Xurshid Abdurashid dan repost
📓 “Bu bazmi jamshidda Jamshid yoʻq...”
“Ham” kitobi – Shahriyor Shavkatning ikkinchi sheʼriy toʻplami. Kitobdagi sheʼrlarni avval turli paytda, tarqoq holda, ijtimoiy tarmoqlarda oʻqiganman. Lekin kitob shaklida oʻqish shoirning umumiy salohiyati, badiiy iqtidori haqida yaxlit xulosa beradi.
Shahriyorning ruhiyatida mumtoz ohanglar bilan robita bor. Sheʼrlari xuddi aruziy vaznda yozilganga oʻxshaydi. Ayniqsa, shu formatdagi sheʼrlari Oybek aytmoqchi, “bir yutum may kabi, seva simirib” oʻqiladi. Masalan,
Aruzda boʻlmasa ham mumtoz adabiyot ifori kelib turadi. Bu, albatta, Shahriyorning mutolaa (premium emas) borasida ham oʻziga talabchanligidan darak. (Aruz deganimga esga tushib ketdi. Universitetda bir kursdoshimiz gʻazal yozardi. Aruzni bilasanmi, desak, yoʻq derdi. Unda qanday qilib gʻazal yozyapsan, deb soʻrasak, “bilmasam, “bismilloh” deb nima bitsam ham gʻazal boʻlib qolaveradi”, derdi).
Shahriyorda olifta soʻzlarga mahliyolik yoʻq (faqat bitta “dasisa”si bor). Boʻlar-boʻlmas eski soʻzlarni sheʼrga tirkab ketavermaydi. Qanday soʻzni qoʻllamasin, maʼnosini bilib qoʻshadi. Bir-ikkita sheʼrini atay tekshirib ham koʻrdim. Mavzular rang-barangligi bor. Ohang izidan quvib, mazmunni buzib qoʻymaydi. Biroz quvlik, biroz kinoya, biroz qiziqqonlik ham bor. Yosh boʻlsa-da, barcha-barchasini joy-joyida ishlata oladi. Ham sheʼr texnikasining hadisini olgan, ham sheʼr aytmoqdan maqsadu muddaosini anglab yetgan.
Kitobdagi “Yelkamni keltirdim, yigʻlama” faslini oshiqlar qalbidan lirik “tahlilnoma” deyish mumkin. Dunyodagi eng goʻzal tuygʻular haqidagi toza va teran sheʼrlar koʻngilga bir iliqlik bagʻishlaydi. “Qasdma-qasd” nomli faslda ijtimoiy mavzularning goʻzal poetik talqinlarini koʻramiz. Umuman, kitob chiroyli tartiblangan. Diqqatimni tortgani “Momaqaymoqlar” faslidagi ayrim sheʼrlarning sarlavhalari: “Bagʻoyat chiroyli ochilgan olcha guliga bitilgan ojizona izhor”, “Yozning shafqatsiz muhabbatga toʻla tunidan chiqib keta olasizmi?”, “Oxiri hammasini tashlashga qaror qildim” va shu kabilar. Avval bu sheʼrlarni xuddi shunaqa sarlavha bilan eʼlon qilganmi, yoʻqmi, bilmadim. Lekin kitobni tayyorlash jarayonida juda masʼuliyat bilan ishlagani koʻrinib turibdi.
Shahriyor – sheʼriyatning “tomiri”ga tushib olgan shoir. Ijod yoʻlida yanada barkamollik va yuksaklik yor boʻlsin. Bu yoʻlda oʻziga oʻzi chil bermasin, deyman. Shu.
👉 @xurshidabdurashid
“Ham” kitobi – Shahriyor Shavkatning ikkinchi sheʼriy toʻplami. Kitobdagi sheʼrlarni avval turli paytda, tarqoq holda, ijtimoiy tarmoqlarda oʻqiganman. Lekin kitob shaklida oʻqish shoirning umumiy salohiyati, badiiy iqtidori haqida yaxlit xulosa beradi.
Shahriyorning ruhiyatida mumtoz ohanglar bilan robita bor. Sheʼrlari xuddi aruziy vaznda yozilganga oʻxshaydi. Ayniqsa, shu formatdagi sheʼrlari Oybek aytmoqchi, “bir yutum may kabi, seva simirib” oʻqiladi. Masalan,
“quralaylar ketdilar, qaragʻaylar oralab”, “har na boʻlib kechdi umrim, koʻrin menga, koʻrin, qumrim”, “shiddatim – podsho-yu muddatim – vazir // va oʻzim roʻzador, visoling – iftor”, “kun-tunim yaproq edi, // unsurim tuproq edi, // daromad kamroq, biroq, // karomat koʻproq edi” va hokazo. Ketaveradi.
Aruzda boʻlmasa ham mumtoz adabiyot ifori kelib turadi. Bu, albatta, Shahriyorning mutolaa (premium emas) borasida ham oʻziga talabchanligidan darak. (Aruz deganimga esga tushib ketdi. Universitetda bir kursdoshimiz gʻazal yozardi. Aruzni bilasanmi, desak, yoʻq derdi. Unda qanday qilib gʻazal yozyapsan, deb soʻrasak, “bilmasam, “bismilloh” deb nima bitsam ham gʻazal boʻlib qolaveradi”, derdi).
Shahriyorda olifta soʻzlarga mahliyolik yoʻq (faqat bitta “dasisa”si bor). Boʻlar-boʻlmas eski soʻzlarni sheʼrga tirkab ketavermaydi. Qanday soʻzni qoʻllamasin, maʼnosini bilib qoʻshadi. Bir-ikkita sheʼrini atay tekshirib ham koʻrdim. Mavzular rang-barangligi bor. Ohang izidan quvib, mazmunni buzib qoʻymaydi. Biroz quvlik, biroz kinoya, biroz qiziqqonlik ham bor. Yosh boʻlsa-da, barcha-barchasini joy-joyida ishlata oladi. Ham sheʼr texnikasining hadisini olgan, ham sheʼr aytmoqdan maqsadu muddaosini anglab yetgan.
Kitobdagi “Yelkamni keltirdim, yigʻlama” faslini oshiqlar qalbidan lirik “tahlilnoma” deyish mumkin. Dunyodagi eng goʻzal tuygʻular haqidagi toza va teran sheʼrlar koʻngilga bir iliqlik bagʻishlaydi. “Qasdma-qasd” nomli faslda ijtimoiy mavzularning goʻzal poetik talqinlarini koʻramiz. Umuman, kitob chiroyli tartiblangan. Diqqatimni tortgani “Momaqaymoqlar” faslidagi ayrim sheʼrlarning sarlavhalari: “Bagʻoyat chiroyli ochilgan olcha guliga bitilgan ojizona izhor”, “Yozning shafqatsiz muhabbatga toʻla tunidan chiqib keta olasizmi?”, “Oxiri hammasini tashlashga qaror qildim” va shu kabilar. Avval bu sheʼrlarni xuddi shunaqa sarlavha bilan eʼlon qilganmi, yoʻqmi, bilmadim. Lekin kitobni tayyorlash jarayonida juda masʼuliyat bilan ishlagani koʻrinib turibdi.
Shahriyor – sheʼriyatning “tomiri”ga tushib olgan shoir. Ijod yoʻlida yanada barkamollik va yuksaklik yor boʻlsin. Bu yoʻlda oʻziga oʻzi chil bermasin, deyman. Shu.
👉 @xurshidabdurashid