Tarix va Tahlil

Ahmad Ibn al-Uqlidsiy musulmon matematigi bo'lgan va Damashq va Bag'dodda faoliyat yuritgan. Uning dastlabki kitobi 952-yillar atrofida yozilgan "Kitob al-Fusul fi al-Hisob al-hindiy" (Al-Uqlidisining arifmetikasi) edi. XV asrda fors matematigi Jamshid al-Koshiy o'nli kasrlarni o'zi tomonidan kashf qilingani da'vosi bilan chiqqan boʻlsa, J. Lennart Berggrenn uning xato qilganini ta'kidlaydi, chunki o'nlik kasrlar al-Uqliddiy tomonidan 10-asrning boshlarida undan besh asr muqaddam ishlatilgan edi.
@Tarix_va_Tahlil

Paygʻambar Muhammad sallollohi alayhi vassalom toshbo'ron qilingan dunyo bu. Undan yaxshilik kutmaslik kerak.
@Tarix_va_Tahlil

Ўзбекистонда қайси соҳа тамоман “ўлди” деб ўйлайсиз?

©️Aqida Hanum

@Tarix_va_Tahlil

Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қизлари — Умму Гулсум розияллоҳу анҳо касал бўлдилар. Касалликлари оғирлашиб, ўлим яқинлашганини ҳис қилдилар. У зот ўлим тўшагида ётардилар, аммо тили Аллоҳнинг зикридан бир лаҳза ҳам тўхтамас эди.

Кунлардан бир кун саҳар пайтида Умму Оиша онамиз кириб келди ва Умми Кулсумнинг бир нарсага илҳақ бўлиб, танасидан жони қийин айрилаётганини кўриб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ва Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳуга одам юборди. Усмон розияллоҳу анҳу келиб, унинг ҳолатини кўриб, юраги титраб, уни йўқотишдан қўрққан ҳолда номини қайта-қайта чақирди.

Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам кириб келдилар ва севимли қизлари — Умму Гулсумнинг охирги лаҳзаларда эканини кўриб, муборак кўзларидан ёш тўкдилар. Сўнгра Умму Гулсум жонини Парвардигорига таслим қилдилар.

Унинг муборак жасадини Асмо бинти Умайс, Сафия бинти Абдулмутталиб ва Умму Атийя Ансорийалар ювиб покладилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзи жанозаларини ўқиб бердилар. Жаноза Бақиъ қабристонига олиб борилди ва у ерга дафн қилинди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳнинг тақдирига рози бўлган, аммо қизининг ўлими сабабли ғамга ботган, алам чеккан эдилар. Лекин барибир сабр қилдилар. Бу воқеа ҳижрий тўққизинчи йил Шаъбон ойида содир бўлган.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам оналари қабрини зиёрат қилишга рухсат берилганда ҳам йиғладилар. Шунингдек, ўғли Иброҳим вафот этганида ҳам кўзларидан ёш тўкилди ва шундай дедилар:

«Кўз йиғлайди, дил ғамга ботади. Лекин биз фақат Парвардигоримиз рози бўладиган сўзларни айтамиз. Сендан жудо бўлганимизга, эй Иброҳим, ғамдамиз…»

@Tarix_va_Tahlil

Otto Fon Bismark, Gitlerdan ham kuchli inson boʻlgan. Misol

@Tarix_va_Tahlil

Zahiriddin Muhammad Bobur va Shayboniyxon aytishuvi.

Bobur aytdi: Ey, Shayboniy senga aytadigan gaplarim bor. Menga bu joylarning taomi nasib qilmadi. Menga nasib qilmaganlar, senga nasib qildi. Endi men senga aytayin sen javob ber! O'ng qo'limda bir narsa bor: suyuqdan qattiq bo'lgan. Otini aytsa quv kalladan suv keladi, bu nima?
Shayboniy o'ylab turib: — Buning nomi qurut, — dedi.
— Chap qo'limda bir narsa bor: o'zi yumaloq, ichida ming yumaloq, bu nima?
Shayboniy buni ham: — Anor bo'lmasa, dedi. — To'g'ri, — dedi Bobur.
— Endi senga oxirigi savolim: Daraxtning silkinishi nimadan?
— Daraxtning silkinishi o'zidan chiqqan qurtning ta'siridan.

