#Bir_kitob_haqida
Baxtiyor Abdug'afur domlaning 20-asr boshlarida Turkiston Hurriyati va dini uchun kurashgan qo‘rboshi Muhammad Aminbek (Madaminbek) hayoti haqidagi tarixiy romanini o‘qib tugatdim.
Romandagi voqealar sho‘ro imperiyasi qulashi va hokimiyat bolsheviklarga o‘tish oralig‘iga to‘g‘ri keladi. Sobiq sho‘ro hududarida boshbodoqlik hukm suradi. Andijon, Farg'ona va Namangan hududlarida bolsheviklar va arman dashnoqlari aholino qatliom qiladi. Shunda er yigitlar katta qo‘rboshilar ostida to‘planib ularga qarshi kurashadilar.
Mashhur mard qo‘rboshilar Mulla Ergash, Shermuhammadbek, Xolxo‘ja va boshqalar. Madaminbekning tashabbusi bilan qurultoy tuzib birlashishadi. O‘zlariga Mulla Ergashni bosh qilishadi. Ozroq vaqt o‘tgacha qo‘rboshilar o‘rtasida ixtiloflar yuzaga kelib, Madaminbek qo‘rboshilarning amiri bo‘ladi.
Madaminbekning maqsadi barcha birlashtirish edi. U hatto bolsheviklarga qarshi sho‘ro askarlari bilan ham ittifoq tuzadi. Shu masala yuzasidan ham Madaminbek va Shermuhammadbek o'rtasiga nizo tushadi. Shermuhammadbek sho‘rolar bilan ittifoqqa rozi bo'lmaydi.
Sho‘rolar, ba‘zi qo‘rboshilar va rus krestyanlarining xoinligi tufayli katta g‘alabalarga sari qadam qo‘yayotgan Madaminbek avval Jalolobodga, keyin esa Ergashtom (hozirgi Irkeshtom) hududlarigacha chekinadi. U yerda u inglizlardan qurol sotib oladi, Buxoro amiri va Afg'on xoni elchilari bilan muzokaralar olib borgan holda ulardan yordam olishga harakat qiladi.
Madaminbek barcha qo‘rboshilarni yana yig‘adi va gina-adovatlarni unutishga chiqaradi. Ular endi hududlarga bo‘linishadi, lekin bolsheviklar katta armiya bilan har bir qal'aga hujumga o‘tib barchani shoshiradi. Shu zaylda bolsheviklar tomonidan sulh taklif qilinadi, qulay shart-sharoitlar bilan Madaminbek sulhga ko‘nadi, lekin Shermuhammadbek bu sulhga qarshi chiqadi. Shunga qaramay sulh tuziladi.
Keyin esa Madaminbek do‘sti Shermuhammadbek oldiga murosa uchun yo‘lga chiqqanda xoin sho‘rolarning tuzog‘iga tushadi va o'ldiriladi. Turkiston er o‘g‘loni shu holda vafot etadi.
Badiiy obrazlarga ozroq to‘xtab o‘tmoqchiman Madaminbek mening tasavvurimda mard, tartibli va kuchli rahbar sifatida taasurot uyg‘otdi. Maqsudbek esa sadoqat timosilini o‘zida namoyon qilgan doimo Madaminbek bilan birga bo‘ladi. Maqsudbekning to‘g‘asi Ismoil To‘ra ziyoli inson Turkistonning mustaqil bo‘lishi uchun o‘limiga qadar orzu qiladi. Ismoil To‘raning "Tarixi Mujohidon" asarini o‘qigim keldi, chunki u kitob aynan o‘sha davrdagi barcha voqealarni o‘z ichiga olgan adashmasam.
✍🏻 Mahmudjon Tohirov
📚 @kitoblar_apk
Baxtiyor Abdug'afur domlaning 20-asr boshlarida Turkiston Hurriyati va dini uchun kurashgan qo‘rboshi Muhammad Aminbek (Madaminbek) hayoti haqidagi tarixiy romanini o‘qib tugatdim.
Romandagi voqealar sho‘ro imperiyasi qulashi va hokimiyat bolsheviklarga o‘tish oralig‘iga to‘g‘ri keladi. Sobiq sho‘ro hududarida boshbodoqlik hukm suradi. Andijon, Farg'ona va Namangan hududlarida bolsheviklar va arman dashnoqlari aholino qatliom qiladi. Shunda er yigitlar katta qo‘rboshilar ostida to‘planib ularga qarshi kurashadilar.
Mashhur mard qo‘rboshilar Mulla Ergash, Shermuhammadbek, Xolxo‘ja va boshqalar. Madaminbekning tashabbusi bilan qurultoy tuzib birlashishadi. O‘zlariga Mulla Ergashni bosh qilishadi. Ozroq vaqt o‘tgacha qo‘rboshilar o‘rtasida ixtiloflar yuzaga kelib, Madaminbek qo‘rboshilarning amiri bo‘ladi.
Madaminbekning maqsadi barcha birlashtirish edi. U hatto bolsheviklarga qarshi sho‘ro askarlari bilan ham ittifoq tuzadi. Shu masala yuzasidan ham Madaminbek va Shermuhammadbek o'rtasiga nizo tushadi. Shermuhammadbek sho‘rolar bilan ittifoqqa rozi bo'lmaydi.
Sho‘rolar, ba‘zi qo‘rboshilar va rus krestyanlarining xoinligi tufayli katta g‘alabalarga sari qadam qo‘yayotgan Madaminbek avval Jalolobodga, keyin esa Ergashtom (hozirgi Irkeshtom) hududlarigacha chekinadi. U yerda u inglizlardan qurol sotib oladi, Buxoro amiri va Afg'on xoni elchilari bilan muzokaralar olib borgan holda ulardan yordam olishga harakat qiladi.
Madaminbek barcha qo‘rboshilarni yana yig‘adi va gina-adovatlarni unutishga chiqaradi. Ular endi hududlarga bo‘linishadi, lekin bolsheviklar katta armiya bilan har bir qal'aga hujumga o‘tib barchani shoshiradi. Shu zaylda bolsheviklar tomonidan sulh taklif qilinadi, qulay shart-sharoitlar bilan Madaminbek sulhga ko‘nadi, lekin Shermuhammadbek bu sulhga qarshi chiqadi. Shunga qaramay sulh tuziladi.
Keyin esa Madaminbek do‘sti Shermuhammadbek oldiga murosa uchun yo‘lga chiqqanda xoin sho‘rolarning tuzog‘iga tushadi va o'ldiriladi. Turkiston er o‘g‘loni shu holda vafot etadi.
Badiiy obrazlarga ozroq to‘xtab o‘tmoqchiman Madaminbek mening tasavvurimda mard, tartibli va kuchli rahbar sifatida taasurot uyg‘otdi. Maqsudbek esa sadoqat timosilini o‘zida namoyon qilgan doimo Madaminbek bilan birga bo‘ladi. Maqsudbekning to‘g‘asi Ismoil To‘ra ziyoli inson Turkistonning mustaqil bo‘lishi uchun o‘limiga qadar orzu qiladi. Ismoil To‘raning "Tarixi Mujohidon" asarini o‘qigim keldi, chunki u kitob aynan o‘sha davrdagi barcha voqealarni o‘z ichiga olgan adashmasam.
✍🏻 Mahmudjon Tohirov
📚 @kitoblar_apk