Yodda qolgan ojizlik” eksperimenti
Amerikalik olim Martin Seligman «yodda qolgan ojizlik» deb nomlangan eksperiment o‘tkazdi va tushkunlik asoratlarini tushuntirib berdi. Yodda qolgan ojizlik – bu ilojsizlik holatidagi ruhiyat jarohatlanishi oqibatida hayotga qiziqish so‘nishi deb nomlanadi. Martin Seligman eksperiment o‘tkaziluvchi kuchuk uchun uchta joy yasadi. Birinchi joyga tok uladi va kuchuk tokning azobidan qochib chiqib ketish imkonini berdi. Eshik qulflanmaganligi tufayli kuchuk bu azobdan qochib ketdi. Ikkinchi xonaga tok ulandi va eshik berkitib qo‘yildi. Kuchuk tok azobidan uvillab, eshikni g‘ajirdi va oxir-oqibat bu holatga ko‘ndi. Shu ojizlikni qabul qilgan kuchukni uchinchi inga kirgizib, tok ulamadi, ammo kuchuk yana uvillashda davom etdi. Tok yo‘q, lekin kuchuk uvillardi. Bu eksperiment Martin Seligmanni dahshatga tushirdi. Xulosa sifatida insonlarga xam «yodlab olingan baxtsizlik, ojizlik» degan tashxis borligini tan oldi. O‘zingdagi erkinlikni yo‘qotish eng katta ojizlikdir. Bolalar uyidagi bolalarga o‘z xonalariga o‘zgartirish kiritishga ruxsat tegganida ularning kayfiyatlari ko‘tarilganligi, zavq paydo bo‘lganligi e’tirof etildi. Bolalarda javobgarlik va mas’uliyat tuyg‘usi paydo bo‘ldi. Tushkunlikning ruhiy mexanizmi xuddi shunday: «hech narsa qila olmaysan, sen ojizsan!» fikri yodlab olinadi.
▪️Rasmiy kanal:
👉 @ZebinisoPsixolog
Amerikalik olim Martin Seligman «yodda qolgan ojizlik» deb nomlangan eksperiment o‘tkazdi va tushkunlik asoratlarini tushuntirib berdi. Yodda qolgan ojizlik – bu ilojsizlik holatidagi ruhiyat jarohatlanishi oqibatida hayotga qiziqish so‘nishi deb nomlanadi. Martin Seligman eksperiment o‘tkaziluvchi kuchuk uchun uchta joy yasadi. Birinchi joyga tok uladi va kuchuk tokning azobidan qochib chiqib ketish imkonini berdi. Eshik qulflanmaganligi tufayli kuchuk bu azobdan qochib ketdi. Ikkinchi xonaga tok ulandi va eshik berkitib qo‘yildi. Kuchuk tok azobidan uvillab, eshikni g‘ajirdi va oxir-oqibat bu holatga ko‘ndi. Shu ojizlikni qabul qilgan kuchukni uchinchi inga kirgizib, tok ulamadi, ammo kuchuk yana uvillashda davom etdi. Tok yo‘q, lekin kuchuk uvillardi. Bu eksperiment Martin Seligmanni dahshatga tushirdi. Xulosa sifatida insonlarga xam «yodlab olingan baxtsizlik, ojizlik» degan tashxis borligini tan oldi. O‘zingdagi erkinlikni yo‘qotish eng katta ojizlikdir. Bolalar uyidagi bolalarga o‘z xonalariga o‘zgartirish kiritishga ruxsat tegganida ularning kayfiyatlari ko‘tarilganligi, zavq paydo bo‘lganligi e’tirof etildi. Bolalarda javobgarlik va mas’uliyat tuyg‘usi paydo bo‘ldi. Tushkunlikning ruhiy mexanizmi xuddi shunday: «hech narsa qila olmaysan, sen ojizsan!» fikri yodlab olinadi.
▪️Rasmiy kanal:
👉 @ZebinisoPsixolog