdan bu muallifning shaxsiy fikri bo‘lishi mumkin va haqiqatan yoki sizning fikringizdan yiroq ham bo‘lishi mumkin. Kelin bir necha nazariyalarni o‘rgani chiqamiz.

Garchi 8-mart rasman ayollar huquqlari uchun kurash kuni sifatida targ‘ib qilingan bo‘lsa-da, Sovet Ittifoqida u an’anaviy turmush tarzi va diniy qadriyatlarni yo‘q qilishga qaratilgan kommunistik siyosatning bir qismi edi. Bu holat, ayniqsa, O‘rta Osiyoda keskin namoyon bo‘ldi, bu yerda ayollarni hijobdan voz kechishga va an’anaviy turmush tarzini o‘zgartirishga majburlashdi.

Qanday qilib deysizmi?

1927-1932-yillarda sovet hukumatining O‘rta Osiyodagi mintaqalarida "HUJUM" nomli xotin-qizlar maqomini o‘zgartirish, jumladan paranji, hijob va boshqa an’anaviy liboslardan voz kechishga qaratilgan katta tashviqot va targ‘ibot ishlari olib borishgan.

Shuningdek, 1927-yil 8-mart - Xalqaro xotin-qizlar kunida O‘zbekiston va Tojikistonda ommaviy namoyishlar bo‘lib o‘tdi, unda 7130 nafar ayol omma oldida paranjisini yechib, yoqib yubordi. Bu tadbirlar sovet hokimiyati tomonidan tashkil etilib, xotin-qizlar faollari tomonidan o‘tkazilgan.

Amerikalik feministlar va tenglik tarafdorlari ham erkaklar edi. Sababini topishga urinib ko‘ring-chi? Hamma gap shundaki, ashaddiy tarafdorlarga ayollar erkaklar bilan teng ravishda soliq to‘lashi kerak edi, soliq solinadigan subyektlar oqimdan qanchaga ko‘payishini tasavvur qila olasizmi?

Bizning xalqimiz ayollarni har doim e’zozlagan va buning uchun alohida bitta kuni bo‘lishi shartmas edi.

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

Aktivlarning adolatli narxini qanday aniqlash mumkin? 📊

Aktivlarni shunchaki "hype"ga berilmay sotib olish uchun ularning haqiqiy qiymatini bilish muhim. Keling, buni qanday aniqlashni ko‘rib chiqaylik.

📌 Aksiya va obligatsiyalar bozorida hammasi umumiy qilib olgandan tushunarlik. Aksiyada - bu kompaniyaning tahlil qilishi bilan, obligatsiyalarda esa to‘liq daromadlilik (YTM) kuponlar va sotib olish qiymatini hisobga olgan holda haqiqiy daromadni aks ettiruvchi ko‘rsatkichga qarab aniqlash mumkin bo‘ladi.

📌 Ko‘chmas mulk
O‘zini qoplash muddati: Narxni ijaradan keladigan yillik sof daromadga bo‘lamiz. Masalan, 120 000 dollarlik ko‘chmas mulk yiliga 12 000 dollar daromad keltirsa → o‘zini qoplash muddati 10 yil (P/CF = 10).
O‘rtacha ko‘rsatkich: turar-joy ko‘chmas mulki uchun 8-12 yil, tijorat ko‘chmas mulki uchun 6-10 yil.
Bozor bilan taqqoslash: Agar hududdagi shunga o‘xshash ko‘chmas mulklar arzonroq bo‘lsa, siznikining narxi oshirib yuborilgan hisoblanadi.

📌 Oltin
Qazib olish tannarxi: Yetakchi kompaniyalarda o‘rtacha bir unsiya (31,1 g) uchun 1200-1500 dollar.
Buni qanday hisobga olish kerak? Agar bozor narxi ushbu tannarxdan past bo‘lsa, konlar yopiladi → taklif kamayadi → narx ko‘tarilishi mumkin.

📌 Neft
O‘rtacha tannarx:
Saudiya Arabistoni – bir barrel uchun 10 dollar
Rossiya – 20-30 dollar
AQSH (slanes nefti) – 40-50 dollar
Buni qanday hisobga olish kerak? Agar narx ko‘pchilik ishlab chiqaruvchilarning tannarxidan past bo‘lsa, qazib olish kamayadi → vaqt o‘tishi bilan narx oshadi.

