#Бу_қизиқ
8 март – Халқаро хотин-қизлар куни: байрам тарихи ва анъаналари
8 март – Халқаро хотин-қизлар куни аёллар ҳуқуқлари учун оммавий норозилик намойишлари натижасида пайдо бўлган ва вақт ўтиши билан кўплаб ўзгаришларга учраган байрамдир. Баъзи мамлакатларда бу – аёлларга муҳаббат ва ғамхўрлик учун миннатдорлик билдириш имконияти бўлса, бошқаларида гендер тенглиги учун кураш сифатида намоён бўлади.
Байрам тарихи
Иқтисодий, ижтимоий ва сиёсий тенгсизликка қарши аёлларнинг биринчи норозилик намойишларидан бири 1857 йил март ойида Нью-Йоркда бўлиб ўтган "Бўш қозонлар марши" эди. Ўшанда тўқимачилик ва пойабзал фабрикалари ишчилари 16 соатлик иш куни ва адолатсиз иш ҳақига қарши чиққан. 1908 йилда аёллар яна митингга чиқиб, сайлов ҳуқуқи ва муносиб меҳнат шароитларини талаб қилади.
Биринчи Миллий Хотин-қизлар куни АҚШда 1909 йил 28 февралда бўлиб ўтди. Ўшанда Америка Социалистик партияси аёлларнинг сайлов ҳуқуқлари учун кампания доирасида оммавий митинглар уюштирган.
1910 йилда Копенгагенда бўлиб ўтган Халқаро социалистик конгрессда коммунист Клара Цеткин аёлларга тенг овоз бериш ҳуқуқи учун кураш кунини нишонлашни таклиф қилди. Бир йил ўтгач, Германия, Швейцария, Дания ва Австрияда аёллар куни нишонланди.
Россия империясида аёллар куни 1917 йил 23 февралда эски услубга кўра бошланади (янги услуб – 8 март). Шу куни Петрограддаги аёл ишчилар тинчлик, нон ва яқинларининг фронтдан қайтишини талаб қилиб кўчаларга чиққан.
8 март санаси расмий равишда фақат 1921 йилда ташкил этилган ва кейин у Халқаро хотин-қизлар куни деб номланган. 1965 йилда СССР Олий Кенгаши Президиумининг фармонига кўра, 8 март кунини нишонлаш расман қонун билан мустаҳкамланган. Совет Иттифоқида у аллақачон феминистик эътиборни йўқотиб, баҳор ва барча аёлларга ҳурмат кунига айланган. 1970 йилларнинг ўрталаригача бу байрам асосан социалистик мамлакатларда нишонланиб келган.
1975 йилда байрам БМТ томонидан Халқаро хотин-қизлар куни сифатида тан олинган. Бу Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Аёллар ўн йиллиги (1976-1985) арафасида содир бўлди.
✅ @Samarqand_live – Юзинг қийшиқ бўлса ойнадан ўпкалама!
8 март – Халқаро хотин-қизлар куни: байрам тарихи ва анъаналари
8 март – Халқаро хотин-қизлар куни аёллар ҳуқуқлари учун оммавий норозилик намойишлари натижасида пайдо бўлган ва вақт ўтиши билан кўплаб ўзгаришларга учраган байрамдир. Баъзи мамлакатларда бу – аёлларга муҳаббат ва ғамхўрлик учун миннатдорлик билдириш имконияти бўлса, бошқаларида гендер тенглиги учун кураш сифатида намоён бўлади.
Байрам тарихи
Иқтисодий, ижтимоий ва сиёсий тенгсизликка қарши аёлларнинг биринчи норозилик намойишларидан бири 1857 йил март ойида Нью-Йоркда бўлиб ўтган "Бўш қозонлар марши" эди. Ўшанда тўқимачилик ва пойабзал фабрикалари ишчилари 16 соатлик иш куни ва адолатсиз иш ҳақига қарши чиққан. 1908 йилда аёллар яна митингга чиқиб, сайлов ҳуқуқи ва муносиб меҳнат шароитларини талаб қилади.
Биринчи Миллий Хотин-қизлар куни АҚШда 1909 йил 28 февралда бўлиб ўтди. Ўшанда Америка Социалистик партияси аёлларнинг сайлов ҳуқуқлари учун кампания доирасида оммавий митинглар уюштирган.
"28 февраль. Ташкилотчилар байрам якшанба кунига тўғри келишини хоҳлади: дам олиш куни митингларда кўпроқ аёллар иштирок этди", деб тушунтиради тарихчи Ася Полякова.
1910 йилда Копенгагенда бўлиб ўтган Халқаро социалистик конгрессда коммунист Клара Цеткин аёлларга тенг овоз бериш ҳуқуқи учун кураш кунини нишонлашни таклиф қилди. Бир йил ўтгач, Германия, Швейцария, Дания ва Австрияда аёллар куни нишонланди.
“Люксембургни унутмаслигимиз керак. Социалистик Интернационал конгрессида айтилган асл ғоя бу кунни ижтимоий ва сиёсий ҳуқуқлар учун кураш куни деб эълон қилди", дейди Полякова.
Россия империясида аёллар куни 1917 йил 23 февралда эски услубга кўра бошланади (янги услуб – 8 март). Шу куни Петрограддаги аёл ишчилар тинчлик, нон ва яқинларининг фронтдан қайтишини талаб қилиб кўчаларга чиққан.
“Бу оммавий намойиш эди. Аслида, бу Биринчи жаҳон уруши бошланганидан кейин ҳар йили митингларга чиққан аёллар юришларининг бир қисми бўлса, бизнинг мамлакатда бундай иш ташлаш инқилобга олиб келган муҳим воқеалардан бири эди”, дейди россиялик тарихчи.
8 март санаси расмий равишда фақат 1921 йилда ташкил этилган ва кейин у Халқаро хотин-қизлар куни деб номланган. 1965 йилда СССР Олий Кенгаши Президиумининг фармонига кўра, 8 март кунини нишонлаш расман қонун билан мустаҳкамланган. Совет Иттифоқида у аллақачон феминистик эътиборни йўқотиб, баҳор ва барча аёлларга ҳурмат кунига айланган. 1970 йилларнинг ўрталаригача бу байрам асосан социалистик мамлакатларда нишонланиб келган.
1975 йилда байрам БМТ томонидан Халқаро хотин-қизлар куни сифатида тан олинган. Бу Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Аёллар ўн йиллиги (1976-1985) арафасида содир бўлди.
✅ @Samarqand_live – Юзинг қийшиқ бўлса ойнадан ўпкалама!