Ekzistensial vakuum – bu inson hayotining ma'nosini va maqsadini yo'qotishi natijasida yuzaga keladigan ichki bo‘shliq va ruhiy tushkunlik holati. Bu tushuncha Viktor Franklning logoterapiya nazariyasiga asoslangan bo‘lib, u insonning asosiy ehtiyojlaridan biri hayotining mazmunini topish ekanligini ta’kidlaydi.

Ekzistensial vakuum quyidagilarga olib kelishi mumkin:

• Befoydalik hissi – inson o‘z hayotini ma’nosiz deb hisoblaydi.

• Motivatsiya yo‘qolishi – hayotga bo‘lgan qiziqish va maqsad hissi susayadi.

• Depressiya va iztirob – inson o‘zini yolg‘iz, tushkun va yo‘qolgan his qiladi.

Bu holat odatda hayotda muhim o‘zgarishlar (masalan, ish yoki yaqin inson yo‘qotilishi, keksayish, yutuqlarga erishganidan keyingi bo‘shliq hissi) natijasida yuzaga keladi.

Ekzistensial vakuumdan chiqish yo‘llari:

• Hayotga yangi ma'no kiritish

• Shaxsiy qadriyatlarni aniqlash

• Yangi tajribalar orttirish va ijodkorlik bilan shug‘ullanish

• Boshqalarga yordam berish va ijtimoiy faollik

• Falsafiy va ruhiy izlanishlar

Franklning fikriga ko‘ra, hayotning ma’nosi har bir inson tomonidan shaxsiy tajriba va qadriyatlar asosida kashf etiladi va unga intilish insonning asosiy vazifasidir.