Bir men bordir menda mendan ichkari

Inson dunyoqarashi hech qachon bir nuqtada turmas ekan

Agar biz oʻz ustimizda ishlasak, fikrlashimiz kengayib boradi.

Ammo qaysidir nuqtaga yetganda oʻz ustimizda ishlashdan toʻxtatishimiz dunyoqarashimiz oʻsha nuqtada toʻxtab turishini anglatmaydi.

Rivojlanishdan toʻxtash bu oʻsha nuqtaga chiqquncha sarflangan vaqt va energiyani shunchaki havoga sovurish degani.

Islomda beshikdan qabrgacha ilm izlashga daʼvat qilinishi hamda ilm olish farz amallardan qilib belgilanishi ham insondagi ana shu xususiyat inobatga olingani uchun boʻlsa ne ajab?!

@menda_mendan_ichkari

Oʻziga savol bera olish — noyob qobiliyat

Inson oʻzida paydo boʻlgan savolni eng avval oʻzidan soʻrashi kerak. Koʻpincha juda koʻp savolga javob ichimizdan chiqadi.

Oʻzidan soʻrash insondagi tanqidiy fikrlashni shakllantirish va dunyoqarashni kengaytirishga xizmat qiladi.

Ammo bugungi kunda koʻpchiligimizda oʻzimizga savol berib, javobni ichimizdan qidirib koʻrishga sabrimiz yetmaydi.

Savollarga turli texnologiyalar (google, Youtube, ChatGPT, h.k.) orqali javob topish juda oson va qulay boʻlgan bugungi zamon insonda oʻzidan soʻrashga ehtiyoj qoldirmayapti.

Bu esa insonning oʻzi uchun zerikarli shaxsga aylanishiga sabab boʻlmoqda. Zerikarli shaxs (oʻzi)dan qochish uchun inson yanada ijtimoiy tarmoqlarga mukkasidan ketyapti.

Bu omil insoniyatning aksariyat qismi ishlab chiqaruvchi emas, isteʼmolchi boʻlib qolishiga sabab boʻlyapti.

Bu dunyo marketingining hiylasi — axir butun insoniyat oʻzi uchun nimadir ishlab chiqarishga harakat qilmasdan sen ishlab chiqarayotgan mahsulot uchun mijoz boʻlib qolishi ulkan muvaffaqiyat omili.

Oʻzgarishni istasak, ilk qadamni oʻzimizdan soʻrashdan boshlashimiz lozim. Bu insonni tafakkurga boshlovchi eng oson usul.

Tafakkur — toʻgʻri yoʻlga, bu orqali esa muvaffaqiyatga yetaklovchi asosiy omil. Qurʼoni Karimda qayta-qayta “tafakkur qilmaydilarmi?” deya soʻralishi esa buning isbotidir.

P.s.: oʻzidan soʻrash bilan birga boshqalardan soʻray olish ham muhim xislat. Bu alohida katta mavzu boʻlib, bu haqida mana shu post orqali batafsil bilib olishingiz mumkin.

@menda_mendan_ichkari

Hayotining katta qismi SSSR davriga toʻgʻri kelganlardan koʻp eshitamiz:

“Narx-navo arzon edi, hammaning oyligi bir xil edi, bir tiyinga buncha narsa berardi, bir soʻmga uncha narsa...”

Xayolimda doim nega SSSR 15 ta davlatni bunaqa “boqqan”, degan savol aylanardi.

Bugun Korzinka rahbari Zafar Hoshimovning podkastini eshitish orqali toʻsatdan shu savolimga javob oldim:

Sobiq Ittifoq insonlarni shunchaki dangasalashtirgan. Bu tuzum bilan ular bir tarafdan xalq boyib ketmasligini taʼminlagan boʻlsa, boshqa tarafdan moddiy qiyinchilikka uchrab ortiqcha harakat qilmasligi, ilm oʻrganmasligi, rivojlanmasligini oldini olgan. Natijada, 15 ta davlatni osongina boshqargan.