📌 Metallar (mis, alyuminiy, nikel)
Tannarx, energiya, logistika va talabga bog‘liq. Masalan:
Alyuminiy – tonnasi uchun 1800-2200 dollar
Mis – tonnasi 6000-7000 dollar
Nikel – tonnasi uchun 17000-20000 dollar
Agar narx tannarxdan pastga tushsa, ishlab chiqarish kamayadi → vaqt o‘tishi bilan narx tiklanadi.

💡 Xulosa: Ortiqcha to‘lamaslik uchun qazib olish tannarxiga va o‘zini qoplash muddatiga e’tibor bering. Agar aktiv haqiqiy qiymatidan past bo‘lsa, bu yaxshi kirish nuqtasi hisoblanadi. 🚀

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

💰 2025-yilda pulni qayerga qo‘yish kerak? Barcha mavjud aktivlar! 📈Ayrim aktivlarning 2024-yildagi daromadini keltirib o'tgandim, o'rganib chiqishni maslahat beraman.

Agar qo‘lingizda bo‘sh mablag‘ bo‘lsa va uni shunchaki inflatsiya "yeb qo‘yishini" istamasangiz, uni qayerga yo‘naltirishni o‘ylab ko‘rish vaqti keldi. Mana imkoniyatlarning to‘liq ro‘yxati:

🔥 Moliyaviy aktivlar (likvid, ammo beqaror)
✔️ Aksiyalar – yirik kompaniyaning ulushini sotib olib, narxning o‘sishi va dividendlar hisobiga daromad olishingiz mumkin. Savol: Apple yoki mahalliy biznesmi?
✔️ Obligatsiyalar (shar'iy joiz emas) – barqaror qat’iy daromad, lekin aksiyalarga qaraganda daromadliligi pastroq.
✔️ ETF va indeks fondlari – butun bozorni bir yo‘la sotib olasiz, tanlash bilan ovora bo‘lmaysiz.
✔️ Kriptovalyutalar – bitkoin allaqachon 107 000 dollarga yetib, pastga qulashga ham ulgurdi, lekin keyingi qadami qanday? 🚀 yoki 💥?
✔️ Valyuta – dollar, yevro, yuan. Savol: so‘m qadrsizlanadimi yoki kuchayadimi?

🏠 Real aktivlar (uzoq muddatli, inflatsiyadan himoyalangan)
✔️ Ko‘chmas mulk – ijara + qiymati o‘sishi, lekin kirish chegarasi yuqori.
✔️ Oltin va kumush – narxi tushmaydi, lekin daromad ham keltirmaydi.
✔️ Yer va resurslar – qishloq xo‘jaligi yerlari, suv, foydali qazilmalarni sotib olish.

💡 Muqobil aktivlar (nostandart, ammo istiqbolli)
✔️ Startaplar va venchur – 90% yo‘q bo‘ladi, lekin 10% 100 barobar foyda keltiradi.
✔️ Biznes – kimningdir loyihasiga sarmoya kiritish yoki o‘z ishingizni boshlash.
✔️ Antikvar va kolleksion buyumlar – qimmatbaho soatlar, rasmlar, vinolar, hatto retro-avtomobillar.
✔️ Patent va texnologiyalarni sotib olish – agar dunyo qayoqqa ketayotganini bilsangiz.

⚖️ 2025-yilda nimani tanlash kerak?
✅ Barqarorlik: Obligatsiyalar (shar'iy joiz emas), ETF, ko‘chmas mulk
✅ Yuqori xavf, ammo katta foyda: Aksiyalar, kriptovalyutalar, startaplar
✅ Inqirozdan himoya: Oltin, yer, valyuta.

💬 Siz qaysi aktivga sarmoya kiritmoqchisiz? Izohda yozing!
👇

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

Nega hali ham boy emassiz? Hamma narsani hal qiladigan formula haqida gaplashamiz

Moliyaviy erkinlikni xohlaysiz-u, ammo pul doim yetishmayaptimi? Muammo iqtisodiyotda emas, siz amal qilayotgan formulada.

💰 Kambag‘allik formulasi:

Daromad - Xarajatlar = Qoldiq (agar bo‘lsa)

90% odamlar shunday yashaydi: maosh olishadi → sarflashadi → qolgani (agar qolsa) jamg‘arma bo‘ladi. Ko‘pincha hech narsa qolmaydi.

