Dinning ravnaqi dunyoviy farovonlikka, dunyoviy farovonlik esa davlat boshqaruvining samaradorligiga bog‘liq. Davlat boshqaruvining samaradorligi esa – Allohning madadi bilan birga – to‘g‘ri yo‘l-yo‘riq ko‘rsatish va tegishli tushunchani shakllantirishga asoslanadi.

(C) Ibn Qutaybah

Boshqacha aytganda, Qur’on, Sunnat, shariat, namoz, ro‘za kabi diniy amallarning toʻkis bajarilishi ezgu axloq, adolatli boshqaruv, mo‘tadil siyosat, to‘g‘ri rahbarlik va to‘g‘ri idrok bilan belgilanadigan sog‘lom insoniy tashabbusga tayanadi. Bu shuni anglatadiki, olijanob axloq, adolatli boshqaruv, mo‘tadil siyosat, to‘g‘ri rahbarlik va to‘g‘ri idrok – Haqiqatga erishish vositasi oʻlaroq rivojlantirilishi lozim bo‘lgan insoniy qobiliyatlardir.

Ushbu fazilatlar bo‘lmagan yerda, Qur’on, sunnat, shariat, namoz, ro‘za va boshqa diniy amallarga rioya qilish insoniy fazilat va farovonlik (bu dunyo va oxiratda) maqsadiga erishishni ta’minlay olmaydi. Ibn Qutayba aslida shunday demoqda:

"Faqat dinni biladiganlar din haqida qanday bilimga ega bo‘lishi mumkin?"

Demak, insonning yetuk sezgisi va muhokamasi Vahiyning keng qamrovli tizimining asosli, ajralmas va zaruriy qismidir; ularga amal qilish va ular orqali Matnni tushunish insonni Ilohiy maqsadga yetaklaydi.

(C) Shahab Ahmed, "What is Islam?"

@Tafakkur_chizgilari