Forward from: G’arbiy alyans
Yevropa qo‘shinlarini Ukrainada joylashtirish: strategik zaruratmi yoki eskalatsiya yo‘li?
Ukraina hududiga urush tugagandan keyin Yevropa qo‘shinlarini joylashtirish g‘oyasi jiddiy bahs-munozaralarga sabab bo‘lmoqda. Garchi bu tashabbus Tramp ma'muriyati va Makron singari bir qator Yevropa yetakchilari tomonidan qo‘llab-quvvatlangan bo‘lsa-da, uning amalga oshirilishi strategik va siyosiy jihatdan qiyinchiliklarga duch keladi, deydi tahlilchilar.
Asosiy muammo shundaki, bunday qo‘shinlarning joylashtirilishidan ko‘zlangan maqsadlar aniq emas. Agar tinchlikparvar missiya modeli qo‘llanilsa, unda muvaffaqiyat uchun asosiy shart ishtirokchilarning neytralligidir. Ammo Yevropa davlatlarining Ukrainani faol qo‘llab-quvvatlashini inobatga olsak, ularning tinchlikparvar missiya tarkibida qatnashishi amaliy jihatdan qiyin. Bu esa bunday missiyaning legitimligi va samaradorligi haqida savollar tug‘diradi.
Muqobil model sifatida «signal kuchlari»ni joylashtirish taklif qilinmoqda. Bunday kuchlarning vazifasi tajovuzga qarshi davlatlarning qat'iy pozitsiyasini namoyish etishdan iborat. Biroq bunday modelni qo‘llashdan avval, ishtirokchi davlatlarning Rossiyaning qayta hujumiga qarshi urush boshlashga tayyor ekanligini kafolatlash kerak. Aniq reaksiya mexanizmisiz kuchlarni joylashtirish chala ishlangan reja bo‘lib ko‘rinadi.
Postkonflikt sharoitida Yevropa qo‘shinlarining mavjudligi bo‘yicha gap-so‘zlar tinchlik bitimi tuzish imkoniyatini susaytirishi mumkin. NATO infratuzilmasini Ukrainadan chiqarib tashlash Rossiyaning ko‘p yillik strategik maqsadi bo‘lib kelgan. Shuning uchun NATO harbiylarini joylashtirish rejalari Rossiya tomonidan provokatsiya sifatida baholanishi ehtimoldan xoli emas va bu Kremlni mojaroni uzaytirishga undashi mumkin.
Bundan tashqari, mojarodan keyingi har qanday kelishuvining asosiy parametrlari Rossiya va Ukraina o‘rtasida muhokama qilinishi lozim. Kelishuvlardan avval xorijiy kuchlarni joylashtirish rejalari muzokaralar jarayonini yanada murakkablashtiradi.
Tramp ma'muriyati ushbu tashabbusni Yevropa xavfsizligida AQSh rolini kamaytirish siyosati kontekstida qo‘llab-quvvatladi. Ammo bunday missiyani amalga oshirish Yevropa davlatlarining Amerika harbiy infratuzilmasiga qaramligini oshiradi. Logistika, razvedka va transport kabi asosiy jihatlar AQSh ishtirokisiz amalga oshirilishi qiyin.
Eng katta xavf Rossiya tomonidan Yevropa qo‘shinlariga hujum ehtimoli hisoblanadi. Bunday vaziyatda Vashington ikki yo‘ldan birini tanlashga majbur bo‘ladi: aralashish yoki o‘z ittifoqchilik majburiyatlariga sodiqligini shubha ostiga qo‘yish. Har ikkala variant NATO obro‘siga jiddiy zarar yetkazishi mumkin.
Yevropa qo‘shinlarini Ukraina hududida joylashtirishning NATO, Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi munosabatlarda xavfsizlik arxitekturasi va kuchlar muvozanatiga uzoq muddatli ta’siri qanday bo‘lishi mumkin?
G’arbiy alyans
Ukraina hududiga urush tugagandan keyin Yevropa qo‘shinlarini joylashtirish g‘oyasi jiddiy bahs-munozaralarga sabab bo‘lmoqda. Garchi bu tashabbus Tramp ma'muriyati va Makron singari bir qator Yevropa yetakchilari tomonidan qo‘llab-quvvatlangan bo‘lsa-da, uning amalga oshirilishi strategik va siyosiy jihatdan qiyinchiliklarga duch keladi, deydi tahlilchilar.
Asosiy muammo shundaki, bunday qo‘shinlarning joylashtirilishidan ko‘zlangan maqsadlar aniq emas. Agar tinchlikparvar missiya modeli qo‘llanilsa, unda muvaffaqiyat uchun asosiy shart ishtirokchilarning neytralligidir. Ammo Yevropa davlatlarining Ukrainani faol qo‘llab-quvvatlashini inobatga olsak, ularning tinchlikparvar missiya tarkibida qatnashishi amaliy jihatdan qiyin. Bu esa bunday missiyaning legitimligi va samaradorligi haqida savollar tug‘diradi.
Muqobil model sifatida «signal kuchlari»ni joylashtirish taklif qilinmoqda. Bunday kuchlarning vazifasi tajovuzga qarshi davlatlarning qat'iy pozitsiyasini namoyish etishdan iborat. Biroq bunday modelni qo‘llashdan avval, ishtirokchi davlatlarning Rossiyaning qayta hujumiga qarshi urush boshlashga tayyor ekanligini kafolatlash kerak. Aniq reaksiya mexanizmisiz kuchlarni joylashtirish chala ishlangan reja bo‘lib ko‘rinadi.
Postkonflikt sharoitida Yevropa qo‘shinlarining mavjudligi bo‘yicha gap-so‘zlar tinchlik bitimi tuzish imkoniyatini susaytirishi mumkin. NATO infratuzilmasini Ukrainadan chiqarib tashlash Rossiyaning ko‘p yillik strategik maqsadi bo‘lib kelgan. Shuning uchun NATO harbiylarini joylashtirish rejalari Rossiya tomonidan provokatsiya sifatida baholanishi ehtimoldan xoli emas va bu Kremlni mojaroni uzaytirishga undashi mumkin.
Bundan tashqari, mojarodan keyingi har qanday kelishuvining asosiy parametrlari Rossiya va Ukraina o‘rtasida muhokama qilinishi lozim. Kelishuvlardan avval xorijiy kuchlarni joylashtirish rejalari muzokaralar jarayonini yanada murakkablashtiradi.
Tramp ma'muriyati ushbu tashabbusni Yevropa xavfsizligida AQSh rolini kamaytirish siyosati kontekstida qo‘llab-quvvatladi. Ammo bunday missiyani amalga oshirish Yevropa davlatlarining Amerika harbiy infratuzilmasiga qaramligini oshiradi. Logistika, razvedka va transport kabi asosiy jihatlar AQSh ishtirokisiz amalga oshirilishi qiyin.
Eng katta xavf Rossiya tomonidan Yevropa qo‘shinlariga hujum ehtimoli hisoblanadi. Bunday vaziyatda Vashington ikki yo‘ldan birini tanlashga majbur bo‘ladi: aralashish yoki o‘z ittifoqchilik majburiyatlariga sodiqligini shubha ostiga qo‘yish. Har ikkala variant NATO obro‘siga jiddiy zarar yetkazishi mumkin.
Yevropa qo‘shinlarini Ukraina hududida joylashtirishning NATO, Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi munosabatlarda xavfsizlik arxitekturasi va kuchlar muvozanatiga uzoq muddatli ta’siri qanday bo‘lishi mumkin?
G’arbiy alyans