Xudo na klassik teizmdagidek dunyodan butunlay ajralgan (ya’ni, unga aloqasiz), na panteizmdagidek dunyo bilan to‘liq birlashgan. Aksincha, Xudo: (a) dunyoni qamrab oluvchi, ya’ni U butun dunyoga g‘amxo‘rlik qiladi va dunyodagi barcha hislar, ayniqsa azob-uqubatlar, Xudo tomonidan his etib turiladi; va (b) transsendent, ya’ni Xudo o‘zining mehr-u muhabbati tufayli boshqa har qanday mavjudotdan ustun turadi. Shuning uchun, biz Xudo haqidagi quyidagi tushunchalarni rad etishimiz lozim: harakatlanayotgan dunyoni bilmaydigan harakatsiz harakatlantiruvchi (Aristotel); harakatlanayotgan dunyoni nomuvofiq ravishda biladigan harakatsiz harakatlantiruvchi (klassik teizm); yoki harakatsiz yoxud hech bo‘lmaganda doimiy bo‘lmagan dunyoni biladigan harakatsiz harakatlantiruvchi (stoiklar, Spinoza, panteizm)

(C) Dombrovskiy, jarayon mistikasi

@Tafakkur_chizgilari