Oychinor dostonidan parcha.
Aytuvchi: Qodir Rahimov.

P.S: Dostonda Zahiriddin Muhammad Boburning nomi "Bobir" tarzida yozilgan. Matnda uni to'g'rilaganman.

@Tarix_va_Tahlil

Insoniyat tarixidagi eng buyuk shaxslardan biri, shubhasiz, sayyoramiz yangi erasiga ilk qadamni qo'yib bergan Yuriy Gagarin.

Biroq, uning O'zbekistonda, poytaxt Toshkentda qadimiy mavzelardan biridagi haykalini olib tashlash vaqti allaqachon kelgan.

Izlab ko'rdim, Yuriyning bironta Toshkentga aloqadorlik faktini topolmadim. (1961-yilgi tashrifdan boshqa, albatta )

Tarixda, jumladan jahon tarixida Vatanimizda ham haykali o'rnatilishiga loyiq shaxslar ko'p. Nomlarini sanab o'tish noo'rin xolos. Lekin hanuz yurtimizda loaqal biron haykali yo'q ajdodlarimiz soni undan-da ko'p.
Endi ularni sanab o'tish joiz. Masalan, darsliklarda doim "underrated" yoritilgan Katta va Kichik Ergashlar. Men shaxsan juda katta tarixiy shaxs deb bilaman ularni. Ularni nomiga haligacha aqalli ko'cha ham yo'q.
Fayzulla Xo'jayevga esa haykal qo'ymayotganimiz uchun uyalishimiz kerak o'zi ( kontroversial faktlarni nari suring )

Nega Gagarin haykali bu qadar katta va hanuz saqlanadi a ?!
Nega Milliy Bog'da hanuz ayrim jadid shoirlarni haykali yo'q a ?
Nega o'rus oq poshsho larga qarshi kurashganlarni sharaflamaymiz a ?!
Nega ?!

Lekin qat'iy fikrim , Gagarin haykalini imkon qadar tezroq olib tashlash kerak.

©️Facebook
@Tarix_va_Tahlil

Taxt uchun qon to'kkan sulola. So’nggi uch xonlik ichida Qo’qon xonligida taxt uchun kurash shunday keskin bo’lgan ediki bu holat ko’plab sulola a’zolari urug’ining qurishiga sabab bo’lgan. Misol uchun shunday o'lim topganlar orasida quyidagi xonlar - Abdulrahimbiy(1733, o'ldirilgan) , Bobobiy(1750), Abdulrahmonbiy(1759) , Sulaymonbiy(1763), Olimxon(1809), Madalixon(1842), Sulton Mahmudxon(1842), Sheralixon(1844), Murodxon(1844), Mallaxon(1862), Shohmurodxon(1863), Sulton Saidxon(1868/70), Po’lodxon(1876) va taxtga chiqa olmagan shaxzodalar – Shodibek(1739), Hojibek(1798), Bekbo’tabek(?), Beko’g’libek(?), Ulug’bek yoki Kattabek (?), Rustam(1798), Shoxrux ibn Xonxo’ja(1863), Yodgor(1798), Fozil(1798), Abdulla ibn Xudoyquli(1858), Shoxrux ibn Olimxon(1809), Otaliqbek(Ibrohimbek 1843), Bahrom ibn Madalixon(?), Qalandar ibn Madali(1862), So’fibek(1859), Sarimsoq(1846), Sulton Murod(1875) bor edi. Ba’zilar esa chet elga qochishgan- Dovudqulibek, Po’ladxon ibn Murod, Muzaffar ibn Madali, Xudoyqulbek, Haydar, Sarimsoq, Kattabek, Nazirxon va boshqalar. Bu alg'ov dalg'ov zamonida Qo'qon xonligida 33 marotabadan ko'proq qo'zg'olonlar bo'lgan. Ularda asosan qirg'iz va qipchoqlar qatnashishgan. Xonlikning qulashiga sabablardan biri ham aynan shu qabilalarning tinimsiz va mantiqsiz isyonlari edi.