🔥 Boylik formulasi:

Daromad - investitsiya uchun 30% = Qolgani yashash uchun

Haqiqatan ham moliyaviy ozodlikka erishayotganlar shunday yo‘l tutishadi.

📊 Raqamlarda ko‘rib chiqamiz:

✅ Ish haqi - 1 000$

✅ 30% (300$) - darhol aktivlarga (aksiyalar, ko‘chmas mulk, biznes)

✅ 700$ - bir oylik haqiqiy byudjetingiz

3 yildan keyin maoshdan maoshgacha yashamaysiz, chunki investitsiyadan keladigan daromad bo‘ladi. 10 yildan so‘ng - siz uchun ishlaydigan kapitalingiz bo‘ladi.

10% dan boshlang, keyin 30% gacha ko‘taring. Eng muhimi - boshlash.

Siz to‘g‘ri jamg‘aryapsizmi?

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

#Keys

Hamma uchun ibrat bo'lishi mumkin bo'lgan qo'llanmalar.

1. Zakat Sitchin - xayriyadan boshlab milliarderlikka erishgan tadbirkor

Kanadalik milliarder va Future Shop do‘konlar tarmog‘ining asoschisi Zakat Sitchin aytishicha, birinchi do‘konini ochishdan oldin deyarli puli bo‘lmagan ekan. U jamg‘armalarining bir qismini xayriyaga sarflashga qaror qilgan va yaxshilik qaytishiga umid qilgan. Bir yil o‘tar-o‘tmas uning biznesi tez sur’atda rivojlana boshlagan va bir necha yildan so‘ng tarmoqni yuz millionlab dollarga sotgan.

2. Jon D. Rokfeller - o‘ndan bir ulushning qudrati

Tarixdagi eng boy insonlardan biri Jon Rokfeller yoshligidanoq daromadining 10 foizini xayriyaga ajratib kelgan. U qancha ko‘p xayriya qilsa, shuncha ko‘p qaytishiga ishongan. Uning boyligi bugungi kun pul qiymatida 400 milliard dollardan oshib ketgan va uning jamg‘armalari hamon ta’lim, tibbiyot va fanni moliyalashtirib kelmoqda.

3. Den Penya - "Trillioner-murabbiy"

Mashhur biznesmen va murabbiy Den Penya aytishicha, bir paytlar qarzga botib qolganida katta miqdordagi mablag‘ni xayriya qilgan ekan. Ko‘p o‘tmay, u o‘ziga bir necha barobar ko‘proq foyda keltirgan bitim taklifini olgan. U shogirdlariga pulni berishni biladiganlarga kelishini o‘rgatadi.

4. Rossiyadan misol: Xayriyadan so‘ng rivojlangan do‘kon

2015-yilda Rossiyada maishiy texnika sotuvchi tadbirkor, o‘zi moliyaviy qiyinchiliklarga duch kelganiga qaramay, yetim bolalarga yordam uchun 50 ming rubl xayriya qilishga qaror qilgan. Bir oydan so‘ng u davlat muassasasiga texnika yetkazib berish bo‘yicha yirik shartnoma olgan, bu unga 5 million rubldan ortiq foyda keltirgan.

Xulosa: Pul qonunlari aylanma tamoyili asosida ishlaydi. Qancha ko‘p bersangiz, shuncha ko‘p qaytadi.

Siz bu tamoyilni qo‘llab ko‘rganmisiz? Fikrlaringizni izohlar bo‘limida baham ko‘ring!

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

Mana Ramazon oyi arafasida turibmiz, do‘stlar. Barchangizni shu muqaddas oy bilan chin dildan tabriklayman, ha, bu kunga yetganlar bor, yetmaganlar bor. Biz siz bilan yetib kelgan ekanmiz, kelin, hayotimizdagi eng yaxshi Ramazonga aylantiraylik shu oyni.

Sizlar uchun bir nechta maslahatlar tayyorlab qo‘yganman, siz uni o‘zingiz uchun moslashtirib olsangiz bo‘ladi.

Ramazon oyini qanday rejalashtirish va samarali o‘tkazish mumkin?

