Муҳаммад ибн Абу Ҳотим раҳимаҳуллоҳ айтадилар: Абу Абдуллоҳ Бухорийдан қарздор бир киши бор эди. Хабар келдики, у Омилга келибди. Биз ўшанда Фарбарда эдик. Шунда биз Абу Абдуллоҳга: Омилга бориб қарзингизни талаб қилиб олсангиз бўлар эди, дедик. Шунда Бухорий: йўқ уни қўрқитиб юборамиз, дедилар. Сўнгра қарздор киши биз турган Фарбарга келди деб эшитдик. Ундан чиқиб Хоразимга кетди. Биз Бухорийга: Омилнинг волийси Абу Салама Кушонийга айтинг, Хоразимга мактуб юборсин, қарзингизни олиб бериши учун, дедик. Агар мен уларга мактуб ёзсам, кейин улар ҳам мендан умидвор бўлиб қолади, мен ҳеч қачон динимни дунё учун сотмайман, дедилар. Ҳар қанча уринсак ҳам у кишини кўндира олмадик. Охири ўзимиз у кишига билдирмай султонга айтдик. У Хоразимга хат ёзди. Абу Абдуллоҳ бундан хабар топгач, чуда қаттиқ сиқилди ва: сизлар менга ўзимдан кўра шафқатлироқ бўлаолмайсизлар, дедилар ва мактуб ёзиб, биз юбортирган мактубни бекор қилишни сўрадилар. Шундан кейин Хоразимдаги баъзи биродарларига хат ёзиб, қарздор кишига ҳеч қандай ёмонлик қилмасликка, аксинча яхши муомалада бўлишликларини тайинладилар. Кейин қарздор киши Омилга қайтиб келди. Марвнинг чекка бир ноҳиясига боришни қасд қилди. У ерда тижоратчиларнинг йиғини бўлди. Султонга Имом Бухорий қарзини олиш учун қарздорнинг олдига боряпти деган хабар юборилди. Шунда султон қарздорга қаттиқ тегмоқчи бўлди. Аммо, Абу Абдуллоҳ буни истамадилар. Қарздор билан ҳар йили ўн дирҳамдан қарзини қайтаришга келишиб олишди. Қарзининг ҳаммаси йигирма беш минг дирҳам эди. Шу маблағдан бир дирҳами ҳам қайтмади.
"Шамоил Бухорий" китобидан.https://t.me/chorgumbazjomesi