Ўрта аср олимларининг тил билими борасидаги постим, хусусан, у ерда Мотуридийнинг араб тилидаги муаммолари тилга олингани туфайли баъзи бировлар, аниқроғи, радикал оломон шайтонлаб, мазаси қочиб, иштонини бошига кийиб додвой қилаётгани қулоғимга чалиниб қолди. Бир-икки эътирозли постларга кўз ташладим — доимгидай, бирор жиддий қарши аргумент, босиқлик билан айтилган эътироз йўқ, ҳаммаси қуруқ ҳақорат, ортиқча пафосга берилиб йиғи-сиғи қилиш, "мен ҳеч бало билмайман, лекин сен адашяпсан" қабилидаги "протест", кулгили даражада содда "прикол" қилишга уриниш ва ҳоказолар; баъзилари личкамга ёзиб, таҳдид қилиш даражасига ҳам борди (табиийки, жавоб ёзишим ёки қўнғироқ қилишим биланоқ блоклаб, қочиб қолишди), аммо, умуман олганда, бу ғавғога эътибор бермадим — ҳашаротларга сарфлайдиган вақтим йўқ.
Аммо Ихтиёр Марғилоний исмли бир киши, юқоридагилардан фарқли равишда, жуда чиройли, асосли раддия ёзибди (боши бу ерда). Унинг бу раддияси учун миннатдорлик билдираман — эътибор қилиб, вақт сарфлаганига ва чиройли жавоб берганига. Профилида ёзилишича, ўзи ҳам тадқиқотчи экан; тадқиқотчиларнинг фикрини албатта инобатга оламан, айниқса ортиқча ҳис-туйғу, ҳақоратларсиз, асослари билан бўлса.
Ўзим мотуридийшунос бўлмаганим боис бу масалада баҳсга киришиб ўтирмайман. Биринчидан, тадқиқот меники эмас — мен бировнинг тадқиқотини ўқиб, ундаги бир хулосани келтирганман холос, шу боис раддия аслида Ульрих Рудольфга бериляпти деб ҳисоблаймиз (аслида буни бир пост ҳолида эмас, илмий мақола қилиб чиқарилса, илм-фандаги қараш ҳам ўзгариши мумкин); иккинчидан, Мотуридийнинг арабчани қай даражада билиб-билмагани шахсан мен учун аҳамиятли бир масала эмас — Рудольф адашган бўлса, унинг арабчаси ростдан зўр бўлса, бу хулосани ҳам бажонудил қабул қиламан. Менга ҳақорат ёмғирини ёғдириб ётган радикал оломондан фарқли равишда, бу мен учун ҳис-туйғу, ғурур билан боғлиқ масала эмас, шунчаки ўтмиш картинасини яхшироқ тушунишга ёрдам берадиган бир деталь холос.
Сўзим якунида яна иккита мулоҳаза:
- Ихтиёр Марғилоний барибир андак иккиюзламачилик қилганини айтишим керак: у "Мотуридийнинг тили ёмон эмас, аслида жуда мукаммал ва мураккаблиги учун тушуниш қийин бўлган" деяпти; унинг мутахассислиги нима, билмадим, аммо арабчани билса ва Мотуридийни оригиналда ўқиса, гап унинг тили мукаммалигида эмаслигини тан олган бўларди;
- пост эътирозларга сабаб бўлгач, Ульрихдан ўқиганларимни аниқлаштириш учун ўзбекистонлик ва тожикистонлик арабшунос ва исломшуносларга мурожаат қилдим; улар "Китоб ат-тавҳид"нинг тили ростдан яхши эмаслигини, бу академик соҳада яхши маълумлигини, аммо кўплар очиқ айтишга қўрқишини айтди — радикал оломондан чўчиб қолишган шекилли, ҳатто Рудольфнинг китобини ўзбекча нашр қилишда бу билан боғлиқ парчани (ва яна бошқа баъзи "ноқулай" қисмларни) олиб ташлашган экан. Олимлар "Китоб ат-тавҳид"нинг тили билан боғлиқ ҳолатни икки хил талқин қилади: баъзилар, Рудольф каби, Мотуридий арабчани яхши билмаган деса, баъзилар китоб даставвал форсча ёзилиб, кейин арабчага сифатсиз таржима қилинганини айтади (Паздавий бу китобни ёзишда Мотуридий форсча ўйлаб, арабча ёзган деган, масалан). Мана шундай иккита қараш бор экан дўстлар, ўрганганим шу бўлди.