Ramazon faqat ro‘za tutish emas, balki hayotni ma’naviy, jismoniy va moliyaviy jihatdan yangilash imkoniyatidir. Unga reja bilan yondashsangiz, undan eng samarali foydalanishingiz mumkin.

🔹 1. Oylik maqsadlarni belgilang

✔️ Ma’naviy: Bilimlarni chuqurlashtirish, Qur’onni o‘qish, ko‘proq ibodat qilish.

✔️ Jismoniy: Salomatlikni yaxshilash, zararli odatlarni tark etish.

✔️ Moliyaviy: Byudjetni qayta ko‘rib chiqish, pul tejash, muhtojlarga yordam berish.

🔹 2. Kunlik tartibni tuzing.

⏰ Saharlikkacha - to‘yimli ovqat, namoz, Qur’on tilovati.

⏳ Kunduzi - ish, o‘qish, ammo ortiqcha charchamasdan.

🌇 Iftorlikdan oldin - ibodat va tafakkur qilish vaqti.

🌙 Iftorlikdan so‘ng - tarovih, xayr-ehson, o‘zini rivojlantirish.

🔹 3. Oldindan tayyorlaning

🛒 Ovqat tayyorlashga ko‘p vaqt sarflamaslik uchun bir haftalik oziq-ovqatni xarid qiling.

🥗 Quvvatni saqlab qolish uchun muvozanatli ovqatlanishni rejalashtiring.

💰 Zakot va sadaqa miqdorini belgilang.

🔹 4. Moliyani nazorat qiling

🚫 Tasodifiy xarajatlarga yo‘l qo‘ymang - chegirmalar va aksiyalar chalg‘itishi mumkin.

📊 Ramazonni qarzsiz o‘tkazish uchun xarajatlar hisobini yuritib boring.

💡 Hayit oldidan byudjetingizga ortiqcha yuk tushirmaslik uchun xaridlarni oldindan rejalashtiring.

🔹 5. Har ishda ongli bo‘ling

🤲 Kamroq shoshqaloqlik - ko‘proq ma’no.

📱 Kamroq ijtimoiy tarmoqlar - ko‘proq amaliy harakatlar.

❤️ Kamroq asabiylashish - ko‘proq ezgu ishlar.

Agar hamma narsani to‘g‘ri bajarsangiz, bu oy shunchaki o‘tib ketmaydi, balki sizni yaxshi tomonga o‘zgartiradi.

📌 Siz uchun qaysi band eng muhim? Izohlar bo‘limida yozing!

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

Keys: Birgina qadam biznes foydasini qanday qilib ikki barobarga oshirdi?

Tasavvur qiling: oyiga 50 million so‘m daromad keltiradigan qahvaxona bor. Egasi biznes o‘sishdan to‘xtagan deb ishonadi, ammo kutilmagan qadam qo‘yadi - obunalar tizimini joriy etadi.

Nima o‘zgardi?

1. Obuna sotadi: 20 finjon qahva uchun 300 000 so‘m (har biri uchun 20 000 so‘m o‘rniga).

2. Pulni oldindan oladi - naqd pul oqimi muammosi bartaraf etiladi.

3. Mijozlar tez-tez keladigan bo‘ladi (obunadan foydalanish kerak) → natijada ko‘proq shirinliklar sotiladi.

2 oydan keyingi natijalar:

• O‘rtacha chek 20 000 so‘mdan 35 000 so‘mgacha ko‘tarildi.

• Mijozlarning tashrif buyurish soni 40 foizga oshdi.

• Sof foyda 2 barobarga o‘sdi.

Xulosa: yangi mijozlarni izlamang - mavjudlarining xatti-harakatini o‘zgartiring.

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

💰 Siz aslida qancha turasiz? Ko‘pchilik odam bundan bexabar!

Siz haftada 5 kun, kuniga 8 soatdan ishlaysiz. Ammo bir soatingiz qancha turishini bilasizmi? 😳

Keling, oddiy hisob-kitob qilamiz:
1️⃣ Oylik maoshingizni olamiz. Faraz qilaylik, siz oyiga 10 million so‘m maosh olasiz.
2️⃣ Buni oiga 160 ish soatiga bo‘lamiz (haftada 5 kun, kuniga 8 soatdan).

📌 10 000 000 ÷ 160 = 62 500 so‘m bir soat uchun.