@Tarix_va_Tahlil

Landi landi, oʻzbek tilida gapirish oʻyini boshlandi!
@Tarix_va_Tahlil

Мадаминбек русларга қарши курашмаган!

"Мадаминбек. Қонли гуллар водийси" романи эълон қилинганидан сўнг турли саволлар берила бошланди: "Мадаминбек роса русларни қийратган экан!" "Қўрбошилар русларни енгай деб туришганда бўлиниб кетишган эканда!.."

Ўша давр воқеаларини ўзбек ва рус, мусулмон ва насоро қарама-қаршилиги сифатида баҳолаш ўта мантиқсизлик, ҳам илмсизлик.

Нима учун?

Биринчидан, бу ҳаракат руслар ёки европаликларга (ўша вақтда Туркистонда чех, словак, немис, венгер, поляк каби) қарши бўлмаган. Бу миллий-истиқлолчилик кураши эди. Бундан ташқари, Мадаминбек штабида қирққа яқин рус зобити хизмат қилган, армиясини жангларга тайёрлаган. Улар орасида энг машҳурлари Никольский, ака-ука Ситняковскийлар, Лазаревич, Корнилов... Рўйхат жуда узун.

1918 йил мартида Мадаминбек Туркистон халқларига мурожаатнома йўллайди. Унда большевикларга қарши бўлганлар, миллати, дини, ирқидан қатъий назар мусулмон қўрбошилар ҳимоясида бўлиши айтилади. Шу мурожаатномадан сўнг кўплаб насронийлар, черков хизматчилари Мадаминбек ҳимоясида бўлишни афзал билишади. Большевикларнинг диний сиёсатдаги ишлари ҳаммамизга маълум.

1918 йил кузида адмирал Колчакнинг элчилари Мадаминбек ҳузурига келишади ва унга рус армияси полковниги унвонини беришади. Адмирал Колчакнинг ўзи Россияда большевикларга қарши кураш олиб бораётган қўмондон эди.

1919 йил сентябрида Мадаминбек Ўш ва Жалолобод шаҳрида яшаётган Рус-Крестян армияси қўмондонлари, генерал Алексеев ва полковник Монстровлар билан ҳарбий иттифоқ тузади. Бу иттифоқ бир муддат шўроларга қарши муваффақиятли урушлар олиб боради.

Россияда, "оқлар" ва "қизиллар" курашганидек, ғоялар жанги ҳам эди.

Ушбу тарихий ҳақиқатларнинг ўзиёқ Мадаминбек русларга эмас, балки тузумга, мустамлакачилик сиёсатига қарши бўлганини кўрсатади. Ва унинг қўшинидаги руслар Мадаминбек ўлдирилгунича унга хизмат қилишади. Фарғонадаги аксарият руслар Мадаминбекни тан олишади...
@Tarix_va_Tahlil

Barchamizga Ramazon Hayiti muborak boʻlsin azizlar!

"Ислом сенсиз ҳам бир кун ғолиб бўлади. Лекин, сен Исломсиз аниқ ютқазасан"!

Аҳмад Дийдот
@Tarix_va_Tahlil

Машраб осилганда қаёқда эдинг?
Чўлпон отилганда қаёқда эдинг?

Суриштирганмидинг Қодирийни ё
Қалқон бўлганмидинг келганда бало?

Ҳукмлар ўқилур сенинг номингдан,
Тарихлар тўқилур сенинг номингдан.

Нимасан? Қандайин сеҳрли кучсан?
Нечун томошага бунчалар ўчсан?

Қаршингда ҳасратли ўйга толаман,
Қачон халқ бўласан, эй сен, оломон?!

©️Абдулла Орипов
@Tarix_va_Tahlil