Mutlaq va nisbiy xavfsizlik nazariyalari 🛡
Mutlaq xavfsizlik - ushbu nazariya davlatning va millatning har qanday ichki va tashqi xavflardan himoyalanganlik holatini ifodalaydi. Ushbu nazariyaga muvofiq, mutlaq xavfsizlikka erishmoqchi bo'lgan mamlakatlar realizm tushunchasiga muvofiq faqat davlatning hard power omiliga va harbiy qudratni maksimal darajada yuksaltirishga harakat qiladi. Bunga misol qilib 🇺🇸AQShning sovuq urush (Cold War) davrida ☢️yadro qurollari va kallaklarini yuqori darajada ishlab chiqarishi yohud zamonaviy 🇨🇳Xitoyning internet tarmog'ini qattiq nazorat ostiga urunishlari kabi tendensiyalarni keltirish mumkin. Ammo sovuq urush davrida AQShning yuqoridagi "Yadro qalqoni" strategiyasiga qarshi SSSRning yangicha va keskin javoblari tufayli AQSh strategiyadan voz kechishga majbur bo'lgan bo'lsa, Xitoyning internet nazorati 🌐global texnologik integratsiya oldida mutlaq xavfsizlikdan voz kechishiga sabab bo'ladi.
Nisbiy xavfsizlik - ushbu nazariya esa davlatlar o'z xavfsizligini boshqalar bilan taqqoslash orqali vujudga keladi va mutlaq xavfsizlikdan asosiy farqi shundaki, bu nazariyada faqat davlatning o'z xavfsizligi emas, balki raqobatdosh davlatning ham imkoniyatlari hisobga olinishi zaruri. Ya'ni xavfsizlikka erishish uchun albatta hamkorlik va doimiy moslashuvchanlik zaruratining paydo bo'lishi va ushbu tendensiyasiz davlat milliy xavfsizlikni saqlashning imkoni yo'qligi nisbiy xavfsizlikning hozirgi kunda aktual ekanligidan dalolatdir.
Ushbu nazariya hozirgi siyosiy jarayonlarda nisbatan to'gri ekanligini bir qator misollar bilan ko'rish mumkin. Masalan, 🇷🇺Rossiya va NATO raqobati, 🇮🇳Hindiston-🇵🇰Pokiston o'rtasidagi harbiy raqobati, 🇮🇱Isroil va ☪Arab davlatlari o'rtasidagi kuch muvozanati. Yuqoridagi barcha misollarda bir tomon ikkinchi tomonning qudrati va imkoniyatlarini hisoblab chiqishi va shunga qarab strategiya va amaliy harakat qilishi zarur.
Xulosa qilib aytganda, hozirgi zamonaviy siyosiy jarayonlarda mutlaq xavfsizlikka erishish bu xuddiki SSSRning kommunizmi haqidagi utopiyaga o'xshaydi. Bu nazariyani hech qaysi gigant davlat amalga oshira olmaydi. Chunki bir davlatning mutlaq xavfsizligi boshqa bir davlatning mutlaq himoyalanmaganlik darjasini ifodalaydi. Albatta bunday tendensiyaning imkoni yo'q. Shuning uchun mamlakatlar ikkinchi nazariyani takomillashtirish yo'lini tanlamoqda.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram
Mutlaq xavfsizlik - ushbu nazariya davlatning va millatning har qanday ichki va tashqi xavflardan himoyalanganlik holatini ifodalaydi. Ushbu nazariyaga muvofiq, mutlaq xavfsizlikka erishmoqchi bo'lgan mamlakatlar realizm tushunchasiga muvofiq faqat davlatning hard power omiliga va harbiy qudratni maksimal darajada yuksaltirishga harakat qiladi. Bunga misol qilib 🇺🇸AQShning sovuq urush (Cold War) davrida ☢️yadro qurollari va kallaklarini yuqori darajada ishlab chiqarishi yohud zamonaviy 🇨🇳Xitoyning internet tarmog'ini qattiq nazorat ostiga urunishlari kabi tendensiyalarni keltirish mumkin. Ammo sovuq urush davrida AQShning yuqoridagi "Yadro qalqoni" strategiyasiga qarshi SSSRning yangicha va keskin javoblari tufayli AQSh strategiyadan voz kechishga majbur bo'lgan bo'lsa, Xitoyning internet nazorati 🌐global texnologik integratsiya oldida mutlaq xavfsizlikdan voz kechishiga sabab bo'ladi.
Nisbiy xavfsizlik - ushbu nazariya esa davlatlar o'z xavfsizligini boshqalar bilan taqqoslash orqali vujudga keladi va mutlaq xavfsizlikdan asosiy farqi shundaki, bu nazariyada faqat davlatning o'z xavfsizligi emas, balki raqobatdosh davlatning ham imkoniyatlari hisobga olinishi zaruri. Ya'ni xavfsizlikka erishish uchun albatta hamkorlik va doimiy moslashuvchanlik zaruratining paydo bo'lishi va ushbu tendensiyasiz davlat milliy xavfsizlikni saqlashning imkoni yo'qligi nisbiy xavfsizlikning hozirgi kunda aktual ekanligidan dalolatdir.
Ushbu nazariya hozirgi siyosiy jarayonlarda nisbatan to'gri ekanligini bir qator misollar bilan ko'rish mumkin. Masalan, 🇷🇺Rossiya va NATO raqobati, 🇮🇳Hindiston-🇵🇰Pokiston o'rtasidagi harbiy raqobati, 🇮🇱Isroil va ☪Arab davlatlari o'rtasidagi kuch muvozanati. Yuqoridagi barcha misollarda bir tomon ikkinchi tomonning qudrati va imkoniyatlarini hisoblab chiqishi va shunga qarab strategiya va amaliy harakat qilishi zarur.
Xulosa qilib aytganda, hozirgi zamonaviy siyosiy jarayonlarda mutlaq xavfsizlikka erishish bu xuddiki SSSRning kommunizmi haqidagi utopiyaga o'xshaydi. Bu nazariyani hech qaysi gigant davlat amalga oshira olmaydi. Chunki bir davlatning mutlaq xavfsizligi boshqa bir davlatning mutlaq himoyalanmaganlik darjasini ifodalaydi. Albatta bunday tendensiyaning imkoni yo'q. Shuning uchun mamlakatlar ikkinchi nazariyani takomillashtirish yo'lini tanlamoqda.
✅ Ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalarimiz
📱Twitter 📱YouTube 📱Facebook
📱Instagram 📱Telegram