Panda Books

​​O’zing haqingda yozsang - “egoist”
Birov haqida yozsang - “giybat qima!”

O’zingni maqtasang - “nartsiss”
Birovni maqtasang - “xushomadgo’y”

O’zingni tanqid qilsang - “o’ziga ishonchi yo’q”
Birovni tanqid qilsang - “hasad qivotti”

Katta blogerlarni maqtasang - “koʻrmurid”
Tanqid qilsang - “oldin oʻzing unga oʻxshab video ovol”

Bachkana vaynerlarni tanqid qilsang - “Yeee👍👍”
Uni kuzatidagn auditoriyani tanqid qilsang - “fuuu👎👎”

👆ni tanqid qilsang- “pitnachi”
Maqtasang - “maddoh”

Erkaklar haqida yozsang - “seksist”
Qizlar haqisa yozsang - “babnik”

Erkaklik haqisa yozsang - “partirarxat”
Ayollik haqida yozsang - “bizga teng boʻma”

Din haqida yozsang - “rijol”
Yozmasang - “ateist”

Osmon - “uzoq”
Yer - “qattiq”.

@panda_books

​​Yorkdan Rimga: Tarixni o'zgartirgan joy

Bugun York shahrining eng diqqatga sazovor joyi - York Minster cherkovi oldida Rim imperatori Konstantinning haykalini ko'rishingiz mumkin. Albatta bu bejizga emas, keling, bir boshidan.

Milodiy 306-yilning salqin yoz tongida Rim Imperiyasining olis chegaralaridan biridagi qal’asi - Eboracum (hozirgi York) aholisi o'zaro shivir-shivir ovozlaridan uyg‘ondi. Nimadir ulkan hodisa sodir bo‘lgan edi.

Ulug‘vor harbiy qarorgoh ichida imperator Konstansiy I jon talvasasida yotardi. U bir necha oy davomida qo‘shinlarini Britaniyaning yovvoyi shimoliy qabilalariga qarshi boshqargan bo‘lsa-da, endi kasallik fotihni mag‘lub etgandi. Uning yonida yosh o‘g‘li Konstantin turardi, u yaqinda imperiya yuki uning zimmasiga tushishini hatto tasavvur qilolmasdi.

So‘ng, 25-iyul kuni o'sha voqea sodir bo‘ldi - Konstansiy I so‘nggi nafasini chiqardi. York o‘z tarixida birinchi marta Rim imperiyasining vaqtinchalik poytaxti bo‘lib qoldi. Britaniyaning bu uzoq, shamollar hukmron chekkasida joylashgan qudratli legionlar nima qilish kerakligini bilishardi. Qilichlarini baland ko‘tarib, ular Konstantinni imperator deb e’lon qildilar. Aynan Legion birinchi marta Imperatorni sayladi.

Bu oddiy vorislik emas edi. Rimda murakkab tizim mavjud edi - bitta emas, balki to‘rtta hukmdor bo‘lishi kerak edi. Imperiyaning markazida boshqa da’vogarlar kutib turishardi va Konstantinning uzoq viloyatda yuksalishi uni xavf ostiga qo‘ygan edi.

Biroq, taqdir uni tanlagan edi. Afsonaga ko‘ra, Konstantin Yorkdan ketishidan oldin ibodatxonaga tashrif buyurgan, xudolarga qurbonlik keltirgan yoki imperiya ichida yashirin ravishda o‘sib borayotgan yangi e’tiqodga sig‘ingan. U nima qilganidan qat’i nazar, o‘z vaqti kelganini bilardi.

Konstantin janubga yo‘l oladi, Yorkdan chiqadi, Galliyani kesib o‘tadi va tarixga kiradi. Olti yil ichida u raqiblarini mag‘lub etib, Rimga yurish qiladi.

U Sharqiy Rim imperiyasining bo‘lajak poytaxti - Konstantinopolga (hozirgi Istanbul)ga asos soladi, Xristianlikni davlat dini sifatida qonuniylashtirishadi va Rimning eng buyuk imperatorlaridan biriga aylanadi.

Ammo bularning barchasi Yorkda - imperiyaning kelajagini dunyoga keltirgan Britaniya orolining olis burchagidagi kichik shaharchadan boshlangan edi.

@panda_books

​​#review #taqriz

📙Enso Ferrari — "Memuar: Mening dahshatli shodliklarim"

"Ammo hozir meni shunchaki "Ferrari" deb atashlarini ma’qul ko‘raman. Xuddi har kuni ertalab boradigan sartaroshim Antonio singari."

Memuarlarni o'qishni yoqtiraman. Hammasini emas, munosiblarni. Bugun Ferrarining o'zi tomonidan yozilgan xotiralarni o'qib tugatdim va har doimgidek chuqur o'yga toldim.

Enso Ferari 1898-yilda tug'ilgan, 2 ta urushniyam ko'rgan. Yoshligida u poygachi bo‘lgan. Fashizm davrida u tomonidan yaratilgan Scuderia Ferrari Alfa Romeo avtomobillarida g‘alaba qozonganligi bilan mashhur bo‘ladi. Keyin u Milan jamoasini tark etib, o‘z jamoasini tuzishga qaror qiladi. Scuderia Ferrari 1947-yilda asos solgan. Raqamlarga e'tibor berdingizmi? U qariyb 50 yoshida kompaniyasiga asos solib, hammasi nolda boshlagan. 50 yoshida, jin ursin!

