#haqida
Maksim Gorkiy
Men hech qachon Maksim Gorkiyni yoqtirmaganman. Na maktabda, na Litseyda, na Universitetda oʻqib yurganimda ham. Juda bir ongli tarzda emas, qandaydir ich-ichimdan. Uning sovet payti koʻtar-koʻtar boʻlgani, asarlaridagi sovet tashviqoti sababdir balki..
Kim biladi yoki yoʻq: Toshkentdagi Mirzo Ulugʻbek tumani oldin Maksim Gorkiy deb nomlangan. Buyuk Ipak Yoʻli metro stansiyasi ham. Men Diplomatiya oʻqigan kezlarim har kuni shu metrodan foydalanardim, va shu tumanda yashardim. Ruslar koʻp boʻlardi, va ular faxr bilan “Maksim Gorkiy”da turishlarini aytib yurishardi.
Xullas, nega yoqtirmaganim: u odam Stalinga juda yaqin boʻlgan, koʻp narsalarni bilgan, kuzatgan, ammo qarshilik bildirmagan. Ha, uni oqlamoqchi ham, qoralamoqchi ham emasman. Shunchaki uning sovetlarga sevgisi qoʻrquv tufaylimi yoki chindan ishonganmi buni biz endi hech qachon bilolmaymiz.
Kunlardan bir kuni u boshqa yozuvchilar singari GULAGlardan biriga boradi. Ahvolni koʻradi. Shunda bir bolakay uni yoniga kelib, “Oʻrtoq Gorkiy, men sizga haqiqatni aytmoqchiman, bu koʻrganlaringizga ishonmang!” deydi. Va u yozuvchi bilan bir soat yolgʻiz qolib gaplashadi, unga barcha qiynoqlar va azob-uqubatlarni aytadi. Gorkiy buni eshitadi, xotirasiga yozib oladi va joʻnab ketadi. U kemaga chiqib, ozroq yurishi bilan boyagi bolakayni lagerda otib tashlashadi.
Xoʻsh, oʻziga “Achchiq” (Gorkiy) deya taxallus qoʻyib olgan adib nahotki shuncha gap-soʻzdan keyin bolakayni oʻzi bilan olib ketishga aqli yetmagan boʻlsa? Ha, uning haqiqatlarini hech qachon chop etmas, ammo hayotini saqlab qolishi mumkin ediku?
Men hech narsa demoqchi emasman, bu hammasi retropesrpektivadan qaralganda osonroq tuyiladi.,
haqiqat shuki, yolgʻonlar mamlakatida haqiqatni aytish jinoyat hisoblanadi.
@panda_books
Maksim Gorkiy
Men hech qachon Maksim Gorkiyni yoqtirmaganman. Na maktabda, na Litseyda, na Universitetda oʻqib yurganimda ham. Juda bir ongli tarzda emas, qandaydir ich-ichimdan. Uning sovet payti koʻtar-koʻtar boʻlgani, asarlaridagi sovet tashviqoti sababdir balki..
Kim biladi yoki yoʻq: Toshkentdagi Mirzo Ulugʻbek tumani oldin Maksim Gorkiy deb nomlangan. Buyuk Ipak Yoʻli metro stansiyasi ham. Men Diplomatiya oʻqigan kezlarim har kuni shu metrodan foydalanardim, va shu tumanda yashardim. Ruslar koʻp boʻlardi, va ular faxr bilan “Maksim Gorkiy”da turishlarini aytib yurishardi.
Xullas, nega yoqtirmaganim: u odam Stalinga juda yaqin boʻlgan, koʻp narsalarni bilgan, kuzatgan, ammo qarshilik bildirmagan. Ha, uni oqlamoqchi ham, qoralamoqchi ham emasman. Shunchaki uning sovetlarga sevgisi qoʻrquv tufaylimi yoki chindan ishonganmi buni biz endi hech qachon bilolmaymiz.
Kunlardan bir kuni u boshqa yozuvchilar singari GULAGlardan biriga boradi. Ahvolni koʻradi. Shunda bir bolakay uni yoniga kelib, “Oʻrtoq Gorkiy, men sizga haqiqatni aytmoqchiman, bu koʻrganlaringizga ishonmang!” deydi. Va u yozuvchi bilan bir soat yolgʻiz qolib gaplashadi, unga barcha qiynoqlar va azob-uqubatlarni aytadi. Gorkiy buni eshitadi, xotirasiga yozib oladi va joʻnab ketadi. U kemaga chiqib, ozroq yurishi bilan boyagi bolakayni lagerda otib tashlashadi.
Xoʻsh, oʻziga “Achchiq” (Gorkiy) deya taxallus qoʻyib olgan adib nahotki shuncha gap-soʻzdan keyin bolakayni oʻzi bilan olib ketishga aqli yetmagan boʻlsa? Ha, uning haqiqatlarini hech qachon chop etmas, ammo hayotini saqlab qolishi mumkin ediku?
Men hech narsa demoqchi emasman, bu hammasi retropesrpektivadan qaralganda osonroq tuyiladi.,
haqiqat shuki, yolgʻonlar mamlakatida haqiqatni aytish jinoyat hisoblanadi.
@panda_books