🎬 O‘zbek kinosining ilk ovozsiz durdona asari — “O‘lim minorasi” 100 yillikka yaqinlashmoqda!
O‘zbek kino san’atining ilk qadamlaridan biri bo‘lgan “O‘lim minorasi” filmi bu yil salkam 100 yoshni qarshi oladi. Ushbu tarixiy film nafaqat o‘zbek kinosining, balki O‘rta Osiyo kinoijodkorligining ham ilk ovozsiz badiiy filmi sifatida alohida o‘rin tutadi.
📽 “O‘lim minorasi” filmi haqida
Film 1925-yilda rus rejissyori Vyacheslav Viskovskiy tomonidan suratga olinib, O‘rta Osiyoning birinchi kino tashkiloti — “Buxkino” tomonidan ishlab chiqarilgan. Mazkur film o‘zbek kinosidagi ilk to‘liq metrajli badiiy asar (melodrama) sifatida tarixga muhrlangan. “O‘lim minorasi”ning premerasi o‘sha yili dejkabr oyida o‘tkazilib, katta e’tibor qozongan. Film nafaqat mahalliy tomoshabinlar, balki xalqaro auditoriya tomonidan ham iliq kutib olinib, Germaniya, Argentina, Braziliya, Ekvador va Boliviya kabi 14 mamlakatda namoyish etildi.
🎥 Syujet va g‘oya:
Filmda XVI asr Buxoro afsonasi asosida qiziqarli voqealar hikoya qilinadi. Afsonaga ko‘ra, jinoyatchilar va xoinlar Minorai Kalon (sobiq ittifoq davrida “O‘lim minorasi” deb atalgan) dan pastga tashlanib, jazolangan. Sobiq davr kitoblarida bu voqealar ko‘p qayd etilgan bo‘lsa-da, tarixchi Jo‘ra Barakayevning fikriga ko‘ra, haligacha o‘sha davrga oid yozma manbalarda bu haqda ishonchli ma’lumotlar uchramaydi.
🎬 Suratga olish jarayoni:
“O‘lim minorasi” filmi o‘z davrida juda katta jamoaviy harakat va hamkorlikning mahsuli bo‘lgan. Buxoro respublikasi hukumati filmni suratga olishda alohida yordam ko‘rsatgan:
• Milliy kiyimlar, zarbof ko‘rpa-yostiqlar, qadimiy qurol-aslahalar, egar-jabduqlar taqdim etildi.
• Minglab odamlar va otlar ommaviy sahnalar uchun jalb qilindi.
• O‘zbek ijodiy guruhiga zarur barcha jihozlar bilan ko‘mak ko‘rsatildi.
Buxoro respublikasi rahbari Fayzulla Xo‘jayev esa filmni suratga olish jarayonini shaxsan qo‘llab-quvvatlab, o‘zining shahar chekkasidagi uyini ijodiy guruhga taqdim etgan. Bu yerda filmning asosiy tabiiy sharoitdagi sahnalari va ommaviy kadrlar tasvirga tushirilgan. Shuningdek, Maorif nozirligi filmda tarixiy aniqlikni saqlash maqsadida maxsus mutaxassislarni jalb qilgan.
🌟 “O‘lim minorasi”ning qayta tiklanishi va jahon e’tirofi
2022-yil 29-avgust kuni 59-Venetsiya zamonaviy san’at biennalesi va Floating Cinema festivalida ushbu durdona film yana jahon tomoshabinlariga taqdim etildi. Bu O‘zbekiston Milliy paviloni dasturining muhim qismi sifatida taqdim etildi.
🕰 Tarixiy ahamiyati:
“O‘lim minorasi” nafaqat milliy kino tariximizning ilk namunasi, balki yurtimizning madaniy, tarixiy va san’at merosini jahon maydoniga olib chiqqan birinchi asar sifatida muhim o‘rin egallaydi. Bu film ijodkorlikning murakkab yo‘llarini bosib o‘tib, xalqaro maydonda O‘zbekistonni tanitgan va kino san’atimiz rivojiga tamal toshi qo‘ygan.