Hayot uni juda ko'p sinagan. Avvaliga suyukli o'g'li erta vafot etadi, keyinchalik ota-ona, ayoli. Juda ko'p poygachi do'stlari, hamkorlari, poygachilari musobaqalarda halok bo'lishadi. Hukumatlar almashadi, Mussolini, fashizm, kommunizm..Bir yondan raqobatchilar siquvga oladi, Ford sotib olishga urinadi. Ammo sira taslim bo'lmaydi, doim olg'a borishga o'zida kuch topa oladi. Eng muhimi, o'zi seva=gan ish bilan umrining oxiriga qadar shug'ullandi. Nomini tarix zarvaraqlarida qoldirib ketadi.

Hozirgi yoshlar kabi men ham yoshligimda o'rtoqlarim bilan poyga videoo'yinlari o'ynardik. U paytda ko'cha tugul, butun shaharda mashina kam, ayniqsa xorijiy "inomarka"larni ko'rish o'zgacha zavq berardi. Shaharchamizda hech qachon Ferrari bo'lmagan, Toshkentga kelib ham uni ko'rganimni eslolmayman, lekin borligini eshitganman. Xo'p nega u bunchalar o'ziga tortadi, undan boshqa superkarlar yo'qmi?

Enso hech qachon ommaviy mashina ishlab chiqarmagan, chunki bunda uni qadri qolmasdi. U tovar ishlab chiqarmagan. U xaridor ham qidirmasdi. Qizig'i, Ferrari o'sha paytdan to o'ta mashhur bo'lgunicha ham reklamaga bir tiyin pul sarflamagan. Boshqa bir avtokorchalon Henri FOrd bundan qattiq hayratga tushib, hatto o'zi Ferrariga buning siri nimadaligini so'rab murojaat qilgan.

U o'z san'at asarini mukammal qilib yaratgan rassom kabi o'z ishini stol ustiga qo'yadi va deydi: "Mana Ferrari, lekin sen uni haydashga loyiqmisan?". Ferrari. Bu nom o'zi bilan hurmat, quvonch, martaba va hayrat uyg'otadi. U butun dunyodagi avtomobil ishqibozlari uchun eng katta marralardan birini yaratib ketdi. Bir kun kelib Ferrariga ega bo‘lish!

Ferrari - avvalo tezlik. Uni yangi tanishgan ofatijon qizingni uyiga tashlab qo'yish uchungina minolmaysan. Ferrari o'z nomiga mos boshqarilishi kerak. Unga o'tirasan, uzun, tekis yo'lga chiqasan va pedalni ohista bosasan. Mashina tezlashganda, tezlik ovozini eshitasan. Dvigatelga quloq solasan. Bu tovushni boshqa hech bir dvigatel takrorlay olmaydi yoki hech bir orkestr ijro eta olmaydi. Bu qalbingga quvonch baxsh etuvchi va yuzingni tabassum bilan yorituvchi simfoniyadir.

Qachondir Xudo yarlaqab, Ferrari oladigan bo'lsangiz albatta qizil ranglisidan oling. Boshqacha bo'lishi mumkinmi?!

Italiya janubi. Dengiz bo'yi. Qizil sharob. Yoningda sen sevgan go'zal. Va qizil Ferrari.

Non plus ultra!

@panda_books

​​#nazm

Kunimiz qolmasin,
Kuylayver, gulim,
O‘ynab ber zamonning olg‘irlariga…
Bilmayman,
Nimaga, nega odamlar
Halaqit berarlar bir-birlariga?!
Axir, hammaniki emasmi dunyo,
Hammaga yetmasmi havodan ulush?
Atay baxtsizlikni tanladikmi yo,
Yo bizga qolganmi kuyish, kuyunish?!
Va behud o‘tlarga borishdan to‘ydim,
Nimaning tavqi bor edi bo‘ynimda?
Bir uyum xazondek,
O, yillar bo‘yi –
Suvlar bo‘yidaman, bog‘lar qo‘ynida.
Sokin shovurlarga,
Sho‘x to‘lqinlarga
Sochgancha eng yorug‘ niyatlarimni –
Unsiz o‘ltiraman,
O‘tgan-ketganga
Aytolmay anglagan hikmatlarimni…
Ey shoshqin qadamlar,
Bekor ravishlar –
Ayanch harakatlar,
Ey sovuq aftlar!
Buncha bukilgansiz so‘ngsiz tashvish-la,
O‘lik muhabbatlar – chirigan vaqtlar?!
Sen esa kuyinma,
Sochi sunbulim,
Ochilmoq, yashnamoq peshonangda bor!
Bu baxtdan olisdir bizlardan kulib –
Qurshoviga olgan, o, necha bemor…
Ey siz,
Har odimda toptagan ishqni,
Bizdan o‘pkalamang –
Jonimiz tolsa,
Mingta qo‘shig‘i bor oshiq-ma’shuqni
Bir kuni izlashga kuningiz qolsa!
Bizdan o‘pkalamang…

Muhammad Siddiq

@panda_books