62 500 so‘m. Bu sizning bir soatlik hayotingizning narxi. Munosibmi? Yoki undan ham yaxshiroq bo‘lishi mumkinmi?

Endi asosiy jabha:
👉 Bir soatingiz qiymatini qanday oshirish mumkin?

✅ Yuqori maoshli ishga o‘tish (sizni qadrlashmayaptimi? Ketavering!)
✅ Qimmat turadigan ko‘nikmalarni rivojlantirish (ko‘nikmangiz qanchalik noyob bo‘lsa, shunchalik qimmat turadi)
✅ Faqat ish orqali emas, boshqa yo‘llar bilan ham daromad topish (pul siz uchun ishlashi kerak)
✅ Vaqtingizni arzon-garovga sotishni to‘xtatish (agar soatingiz arzon bo‘lsa - siz erkin emassiz)

💡 Endi daromadingizni hisoblab, izohlarda yozing - bir soatingiz qancha turadi? Keling, muhokama qilamiz!

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

Obunachilarimdan biri kecha yozgan postimga nisbatan shunday savol bergan ekan:

"Qanaqasiga?"

. Kelin hisob-kitob qilib ko'ramiz, qanday qilib 114 AQSh dollar 1,2 million dollarga aylanishi mumkin edi.

Biz S&P 500 ni me’yor sifatida olamiz, chunki Baffetning o‘zi uni uzoq muddatli investitsiyalar uchun tavsiya qilgan. S&P 500 indeksining 1941-yildan 2025-yilgacha bo‘lgan davrda qayta investitsiya qilingan dividendlarni hisobga olgan holda o‘rtacha yillik daromadliligi tarixan taxminan 10-12 foizni tashkil etadi (1926-yildan bugungi kungacha bo‘lgan ma’lumotlarga ko‘ra, dividendlar bilan o‘rtacha daromadlilik 11,66 foiz atrofida).

Murakkab foiz formulasi (compound interest):

Summa (A) = Boshlang‘ich summa (P) × (1 + yillik stavka (r))^yillar soni (t)

P = 114 dollar
r = 11,66% (0,10)
t = 2025 - 1941 = 84 yil
A = 114 × (1 + 0,1166)^84

Hisob-kitob:

1 + 0,1166 = 1,1166
1,1166^84 ≈ 10 553,59
A = 114 × 10 553,59 ≈ 1 203 110 dollar

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

114 dollar = 1,2 mln dollar

Warren Buffett 11 yoshida o‘zining ilk aksiyalarini 114 dollarga (Cities Service kompaniyasining 3 ta aksiyasi) xarid qildi. U narx 38 dollardan 27 dollarga tushguncha kutdi, so‘ng 40 dollarga ko‘tarilgach, 6 dollar foyda bilan sotdi. Bu arzimas narsa deb o‘ylaysizmi? Biroq, agar u ularni 2025 yilgacha saqlab qolganida, bozorning o‘sishi tufayli o‘sha 114 dollar 1,2 million dollarga aylangan bo‘lardi.

Saboq: faqat jamg‘arish bilan cheklanmay, balki uni ko‘paytirish lozim. Kichkinadan boshlang, ammo uzoq yillarga mo‘ljallab reja tuzing!

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

Bilasizmi?

Dunyo bo‘yicha eng qimmat pul birligi – Kuvayt dinori, 1 KWD = 42 000 so‘m. Shu bilan birga, 1 litr benzin u yerda atigi 4 500 so‘m
turadi – bizda esa 10 700 so‘m!

Pul | Moliya | Iqtisodiyot

💜💜💜
"Kechagi kun uchun to‘lashning nima keragi bor?"

Qo‘shningizdan ovqatni qarzga olasizmi yoki telefonni nasiyaga sotib olasizmi? Bu xuddi kechagi, allaqachon yeb bo‘lingan oshga pul to‘lagandek gap. Har oylik maoshingizning 10 foizini tejab qo‘yganingiz ma’qul - bir-ikki oydan so‘ng kerakli narsalarni qarzsiz xarid qilish imkoniyatiga ega bo‘lasiz.

Kechagi kun bilan ovora bo‘lgandan ko‘ra, bugungi kun bilan yashagan afzal, ertangi kun haqida o‘ylash esa oqil kishilarning ishidir.

Pul | Moliya | Iqtisodiyot