🫥 "Rapunzel", "Romeo va Julyetta", "Kesarcha kesish" — barchasi Shohnoma dan olinganmi?
Afsonalarda ko'pincha bir-biriga o'xshash syujetlar takrorlanadi. Qay biri boshqasidan o'zlashtirilganligini aniqlash aksar hollarda imkonsiz sanaladi.
🖋Ammo, qadimgi klassiklarning xayoloti aks etgan asarlar turli-tuman yangicha hikoyalar, ertaklarga asos bo'lishi, ertak yozuvchilarini ilhomlantirishi tabiiy hol. Jumladan, minoraga qamalgan go'zal malikaning sochlarini tashlab, oshig'ini yuqoriga olib chiqishi, ota-onalarning jiddiy qarshiligi sabab ikki yoshlar maqsadiga erishishi qiyin bo'lishi kabi voqealar X asrda Xurosonda tug'ilgan Abulqosim Firdavsiyning "Shohnoma" asarida ham uchraydi.
🔮Zol va Rudoba qissasining qisqacha mazmuni
💎Shunday qilib, minoradan sochlarini tashlab, yigitni yuqoriga olib chiqish Rapunzel ertagini eslatsa, ota-onalarning farzandlari to'yiga qarshiliklari Romeo va Julyettani yodga solib yuboradi, ammo Shekspir asaridan farqli ravishda, Firdavsiy asarida barchasi happy end bilan yakuniga yetadi. Balki, tragik o'lim bilan yakunlanganida doston yanada shuhrat qozongan bo'larmidi?)
📎Xulosa o'rnida, Sharq mumtoz adabiyotini o'qib-o'rganish doimo qiziqarli soha bo'lib qolishini, unda har bir zamon uchun nozik ishoralarni ilg'ash mumkinligini aytib o'tish lozim. Shohnoma asarini esa bu yerda o'zbek tilida o'qib ko'rishingiz mumkin (42-betdan biz hikoya qilgan qissa boshlanadi)
@ufq_horizon
Afsonalarda ko'pincha bir-biriga o'xshash syujetlar takrorlanadi. Qay biri boshqasidan o'zlashtirilganligini aniqlash aksar hollarda imkonsiz sanaladi.
🖋Ammo, qadimgi klassiklarning xayoloti aks etgan asarlar turli-tuman yangicha hikoyalar, ertaklarga asos bo'lishi, ertak yozuvchilarini ilhomlantirishi tabiiy hol. Jumladan, minoraga qamalgan go'zal malikaning sochlarini tashlab, oshig'ini yuqoriga olib chiqishi, ota-onalarning jiddiy qarshiligi sabab ikki yoshlar maqsadiga erishishi qiyin bo'lishi kabi voqealar X asrda Xurosonda tug'ilgan Abulqosim Firdavsiyning "Shohnoma" asarida ham uchraydi.
🔮Zol va Rudoba qissasining qisqacha mazmuni
Som ismli shoh uzoq vaqtdan beri farzand kutadi. Nihoyat, u o'g'il ko'radi va isminI Zol deb qo'yadi. Ammo chaqaloq oq soch bilan tug'ilganligidan g'azablangan Som farzandini yo'q qilishga buyruq beradi. Zolni Simurg' qushi uya qurgan Elbrus tog'i etagiga olib borib tashlaydilar. Simurg' chaqaloqni boqib oladi. Oradan yillar o'tib, Som bir yomon tush ko'radi hamda qo'rqib, bolasini qaytarib topib keladi. Isyonlarni bostirish uchun yo'lga chiqarkan, Som o'z yurtidagi hokimiyatni farzandiga topshirib ketadi.Yuqorida ushbu doston uchun Hamid Rahmanian tomonidan chizilgan illyustratsiyani ko'rib turibsiz. Boshqa illyustratsiyalarda Hamid Rahmanian Rudoba va Zolning to'yini va Rustami Dostonning tug'ilishi jarayonini tasvirlagan.
O'z yurtini aylanish uchun Zol ham yo'lga otlanadi. Kobulga yetganda o'z otasiga boj to'laydigan Mehrob shohni uchratadi. Shoh uni izzat-ikrom bilan kutib oladi. Zodagonlardan biri Zolga Mehrobning husnda tengsiz qizi borligini aytadi. Zolning ko'ngliga o't tushadi. Mehrobning qizi Rudoba ham tushida Zolni ko'rib, ko'ngli ketadi.
Bir kuni tunda Zol Rudoba joylashgan minora ostiga keladi.Rudoba derazadan sochlarini tashlab, Zolni yuqoriga chiqarib oladi, tongda yana xuddi shunday uslubda pastga tushirib yuboradi.
Rudobaning onasi voqeadan xabar topadi, ota-onalar bu nikohga jiddiy qarshilik bildiradilar. Yulduzshunoslar va donishmandlar bu nikohdan bir pahlavon yigit tug'ilishini bashorat qiladilar. Oxir-oqibatda bu nikohdan Rustami Doston tug'iladi.
Ammo bu tug'ilish ham oddiy bo'lmaydi. Rudoba nihoyatda qiynalayotganini ko'rgan Zol Simurg'ni chaqiradi. Simurg' pichoq bilan qorinni kesib, bolani olishni va kesilgan yerni tikib qo'yishni maslahat beradi.
💎Shunday qilib, minoradan sochlarini tashlab, yigitni yuqoriga olib chiqish Rapunzel ertagini eslatsa, ota-onalarning farzandlari to'yiga qarshiliklari Romeo va Julyettani yodga solib yuboradi, ammo Shekspir asaridan farqli ravishda, Firdavsiy asarida barchasi happy end bilan yakuniga yetadi. Balki, tragik o'lim bilan yakunlanganida doston yanada shuhrat qozongan bo'larmidi?)
📎Xulosa o'rnida, Sharq mumtoz adabiyotini o'qib-o'rganish doimo qiziqarli soha bo'lib qolishini, unda har bir zamon uchun nozik ishoralarni ilg'ash mumkinligini aytib o'tish lozim. Shohnoma asarini esa bu yerda o'zbek tilida o'qib ko'rishingiz mumkin (42-betdan biz hikoya qilgan qissa boshlanadi)
@ufq_horizon