Halford J. Mackinderning Heartland nazariyasi xalqaro munosabatlar va geosiyosatda katta ahamiyatga ega bo‘lgan konsepsiyalardan biri hisoblanadi. Ushbu nazariya ilk bor 1904-yilda e’lon qilingan "The Geographical Pivot of History" nomli maqolada taqdim etilgan bo‘lib, unda Mackinder geografik joylashuvning strategik ahamiyatini va uning dunyo qudratini taqsimlashdagi rolini tahlil qilgan (ushbu maqolani o'qimoqchi bo'lsangiz quyidagi linkni bosing). Nazariyaning asosiy g‘oyasi shundan iboratki, Sharqiy Yevropa va undan sharqqa, Sibir va Markaziy Osiyogacha bo‘lgan hududlar – "Heartland" deb atalgan bu joy – global siyosiy nazorat uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega. Mackinder o‘zining mashhur iborasida shunday degan: "Kim Sharqiy Yevropani boshqarsa, Heartlandni boshqaradi; kim Heartlandni boshqarsa, Dunyoviy orolni boshqaradi; kim Dunyoviy orolni boshqarsa, dunyoni boshqaradi."
Mackinderning ushbu nazariyasi birinchi jahon urushi va undan keyingi yillarda keng muhokama qilinib, xalqaro siyosatning asosiy strategik kontseptsiyalaridan biriga aylangan. Ayniqsa, Sovuq urush davrida Heartland nazariyasi AQSh va Sovet Ittifoqi o‘rtasidagi global geosiyosiy qarama-qarshilikni tushunishda muhim o‘rin tutgan. Bugungi kunda ham Mackinderning g‘oyalari geosiyosiy strategiyalarni tahlil qilishda qo‘llaniladi, garchi globalizatsiya va texnologik rivojlanish natijasida geografik omilning ahamiyati qisman o‘zgargan bo‘lsa-da. Shu bilan birga, nazariyaning tanqidiy jihatlari ham mavjud, chunki u dunyoni haddan tashqari soddalashtirilgan mintaqaviy bloklarga ajratgan va iqtisodiy hamda madaniy jihatlarni yetarlicha hisobga olmagan.
Mackinderning asarlarini o‘rganish nafaqat tarixiy siyosiy nazariyalarni tushunishga, balki bugungi xalqaro siyosiy tendensiyalarni tahlil qilishga ham imkon beradi. Agar siz ushbu mavzuga qiziqsangiz, Mackinder nazariyasiga oid bir qancha maqolalarni quyidagi kanalda o'qishingiz mumkin. Bu kanalga kitoblar, maqolalar, tadqiqod ishlari va shunga o'xshash ilmiy adabiyotlar joylab boriladi.
https://t.me/politicorium/40
Siyosatshunoslik...
Mackinderning ushbu nazariyasi birinchi jahon urushi va undan keyingi yillarda keng muhokama qilinib, xalqaro siyosatning asosiy strategik kontseptsiyalaridan biriga aylangan. Ayniqsa, Sovuq urush davrida Heartland nazariyasi AQSh va Sovet Ittifoqi o‘rtasidagi global geosiyosiy qarama-qarshilikni tushunishda muhim o‘rin tutgan. Bugungi kunda ham Mackinderning g‘oyalari geosiyosiy strategiyalarni tahlil qilishda qo‘llaniladi, garchi globalizatsiya va texnologik rivojlanish natijasida geografik omilning ahamiyati qisman o‘zgargan bo‘lsa-da. Shu bilan birga, nazariyaning tanqidiy jihatlari ham mavjud, chunki u dunyoni haddan tashqari soddalashtirilgan mintaqaviy bloklarga ajratgan va iqtisodiy hamda madaniy jihatlarni yetarlicha hisobga olmagan.
Mackinderning asarlarini o‘rganish nafaqat tarixiy siyosiy nazariyalarni tushunishga, balki bugungi xalqaro siyosiy tendensiyalarni tahlil qilishga ham imkon beradi. Agar siz ushbu mavzuga qiziqsangiz, Mackinder nazariyasiga oid bir qancha maqolalarni quyidagi kanalda o'qishingiz mumkin. Bu kanalga kitoblar, maqolalar, tadqiqod ishlari va shunga o'xshash ilmiy adabiyotlar joylab boriladi.
https://t.me/politicorium/40
Siyosatshunoslik...