📱Telegram 📱Facebook
📱Instagram 📱You tube
O‘zbek kino san’atining ilk qadamlaridan biri bo‘lgan “O‘lim minorasi” filmi bu yil salkam 100 yoshni qarshi oladi. Ushbu tarixiy film nafaqat o‘zbek kinosining, balki O‘rta Osiyo kinoijodkorligining ham ilk ovozsiz badiiy filmi sifatida alohida o‘rin tutadi.
📽 “O‘lim minorasi” filmi haqida
Film 1925-yilda rus rejissyori Vyacheslav Viskovskiy tomonidan suratga olinib, O‘rta Osiyoning birinchi kino tashkiloti — “Buxkino” tomonidan ishlab chiqarilgan. Mazkur film o‘zbek kinosidagi ilk to‘liq metrajli badiiy asar (melodrama) sifatida tarixga muhrlangan. “O‘lim minorasi”ning premerasi o‘sha yili dejkabr oyida o‘tkazilib, katta e’tibor qozongan. Film nafaqat mahalliy tomoshabinlar, balki xalqaro auditoriya tomonidan ham iliq kutib olinib, Germaniya, Argentina, Braziliya, Ekvador va Boliviya kabi 14 mamlakatda namoyish etildi.
🎥 Syujet va g‘oya:
Filmda XVI asr Buxoro afsonasi asosida qiziqarli voqealar hikoya qilinadi. Afsonaga ko‘ra, jinoyatchilar va xoinlar Minorai Kalon (sobiq ittifoq davrida “O‘lim minorasi” deb atalgan) dan pastga tashlanib, jazolangan. Sobiq davr kitoblarida bu voqealar ko‘p qayd etilgan bo‘lsa-da, tarixchi Jo‘ra Barakayevning fikriga ko‘ra, haligacha o‘sha davrga oid yozma manbalarda bu haqda ishonchli ma’lumotlar uchramaydi.
🎬 Suratga olish jarayoni:
“O‘lim minorasi” filmi o‘z davrida juda katta jamoaviy harakat va hamkorlikning mahsuli bo‘lgan. Buxoro respublikasi hukumati filmni suratga olishda alohida yordam ko‘rsatgan:
• Milliy kiyimlar, zarbof ko‘rpa-yostiqlar, qadimiy qurol-aslahalar, egar-jabduqlar taqdim etildi.
• Minglab odamlar va otlar ommaviy sahnalar uchun jalb qilindi.
• O‘zbek ijodiy guruhiga zarur barcha jihozlar bilan ko‘mak ko‘rsatildi.
Buxoro respublikasi rahbari Fayzulla Xo‘jayev esa filmni suratga olish jarayonini shaxsan qo‘llab-quvvatlab, o‘zining shahar chekkasidagi uyini ijodiy guruhga taqdim etgan. Bu yerda filmning asosiy tabiiy sharoitdagi sahnalari va ommaviy kadrlar tasvirga tushirilgan. Shuningdek, Maorif nozirligi filmda tarixiy aniqlikni saqlash maqsadida maxsus mutaxassislarni jalb qilgan.
🌟 “O‘lim minorasi”ning qayta tiklanishi va jahon e’tirofi
2022-yil 29-avgust kuni 59-Venetsiya zamonaviy san’at biennalesi va Floating Cinema festivalida ushbu durdona film yana jahon tomoshabinlariga taqdim etildi. Bu O‘zbekiston Milliy paviloni dasturining muhim qismi sifatida taqdim etildi.
🕰 Tarixiy ahamiyati:
“O‘lim minorasi” nafaqat milliy kino tariximizning ilk namunasi, balki yurtimizning madaniy, tarixiy va san’at merosini jahon maydoniga olib chiqqan birinchi asar sifatida muhim o‘rin egallaydi. Bu film ijodkorlikning murakkab yo‘llarini bosib o‘tib, xalqaro maydonda O‘zbekistonni tanitgan va kino san’atimiz rivojiga tamal toshi qo‘ygan.
📱Telegram 📱Facebook
📱Instagram 📱You tube