@AsanovEldar
Аммо Ихтиёр Марғилоний исмли бир киши, юқоридагилардан фарқли равишда, жуда чиройли, асосли раддия ёзибди (боши бу ерда). Унинг бу раддияси учун миннатдорлик билдираман — эътибор қилиб, вақт сарфлаганига ва чиройли жавоб берганига. Профилида ёзилишича, ўзи ҳам тадқиқотчи экан; тадқиқотчиларнинг фикрини албатта инобатга оламан, айниқса ортиқча ҳис-туйғу, ҳақоратларсиз, асослари билан бўлса.
Ўзим мотуридийшунос бўлмаганим боис бу масалада баҳсга киришиб ўтирмайман. Биринчидан, тадқиқот меники эмас — мен бировнинг тадқиқотини ўқиб, ундаги бир хулосани келтирганман холос, шу боис раддия аслида Ульрих Рудольфга бериляпти деб ҳисоблаймиз (аслида буни бир пост ҳолида эмас, илмий мақола қилиб чиқарилса, илм-фандаги қараш ҳам ўзгариши мумкин); иккинчидан, Мотуридийнинг арабчани қай даражада билиб-билмагани шахсан мен учун аҳамиятли бир масала эмас — Рудольф адашган бўлса, унинг арабчаси ростдан зўр бўлса, бу хулосани ҳам бажонудил қабул қиламан. Менга ҳақорат ёмғирини ёғдириб ётган радикал оломондан фарқли равишда, бу мен учун ҳис-туйғу, ғурур билан боғлиқ масала эмас, шунчаки ўтмиш картинасини яхшироқ тушунишга ёрдам берадиган бир деталь холос.
Сўзим якунида яна иккита мулоҳаза:
- Ихтиёр Марғилоний барибир андак иккиюзламачилик қилганини айтишим керак: у "Мотуридийнинг тили ёмон эмас, аслида жуда мукаммал ва мураккаблиги учун тушуниш қийин бўлган" деяпти; унинг мутахассислиги нима, билмадим, аммо арабчани билса ва Мотуридийни оригиналда ўқиса, гап унинг тили мукаммалигида эмаслигини тан олган бўларди;
- пост эътирозларга сабаб бўлгач, Ульрихдан ўқиганларимни аниқлаштириш учун ўзбекистонлик ва тожикистонлик арабшунос ва исломшуносларга мурожаат қилдим; улар "Китоб ат-тавҳид"нинг тили ростдан яхши эмаслигини, бу академик соҳада яхши маълумлигини, аммо кўплар очиқ айтишга қўрқишини айтди — радикал оломондан чўчиб қолишган шекилли, ҳатто Рудольфнинг китобини ўзбекча нашр қилишда бу билан боғлиқ парчани (ва яна бошқа баъзи "ноқулай" қисмларни) олиб ташлашган экан. Олимлар "Китоб ат-тавҳид"нинг тили билан боғлиқ ҳолатни икки хил талқин қилади: баъзилар, Рудольф каби, Мотуридий арабчани яхши билмаган деса, баъзилар китоб даставвал форсча ёзилиб, кейин арабчага сифатсиз таржима қилинганини айтади (Паздавий бу китобни ёзишда Мотуридий форсча ўйлаб, арабча ёзган деган, масалан). Мана шундай иккита қараш бор экан дўстлар, ўрганганим шу бўлди.
@AsanovEldar