Кечадан бери шахматчимиз халқаро мусобақада аёл рақибига қўл узатмагани муҳокамасини кўп кўрдим. Бир пайтлар ёзган нарсамни қайта каналимга қўйгим келди. Илм бўп қолсин:) Ким кимга биринчи қўл узатади?Кўпчилик саломлашиш этикетига амал қилмайди. Аниқроғи, билмайди. Масалан, мен аёл кишиман. Табиийки, иш юзасидан жуда кўпчилик билан мулоқотда бўламан. Лекин баъзан ўзим қўл беришни истамасам-да, саломлашиш учун автоматик узатилган қўлларга жавобан нима қилишни билмай қоламан.
Катта ва кичик этикетиТенгдошлар ўзаро бир-бирига қўл узатаверади. Бу ерда қоида йўқ. Кўпинча тарбиялироғи биринчи бўлиб қўл узатади. Танишлар учрашганда, шубҳасиз, биринчи бўлиб кичик каттага салом беради. Аммо катта унга қўл узатгандан кейингина кичик қўл бериб сўрашиши мумкин. Бироқ аудитория, публикага кириб келган катта ўзидан кичикларга салом беради. Масалан, домла талабаларга қарата.
Бошлиқ ва ходимИш этикетига кўра, бу ерда ёш ва жинснинг аҳамияти йўқ. Бошлиқ ёши нечадан бўлишидан қатъий назар у ўз ходимларидан катта ҳисобланади. Кабинетга кираётган киши учрашувни ким билан белгилаган бўлса, ўшанга биринчи салом беради. Хонада бошқалар бўлса, енгилгина бошни эгиб қўйилади.
Ходим ўзидан катта лавозимдагига салом беради. Аммо қўл узатишга келганда бошлиқ биринчи бўлиб буни ихтиёр этиши кутилади. (ТВдаги бир раҳбаримиз ёш монтажчиларимиз қўл узатганда койиб берарди. Саломлашгин, лекин катта қўл узатса кейин қўл чўз деб. Кўпчилик уни ҳалиям кибрли деб ўйлайди. Аслида бу этикет)))
Аёл ва эркакЖентельмен хонада бўлса агар, аёл кириб келганда ўрнидан туради. Аммо аёл киши биринчи қўл узатмагунча қўл бериб кўришмайди. Аёл киши истагига қаралади. Шундай экан, биринчи бўлиб қўл узатманг, эркаклар!
Агар эркак кишининг ёши аёлникидан анча юқори бўлса, аёл киши биринчи салом беради.
Икки эркак ва икки аёл кўчада учрашиб қолди дейлик. Биринчи қизлар кўришишади. Сўнг уларнинг ҳамроҳлари ўзаро эркакча ритуални амалга оширишлари мумкин))
Агар оилавий жуфтлик кўчада таниш бир одамни кўриб қолса, эркаклар қўл бериб кўришади. Таниш аёлни ёлғиз кўриб қолсангиз, бироз эгилиб, салом бериб ўтиш кифоя.
КўчадаТаксига ўтираётганда йўловчилар биринчи бўлиб ҳайдовчига салом беришади ва кейин манзилни айтишади.
Кўп кишилик гуруҳ билан учрашган эркак ўзи таниганлар билан қўл бериб кўришади, нотанишларга бош силкиб, ҳурмат кўрсатади.
Юриб кетаётган одам бир жойда турган одамга биринчи бўлиб салом беради. Дўконга кирган харидор сотувчига биринчи бўлиб салом беради.
МеҳмондаМеҳмонга борганда биринчи бўлиб уй эгасига салом берилади, сўнг бошқа меҳмонлар билан кўришилади. Бунда энг кексалар билан биринчи навбатда сўрашилади. Охирида эркак меҳмонлар билан саломлашилади. Қўл узатиш шарт эмас.
Меҳмонга кеч қолган аёл биринчи бўлиб аёллар билан, сўнг эркаклар билан, охирида ўзига тегишли энг яқинлар билан сўрашади.
Меҳмонга кеч қолган эркак эса биринчи меҳмон аёллар билан, сўнг ўз рафиқаси билан, ана ундан кейин эркак меҳмонлар ва уй эгалари билан саломлашади. Эркак киши ўзига тегишли аёлга ҳурмат бажо келтиради.
Агар меҳмонга нуфузли кимдир келган бўлса, уни биринчи бўлиб таништирилади ва у билан алоҳида саломлашилади.
P. S. Унутманг, зинадан эркак киши биринчи чиқади, аёл ундан кейин юради. Ҳар жиҳат ҳисобга олинган.
Нодирбек эса ўша вазиятда битта қўлини кўксига қўйганида, ҳамма томонидан чиройли бўларди. Энди бу мени фикрим, мутлақ тўғри деганимас.