Oʻsha davrda ham siyosatdan berkinib oʻsish, rivojlanish uchun nimadir qilganlar hozir ancha muvaffaqiyatga erishgan. Oʻsha zamonda ham komfortdan chiqishni xohlamaganlar yoki Sobiq Ittifoq ularning ongida oʻrnatgan chegarani buzishga kuch topa olmaganlar esa haligacha oʻshanday sharoitda, yaʼni och ham qolmaydigan, ammo oʻzidan orttirib nimadir yarata olmaydigan muhitda yashab, SSSR payti hammasi zoʻr edi, degan fikrni aytishdan charchamaydi.

@menda_mendan_ichkari

Oʻzbekistondagi juda koʻp muvaffaqiyatli insonlar podkastlarini koʻrib chiqdim

Va ularni birlashtirib turgan umumiy jihatlardan kelib chiqqan holda muvaffaqiyatning bir qancha omillarini aniqladim

Bular:

• muhit (oila va atrofdagi)
• oʻsmirlik davridagi sifatli taʼlim
• ilmli ustoz
• ingliz tilini bilish (qancha erta oʻrganilsa, shuncha foydali)
• zimmaga ertaroq olingan/yuklangan masʼuliyat ekan.

Va albatta, har biridan ustun turuvchi va har qanday shart-sharoitda ham yuqoridagilarni taʼminlab bera olish xususiyatiga ega boʻlgan kuch — ota-ona duosi ekanligiga amin boʻldim.

@menda_mendan_ichkari

#iqtibos

«Адолат талаб этарканмиз, биз, аввало, Роббимизга адолат қилишимиз керак. Роббимизга қилган адолатимиз – У буюрганидек Унга таслимият келтириш, Унга итоат қилиш, Унинг амрларини бажаришдир. Бироқ қалбингга боқ – у бўм-бўш.

Қалбингда бирозгина шавқ тўлқини уйғонса, буни ҳаммага кўз-кўз қилишга шошасан. Бироз қайғуда қолсанг, ҳаммага ғамингни намойиш этиб, одамзоднинг раҳму шафқатини уйғотишни истайсан. Қилмаган ишларингни айтиб фахрланасан, қилган ишларинг гуноҳдан иборат бўла туриб, сени мадҳ этишларидан мастлик, ҳузур туясан. Бундан кўра каттароқ ноҳақлик, бундан кўра каттароқ зулм ва кизб бўлгайми?!

Бизнинг ҳолимиз шу, Абдуллоҳ.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам, у зотнинг асҳоби, тобеинлар, табаа тобеинлар, салафи солиҳийнлар ундай эмас эдилар. Улар Аллоҳга қуллик қилар эканлар, ўз жонларини ҳам Аллоҳга бир совға ўлароқ бердилар. Ўз жонларини Аллоҳга қурбон этарканлар, бу қурбонликлари қабул бўлиши ё бўлмаслигидан қўрқиб турдилар.

Уларнинг ҳилми, уларнинг илми, ҳикмати ва иззатидан бизда бир қатра ҳам йўқ, бироқ уларга эргашиш даъвоси ила Ер юзини бузиб, осмонларни қора тутунларга тўлдирдик...

...Абдуллоҳ! Огоҳ бўл! Дунё бир зиндон, у зиндондан сени Иймон қутқаради, вассалом!..»

© «Ҳалқа» (Акром Малик)

#mulohaza

Nega texnika rivojlangan sari vaqt yetishmayapti?

(yoxud ayollar ogʻrigʻi haqida shaxsiy fikrlar)

Kundan kunga biz ayollarning roʻzgʻordagi mashaqqatimizni kamaytiruvchi zamonaviy texnologiyalar koʻpayib bormoqda. Ammo ulardan foydalanish ham bizga ortiqcha vaqtga ega boʻlishimizga yordam berolmayapti.

Bunga asosiy sabab — uyda haddan tashqari buyumlar va jihozlar koʻpligi.

Har bir buyum, har bir jihoz tozalashni taqozo qiladi. “Haftada bir martagina tozalab qoʻysam boʻldi, shu bilan bir hafta qarashim shart emas”, deydigan matohlar uyimizda qalashib yotibdi. Natijada, haftalar almashib ketadiki, ayollar roʻzgʻordan ortib oʻzlari tugul farzandlari tarbiyasiga ham vaqti va kuchi yetmay qolaveradi.

Bugungi kunda zamonaviy interyerlarda minimalizm davr talabi boʻlib qoldi, yaʼni zamonaviy uy dizaynlarida xonada ortiqcha narsa koʻrmaysiz: bitta kichkina gilamcha, bitta televizor, bitta stol stul, oshib borsa bitta tortmalardan iborat jihoz.

Bizga endigina kirib kelayotgan minimalizmni bir necha yil avvalgi chet el kinolarini koʻrsangiz ham har bir uyida topasiz. Ular uyiga keladigan mehmonlarga yoqish uchun emas, shunchaki oʻzlariga qulay tarzda yashash uchun uy jihozlaydi.

Biz oʻzbeklarda esa uyimiz ichida birorta boʻsh turgan burchakni topish “katta gunoh”, oʻsha burchaklarni toʻldirgan jihozlarning ichida bir qarich boʻsh joyni topish esa uddalab boʻlmaydigan mushkulot. Ishonmasangiz, hozir oʻrningizdan turib uyingizdagi istalgan jihoz (mebel) ning ichini ochib qarang. Shunda bu fikrlar tasdigʻini oʻz uyingizda topasiz.

Mana shu holat natijasida, millatni tarbiyalaydigan ayollarimiz shunchaki chang artish-u, yuvib chayishdan ortmayapti. Ortiqcha buyumlar koʻpligi oldida esa eng ilgʻor texnologiyalar ham ojiz.

Oʻtgan asrlarda ham insonlar faqatgina zaruriy buyumlar bilan yashashgan. Saodat asrida esa paygʻambarimiz (s.a.v.) qizlari eshigiga oddiygina parda ilgani sababli Fotima (r.a.) onamizni dabdabaga berilib ketayotganliklarida ayblab, malomat qilganlar. Bugungi jamiyatda esa ayollar boshqalardan malomatga qolmaslik maqsadida uylarida yigʻilgan hashamatni yuvib-tarashga butun umrlarini almashtirib yuborishyapti.

P.s.: Shu oʻrinda qiziq bir savol: ajal oldidan oʻtgan umrimizga qarab keraksiz buyumlarni tozalash uchun boy bergan umrimizga achinmaymizmi? Undan ham battarrogʻi: oxiratda har bir daqiqamiz qayta koʻrsatilganda, shu yumushlar uchun sarflagan bebaho vaqtimizni nima deb oqlaymiz?

Balki, minimalizm haqida oʻylaydigan fursat allaqachon kelgandir?..

@menda_mendan_ichkari

#ogriq

Biz buyuk ummatmiz, biz buyuk millatmiz!

Ammo biz oʻzimizga xislat oʻlaroq berilgan neʼmat — buyukligimizni esdan chiqardig-u, buyuk ishlar qilish u yoqda tursin, buyukligimizga oʻzimizni ishontirishni-da eplayolmay qoldik...

@menda_mendan_ichkari

#maruzadan

Moʻmin bandaning oldiga oʻlim farishtasi (Azroil alayhissalom) kelganda, peshonasining oʻrtasiga “La ilaha illalloh” kalimasi yozib qoʻyilgan boʻlar ekan. Bu Allohning moʻmin bandasiga cheksiz marhamatining bir qismi boʻlib, moʻmin banda jon talvasasida, tili kalovlanib turgan vaqtda kalima keltirmasdan vafot etmasligini istamagani uchun mehribon Alloh Azroil alayhissalomni shunday holatda joʻnatar ekan. Alloh bandalarini ana shunday holda soʻnggi nafasiga qadar Oʻziga tortar ekan.

Biz gunohkor bandalaringga naqadar marhamati, muhabbati buyuk Zotsan, yo Robbim. Faqat biz dunyo bilan ovora boʻlib, Seni esdan chiqaryapmiz...

© Husaynxon Yahyo domlaning maʼruzalariga tayanib yozildi

@menda_mendan_ichkari